اعتیاد کودک به تکنولوژی؛ علائم و راهکارها
در سال‌های اخیر افزایش چشمگیر استفاده از لوازم دیجیتال و زمان مشاهده صفحه‌نمایش در کودکان به یک چالش برای والدین تبدیل شده است. گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها و کنسول‌های بازی به طور عمیقی با زندگی روزمره کودکان عجین شده است که در صورت عدم مدیریت می‌تواند به یک اعتیاد و استفاده افراطی تبدیل شود. در واقع کودکان امروزی اولین نسلی هستند که از بدو تولد با وسایل و دستگاه‌های دیجیتال ارتباط دارند. لوازم دیجیتال در عین اینکه فواید بسیاری در زمینه آموزش و سرگرمی کودکان دارند، می‌اوانند کشش و وابستگی بسیاری را در کودکان ایجاد کنند. به همین دلیل در این مطلب درباره اعتیاد کودک به تکنولوژی صحبت می‌کنیم و راهکارهایی برای کاهش وابستگی کودکان به فناوری ارائه می‌دهیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
اعتیاد به تکنولوژی چیست؟
در قدم اول باید به طور دقیق‌تر معنی اعتیاد به تکنولوژی در کودکان و نوجوانان را بدانید. باید بگوییم که لوازم دیجیتال مانند گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، کامپیوتر و لپ‌تاپ در سال‌های اخیر توانسته‌اند دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات و امکانات را برای ما فراهم کنند. توسعه کلاس‌های آنلاین و دوره‌های مجازی یادگیری را متحول کرده و به افراد بسیاری امکان داده تا به‌راحتی علایق خود را دنبال کنند. از طرفی این لوازم به ما کمک می‌کنند تا با دیگران بهتر ارتباط برقرار کنیم و دایره اجتماعی خود را گسترش دهیم.
با همه این‌ها، باید گفت که از نظر فوق تخصص روانشناس کودک در تهران این وسایل مانند یک شمشیر دولبه عمل می‌کنند و در صورتی که استفاده از آن‌ها مدیریت نشود، می‌توانند آسیب‌هایی را به دنبال داشته باشند. اعتیاد به فناوری در کودکان مانند یک وابستگی رفتاری خود را نشان می‌دهد. در این وابستگی، کودک به طور غیر قابل کنترلی به استفاده بیش‌ازحد از دستگاه‌های دیجیتال و اینترنت تمایل دارد. بسیاری از کودکانی که دارای اعتیاد به تکنولوژی هستند، نمی‌توانند لحظه‌ای بدون این دستگاه‌ها باشند و این ویژگی می‌تواند عملکرد روزمره آن‌ها را به طور چشمگیری تحت تاثیر قرار دهد.
علائم اعتیاد کودک به تکنولوژی
حالا که با مفهوم اعتیاد به تکنولوژی در بچه ها آشنا شدید، بهتر است علائم این نوع اعتیاد را هم بدانید تا در صورت مشاهده آن در فرزند خود بتوانید سریع‌تر از متخصص و روانشناس کودک خوب کمک بگیرید.
علائم رفتاری اعتیاد به فناوری در کودکان
- وقتی که می‌خواهید گوشی یا تبلت را از کودک بگیرید، واکنش‌های شدیدی مانند گریه یا پرخاشگری شدید نشان می‌دهد.
- به طور مداوم درباره فعالیت‌های آنلاین، بازی‌ها و کار کردن با لوازم دیجیتال صحبت می‌کند.
- درباره زمان استفاده از گوشی، تبلت یا کامپیوتر دروغ می‌گوید.
- به طور مخفیانه در شب یا زمانی که والدین حضور ندارند، از این وسایل استفاده می‌کند.
- کودک علاقه خود را نسبت به فعالیت‌های فیزیکی و آفلاین از دست داده است.
- از این وسایل به عنوان منبع اصلی برای آرامش، شادی و راحتی خود استفاده می‌کند.
نشانه های فیزیکی اعتیاد کودک به تکنولوژی
- کودک از سردرد و چشم درد شکایت می‌کند.
