معرفی ارزیابی Clinical Q

امروزه ارزیابی، تشخیص و درمان به موقع اختلالات و بیماری‌های مختلف به‌ویژه در زمینه مغز، اعصاب و روان به کمک فناوری‌های نوین پزشکی انجام میپذیرد. در این مقاله قصد داریم شما را با یکی از این روش‌های نوین ارزیابی آشنا کنیم. این روش ارزیابی clinical Q نام دارد.

مغز چگونه کار می‌کند؟

آیا می‌دانستید که طرز کار و فعالیت نواحی مختلف مغز با‌هم فرق می‌کند؟ این تفاوت در حالات متفاوت مثل ناراحتی‌، شادی‌، بیماری و احساسات مختلف در مغز دیده می‌شود. برای مثال امواج مغزی شما وقتی که به عکسی با منظره طبیعت نگاه می‌کنید، با زمانی که به یک عکس با منظره جنگ و خون‌ریزی نگاه‌ می‌کنید، باهم متفاوت است. امواج مغزی بیمار افسرده با امواج مغزی یک فرد شاد و سالم فرق می‌کند. همچنین امواج مغزی یک کودک بیش‌فعال متفاوت از امواج مغزی یک کودک سالم است. امواج مغزی در نواحی مختلف مغز در جریان بیماری‌ها و ناراحتی‌هایی مثل بیش‌فعالی، عدم دقت و تمرکز، اختلال حافظه، اختلال یادگیری، فراموشی، اضطراب، افسردگی، وسواس، اختلالات خواب، اعتیاد به مواد مخدر و داروها، الکلیسم، آسیب‌های بعد از حادثه، و بیماری‌های‌ اعصاب و روان فرق می‌کند.

برای مثال در جریان بیماری افسردگی دامنه امواج مغزی در ناحیه پیشانی نیمکره چپ فعالیتی کمتر از طرف راست دارد. همچنین در جریان بیش فعالی، در خط وسط و بالای مغز، امواج مغزی فعالیت کمتری دارند. این‌گونه است که ارزیابی ClinicalQ با کمک ثبت امواج مغزی فرد بیمار و مقایسه آن با امواج مغزی سایر افراد، می‌تواند بیماری افراد را تشخیص دهد. با استفاده از تست Clinical Q مشخص می‌شود  که مشکل فرد چیست و ناشی از کدام ناحیه از مغز است. این ارزیابی با تجزیه و تحلیل‌هایی که انجام می‌دهد، میزان و شدت مشکل فرد را تشخیص می‌دهد. کلینیکال کیو یا Clinical Q در اصل نوعی نوار مغز است که توسط تکنسین متخصص انجام می‌شود.

نوار مغز یا EEG چیست؟

EEG (الکتروانسفالوگرام) سیگنال‌های الکتریکی مغز شما را اندازه‌گیری و ثبت می‌کند. ابتدا تکنسین دیسک‌های فلزی کوچک (الکترود) را روی پوست سر شما قرار می‌دهد. الکترودها به دستگاهی متصل می‌شوند که اطلاعاتی در مورد فعالیت مغز شما به تکنسین مربوطه می‌دهد.

این مطلب را هم بخوانید: همه چیز درباره نوروفیدبک

معرفی ارزیابی ClinicalQ

کلینیکال کیو یا Clinical Q نوع پیشرفته نوار مغز است که در آن تشخیص اختلال به‌وسیله دستگاه انجام می‌شود و خطای تشخیص پایین‌تری نسبت به گذشته دارد. ارزیابی Clinical Q به تشخیص و شناسایی ناحیه دارای اختلال در مغز فرد بیمار کمک می‌کند، علاوه بر این به تکنسین می‌گوید که کدام ناحیه از مغز فرد غیرطبیعی کار می‌کند.

ارزیابی Clinical Q یک ارزیابی جامع با ثبت ۵ کاناله امواج مغزی است. این ارزیابی به صورت یک Template جداگانه بر روی نرم افزار eProbe موجود است. این ارزیابی با کمک چند ثبت و مقایسه نتایج آن با دیتابیس نرمال، یک گزارش جامع تهیه می‌کند و نتایج آن را در قالب یک فایل جداگانه اکسل به درمانگر ارائه می‌دهد. ارزیابی Clinical Q بر خلاف نقشه مغزی بر اساس دیتابیس جامعه غیرنرمال یا همان افراد دارای اختلال، انجام می‌گیرد.