- در حالت افراطی کودک ممکن است ضعیف‌تر شود.
- به دلیل عدم تحرک در طولانی‌مدت کودک ممکن است با افزایش وزن مواجه شود.
- بسیاری از کودکان دارای اعتیاد فناوری، با مشکلات خواب دست و پنجه نرم می‌کنند.
- برخی از این کودکان با مشکلاتی مانند درد گردن و کمر روبه‌رو هستند.
- کودکانی که بیش‌از حد از لوازم دیجیتال استفاده می‌کنند، ممکن است دچار قرمزی یا خارش چشم شوند.
علائم اجتماعی اعتیاد به تکنولوژی بچه ها
- بسیاری از کودکان درگیر با فناوری معمولا از فعالیت‌های خانوادگی و وقت‌گذرانی با اعضای خانواده کناره‌گیری می‌کنند.
- این کودکان علاقه خود را به تعاملات در دنیای واقعی از دست می‌دهند.
- برخی از این بچه‌ها در ایجاد یا حفظ دوستی‌های واقعی مشکل دارند.
- بسیاری از کودکان دارای اعتیاد فناوری ارتباطات مجازی را بر روابط واقعی و حضوری ترجیح می‌دهند.
علائم تحصیلی اعتیاد به فناوری کودک
- کاهش نمرات درس‌ها
- انجام دادن ناقص تکالیف
- مشکل در تمرکز سر کلاس
- چالش و ضعف در مدیریت زمان
- عجله در کارها و انجام تکالیف برای برگشتن به گوشی یا کامپیوتر
نشانه های عاطفی اعتیاد تکنولوژی در کودکان
- افزایش تحریک‌پذیری و انجام رفتارهای تکانشی
- اضطراب زیاد هنگام دور شدن از لوازم دیجیتال
- نوسانات خلقی
- مشاهده علائم افسردگی در کودکان
- مشکل در بیان احساسات در دنیای واقعی
سایر نشانه های اعتیاد فناوری
- از دست دادن زمان در هنگام استفاده از لوازم دیجیتال
- ناتوانی در تعیین محدودیت برای استفاده از وسایل تکنولوژی
- حذف شدن وعده‌های غذایی به دلیل سرگرم شدن در فضای تکنولوژی
- ترجیح دادن کار با لوازم دیجیتال نسبت به فعالیت‌های دیگر
دلایل اعتیاد به تکنولوژی در کودکان
ممکن است برایتان سوال باشد که چرا برخی از بچه‌ها تا به این حد به لوازم دیجیتال و فناوری وابسته می‌شوند و آن را بر فعالیت‌های دیگر ترجیح می‌دهند. روانشناسان عقیده دارند که دلایل مختلفی ممکن است در این اعتیاد نقش داشته باشد. در ادامه برخی از این علل را بررسی می‌کنیم.
- بسیاری از والدین برای آرام‌کردن کودک از لوازم دیجیتال کمک می‌گیرند.
- والدین به طور بیش‌ازحد از لوازم دیجیتال استفاده می‌کنند و کودک از آن‌ها الگو می‌گیرد.
- پدر و مادر قوانین و مرزهای مشخصی را برای استفاده از این لوازم در نظر نگرفته‌اند.
- نظارت بر فعالیت‌های آنلاین کودک و استفاده از تکنولوژی وجود ندارد.
- والدین استفاده یا محرومیت از لوازم دیجیتال را به‌عنوان پاداش یا تنبیه در نظر می‌گیرند.
- کودک از سن بسیار کم به طور نامحدود به لوازم دیجیتال دسترسی دارد.
- فرصت‌های بازی‌های فیزیکی و فعالیت در فضای باز برای کودک فراهم نیست.
- فعالیت‌های بدنی و فیزیکی کودک کم است و انرژی او به‌خوبی تخلیه نمی‌شود.
- مدرسه‌ها برای استفاده از لوازم دیجیتال اجبار تعیین می‌کنند.
- کودک می‌خواهد شبیه به هم‌سالان و دوستان خود باشد.