دستگاه Clinical Q چگونه کار می‌کند؟

Clinical Q وسیله‌ای است‌ که بدون اینکه شما نوع ناراحتی یا اختلال خود را با پزشک خود درمیان بگذارید، تشخیص می‌دهد که مرکز ناراحتی شما کدام ناحیه از مغز است. همچنین این دستگاه تشخیص می‌دهد که کدام ناحیه از مغز شما غیرطبیعی کار می‌کند.

زمانی که پزشک به نتیجه Clinical Q نگاه می‌کند و نوع ناراحتی و بیماری را به مراجعه‌‌کننده توضیح می‌دهد معمولامراجعه‌کننده با تعجب می‌گوید: «شما این مطالب را  از کجا تشخیص داده‌اید؟ من که درباره آن توضیح نداده‌ام.» دلیل این تشخیص دقیق، این است که هر ناراحتی و بیماری، بر نحوه کارکرد مغز تاثیر می‌گذارد و آن را تغییر می‌دهد و در نتیجه به وسیله ارزیابی Clinical Q می‌توان، محل و نوع بیماری را به طور دقیق تشخیص داد.

چه اختلالاتی به وسیله Clinical Q قابل تشخیص است؟

اطلاعات به دست آمده با این روش در تشخیص تقریبا ۲۵ اختلال رایج کمک کننده است که برخی از آن‌ها در زیر نام برده‌ شده است:

• افسردگی
• استرس و اضطراب
• بیش فعالی ADHD
• وسواس فکری و عملی
• اختلالات خواب
• نشخوار فکری
• حواس پرتی مغز مه آلود
• میگرن
• اختلالات حافظه
• خشم و پرخاشگری
• اوتیسم و آسپرگر
• عدم توجه و تمرکز
• اضطراب پس از حادثه PTSD
• خستگی مفرط
• اعتیاد به دارو و مواد مخدر و الکل

تاریخچه آزمون Clinical Q

ارزیابی Clinical Q یکی از ابزارهای نوین تشخیص بیماری‌ها و اختلالات مغز، اعصاب و روان می‌باشد. تشخیص صحیح و به موقع اختلالات و بیماری‌های مختلف به ویژه در زمینه مغزو اعصاب و روان، کمک فراوانی به درمان بیماران می‌کند و امروزه فناوری‌های نوین پزشکی این امکان را بیش از پیش فراهم کرده‌اند. دکتر Paul G. Swingle موسس این روش ارزیابی نوین است. او قبلا استاد روانشناسی در دانشگاه اتاوا بوده و هم اکنون مدیر کلینیک سوینگل است. وی همچنین کتاب‌هایی در زمینه بیوفیدبک و نوروتراپی منتشر کرده است. در ادامه خاطره‌ای جالب درباره مادری که کودک خود را توسط ارزیابی Clinical Q سنجیده بود، داریم. این خاطره برگرفته از کتاب Adding neurotherapy to your practice تألیف پروفسور Paul .G .Swingle است.

خاطره‌ای از ارزیابی Clinical Q

«مادری که کودک ۱۴ ساله‌اش بیش فعالی داشت، پریشان و مستاصل در پی معالجه پسرش بود. او از اینکه سال‌ها به دنبال معالجه بوده و با وجود مصرف داروهای زیاد هنوز نتیجه‌ نگرفته بود، خسته شده بود. تا اینکه به کلینیکی رفت و پرونده قطوری که تاریخچه و شرح حال بیماری پسرش در آن بود را به دکتر داد. دکتر بدون آنکه حتی نگاهی به پرونده بیاندازد، مادر را به اتاق انتظار هدایت کرد. سپس پسرک را به گوشه‌ای از اتاق خود که کامپیوتری روی میزی قرار داشت، برد و از پسرک خواست که روی صندلی بنشیند. دکتر دو سیم به گوش‌ها و یک سیم به وسط سر او وصل کرد.

پس از چند دقیقه دکتر با کاغذی در دست بازگشت. روی آن کاغذ اطلاعات کلی مغز پسرک بسته بود. دکتر ارقام و اعداد ثبت شده را به مادر نشان داد و گفت این ارزیابی نشان دهنده اختلال نقص توجه ـ بیش‌فعالی (ADHD) است، زیرا در مغز سطوح بالای امواج دلتا، امواج تتا و امواج آلفا و سطوح پایین امواج بتا وجود دارد.

دکتر دور یکی از شماره‌های موجود در کاغذ دایره‌ای کشید و گفت فرزند شما کودک لجبازی است. او به هر چیزی که می‌خواهد، زیادی گیرمی‌دهد و در حافظه کوتاه‌مدت مشکل دارد. کودک در انجام تکالیف مشکل دارد زیرا تمرکز ندارد. توانایی قبول قوانین اجتماعی را ندارد. اضطراب‌های هیجانی و حالت تکانشگری و عدم کنترل خشم دارد. به همین ترتیب تکنسین نسبت‌ها و اعداد به دست آمده را یک‌به‌یک بررسی کرده و توضیح داد. بدون اینکه مادر از سوابق بیماری و علائم بیماری کودک به وی چیزی گفته باشد. همانطور که مشاهده شد تکنسین تمام مشکلات و ناراحتی‌های پسرک را که توسط Clinical Q تشخیص داده بود، با تمام جزئیات کامل و دقیق، به مادر گفت.

مفهوم کلی امواج

امواج دلتا آهسته‌ترین امواج مغزی‌اند که عمدتاً در عمیق‌ترین سطوح خواب پدیدار می‌شوند. وجود دلتای اضافی در مغز معمولاً پیامد گونه‌های شدیدتری از بی‌توجهی در ناکارآمدی مغزی است.

امواج تتا مرتبط با خواب‌آلودگی است، مانند وقتی‌که در حال به خواب رفتن هستید. در ارزیابی مغزی افراد بیش‌فعال، تتای اضافی در ساعات بیداری به وفور دیده می‌شود. این از نشانه‌های عدم‌توجه و پردازش شناختی کند در فرد به شمار می‌آید.

امواج آلفا غالباً در افرادی که مدیتیشن انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود. ذهن فرد در این حالت آزاد و بیکار است. کم بودن بیش از حد امواج آلفا در مغز می‌تواند بیانگر اضطراب بالا و زیاد بودن امواج آلفا نیز می‌تواند نشانه بی‌توجهی باشد.

امواج بتا امواج سریع محسوب می‌شوند و در تفکر فعال مشارکت دارند. پایین بودن سطوح امواج بتا می‌تواند پردازش را کند کرده و به علائمی مانند اختلال نقص توجه ـ بیش‌فعالی (ADHD) دامن بزند. زیاد بودن امواج بتا نیز باعث تفکر بیش از حد و پرش ذهن می‌شود؛ درنتیجه بیمار نمی‌تواند توجه‌اش را بر روی یک موضوع متمرکز کند یا دچار مشکلات اضطراب می‌شود.

سخن پایانی

به طور خلاصه می‌توان گفت که ارزیابی  Clinical Q وسیله‌ای است که در مغز محل اختلال و بیماری را تعیین می‌کند. این ارزیابی با تجزیه و تحلیل‌هایی که انجام می‌دهد، به درمانگر کمک می‌کند تا میزان و شدت بیماری را تشخیص دهد. جالب است که تکنسین در این نوع ارزیابی، بدون اینکه از قبل شرح حالی از بیمار گرفته باشد، بیماری را تشخیص می‌دهد. پس از تشخیص دقیق محل و نوع ضایعه یا بیماری، تکنسین مربوطه می‌تواند میزان فعالیت سلول‌های عصبی آن ناحیه معیوب را با کمک جلسات نوروفیدبک به حالت طبیعی برگرداند. این شیوه تشخیصی هیچ‌گونه عوارض یا تحمل دردی برای بیمار ندارد و به‌راحتی می‌توان از این شیوه تشخیصی جهت تشخیص انواع اختلالات استفاده کرد.