- کودک یا نوجوان برای فرار از چالش‌ها و مشکلات دنیای واقعی به تکنولوژی و اینترنت پناه می‌برد.
- برخی از کودکان به دلیل اضطراب اجتماعی یا مشکل در تعاملات حضوری، به سمت استفاده افراطی از فناوری گرایش پیدا می‌کنند.
- بعضی از بچه‌ها به دلیل افسردگی یا برخی مشکلات سلامت روان به استفاده بسیار از وسایل دیجیتال تمایل دارند.
- کودک حس می‌کند با فاصله گرفتن از وسیله دیجیتال، چیزی یا خبری را از دست می‌دهد.
- به دلیل گرفتن لایک یا سیستم‌های پاداش و امتیاز در بازی‌ها و شبکه‌های اجتماعی، دوپامین ترشح می‌شود و کودک به تکرار آن تشویق می‌شود.
- کودک به طور افراطی به توجه دیگران و حفظ ارتباط مجازی با دوستان نیاز دارد.
این مطلب را هم حتما بخوانید: کودکان و شبکه های اجتماعی
راهکارهای بهبود اعتیاد کودک به تکنولوژی برای والدین
حالا که با عوامل و دلایل اعتیاد کودک به تکنولوژی آشنا شدید، حتما به دنبال راهکارهایی هستید تا بتوانید به کودک خود در کاهش این اعتیاد کمک کنید. در ادامه راه هایی برای بهبود اعتیاد بچه ها به فناوری را بیان می‌کنیم.
- برای کودک مرزهای مشخص و واضحی تعیین کنید و پیامدهایی برای شکستن قوانین در نظر بگیرید و به آن‌ها عمل کنید.
- مناطقی در خانه تعیین کنید که در آن کودک نباید از لوازم دیجیتال استفاده کند. مانند ناهارخوری یا اتاق خواب.
- زمانی را تعیین کنید که پس از آن هیچ‌کدام از اعضای خانواده از لوازم دیجیتال استفاده نکنند. سعی کنید به این زمان پایبند باشید.
- انواع بازی برای کودکان در فضای باز و فعالیت‌های فیزیکی را تشویق کنید.
- سعی کنید برنامه‌های مشترک خانوادگی را همراه با کودک اجرا کنید. مثل رفتن به پارک یا سینما، ورزش، تفریحات متنوع و بازی‌های سرگرم‌کننده.
- از علایق کودک خود حمایت کنید و فضایی برای پرداختن به آن‌ها فراهم آورید.
- از سنین پایین کودک را به خواندن و مطالعه کتاب عادت دهید.
- زمانی از روز را با کودک وقت بگذرانید و درباره احساسات و عواطف مختلف او گفت‌وگوی فعال داشته باشید.
- در صورتی که کودک کارهای آفلاین را انجام می‌دهد آن‌ها را تشویق و تحسین کنید.
- درباره خطرات و مضرات استفاده افراطی از اینترنت و تکنولوژی با او صحبت کنید.
- سعی کنید درباره استفاده از لوازم دیجیتال با همکاری یکدیگر قوانین را وضع کنید.
سخن پایانی
استفاده از وسایل دیجیتال و فناوری‌های آنلاین بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مدرن است که از سن کم انسان امروزی را درگیر می‌کند. فناوری و تکنولوژی‌های دیجیتال فواید بسیاری برای زندگی روزمره ما به ارمغان آورده‌اند. بسیاری از کارها را با کمک فناوری راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌دهیم، اما استفاده بیش‌ازحد از لوازم دیجیتال و تکنولوژی‌ها می‌تواند آسیب‌های جدی به کودکان وارد کند و روی عملکرد روزمره، تعاملات اجتماعی، رفتارها و عملکرد تحصیلی نیز تاثیر بگذارد. بنابراین مهم است که والدین با کمک روانشناسان کودک سعی در مدیریت استفاده از فناوری داشته باشند. در این مطلب سعی کردیم درباره علائم و نشانه‌های اعتیاد کودک به تکنولوژی صحبت کنیم و راه‌هایی عملی برای بهبود وضعیت ارائه دهیم. نظرات و تجربه‌های خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید