تاثیر تنش در خانه روی کودکان
کودکان دارای حساسیت بالایی هستند و به میزان چشمگیری حس و حال اطراف را به خود جذب می‌کنند. وقتی که تنش‌ها در خانه افزایش پیدا کند، تاثیراتی بسیار فراتر از روابط بزرگسالان بر جای می‌گذارد و می‌تواند به طور عمیق بر رشد روانی و عاطفی کودکان اثرگذار باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که کودکانی که در معرض تنش‌های خانوادگی هستند، به میزان قابل توجهی در رفتار یا عواطف خود نسبت به سایر کودکان متفاوت عمل می‌کنند. در قدم اول وظیفه والدین این است که مضرات و تاثیرات این تنش‌ها روی کودک را بشناسند و تا جای ممکن آن‌ها را کاهش دهند. در این مطلب می‌خواهیم درباره تاثیر تنش در خانه روی کودکان صحبت کنیم و راهکارهایی برای کاهش آن ارائه دهیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
تنش در خانه شامل چه مواردی است؟
از نظر روانشناس کودک مهم‌ترین کار برای والدین این است که انواع تنش های خانه را شناسایی کنند و سپس برای رفع آن‌ها تلاش کنند. برخی از رفتارها و تنش‌ها وجود دارند که والدین از آن‌ها غفلت می‌کنند، اما تاثیرات مخربی روی کودک می‌گذارد. در ادامه انواع تنش در خانه را مرور می‌کنیم.
تنش های داخل خانواده
یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین انواع تنش ها در خانه، تنش‌های بین فردی اعضای خانواده است. تاثیر تنش در خانه روی کودکان بسیار عمیق و چشمگیر است و می‌تواند عملکرد روزمره و رشد روانی کودک را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از این تنش‌ها عبارت‌اند از:
- مشاجره‌های مکرر بین والدین
- سرد بود روابط بین پدر و مادر
- پرخاشگری کلامی، فحاشی و خشونت در صحبت‌ها در بین والدین
- رفتارهای تهاجمی منفعلانه
این مطلب را از دست ندهید: نشانه های والدین سمی
عوامل تنش‌زای محیطی
علاوه بر مشکلاتی که ممکن است بین والدین وجود داشته باشد، برخی از مشکلات از محیط بیرونی به خانواده تحمیل می‌شود و می‌تواند تاثیرات مخربی روی کودک بگذارد. این عوامل می‌تواند شامل موارد زیر باشد.
- مشکلات مالی که والدین با آن روبه‌رو هستند.
- استرس‌های مرتبط با شغل و حرفه والدین که بر فضای خانه تاثیر می‌گذارد.
- زندگی بیش‌ازحد شلوغ و پرمشغله
- شرایط ناپایدار مسکن
- اجبار به جابه‌جایی‌های مکرر و مهاجرت
تعارضات بین اعضای خانواده
یکی دیگر از انواع تاثیر تنش در خانه روی کودکان، تعارضات و مشکلات بین اعضای خانواده است که می‌تواند شامل پدر و مادر و فرزندان دیگر باشد. این تعارضات به میزان قابل توجهی می‌تواند رفاه و آرامش فکری کودک را تحت تاثیر قرار دهد و بر عواطف او موثر باشد. برخی از این تعارضات عبارت‌اند از:
- سبک‌های فرزندپروری ناسازگار بین والدین
- جنگ قدرت بین اعضای خانواده
- رقابت ناسالم بین خواهران و برادران
- مشکلات در روابط بین اعضا و الگوهای ارتباطی ضعیف
- عدم حمایت عاطفی اعضای خانواده از یکدیگر
تغییرات شدید در فضای خانه
از دیگر موارد دارای تاثیر تنش در خانه روی کودکان، تغییرات شدید و ناگهانی است که برای خانواده پیش می‌آید. برخی از کودکان ممکن است درک درست و دقیقی از این تغییرات نداشته باشند و به همین دلیل با مشکلات عاطفی و روانی مواجه شوند. برخی از این تغییرها شامل موارد زیر هستند:
- طلاق یا جدا زندگی کردن والدین از یکدیگر
- وجود یک بیماری سخت برای یکی از اعضای خانواده
- فوت یکی از اعضای خانواده
- اضافه شدن عضو جدید به خانواده یا تولد خواهر و برادر جدید
الگوهای رفتاری نامناسب والدین
از دیگر دلایل مهمی که می‌تواند روی رشد و سلامت روان کودک تاثیر بگذارد، می‌توان به رفتارهای نامناسب والدین اشاره کرد. این رفتارها می‌تواند تربیت، رشد و شکل‌گیری شخصیت کودک را با مشکل مواجه کند و تاثیرات عمیق و طولانی‌مدتی روی او بگذارد. در ادامه به برخی از این الگوها اشاره می‌کنیم:
- عدم طراحی روتین‌ها و روال‌های منظم
- وضعیت غیر قابل پیش‌بینی در خانه
- عدم وجود قوانین مناسب یا قوانین و مرزهای متناقض و غیرمنطقی
- عدم دسترسی عاطفی به والدین
- انتقاد والدین یا منفی‌گرایی بیش‌ازحد
- کمبود وقت همیشگی والدین و عدم وقت‌گذرانی با فرزندان
توصیه می‌کنیم درباره ناسازگاری فرزندان و والدین بیشتر بدانید.
تنش در خانه چه تاثیری روی کودک دارد؟
حالا که درباره تنش ها و استرس های خانه دانستید، بهتر است با تاثیر تنش در خانه روی کودکان هم آشنا شوید. فراموش نکنید که این تاثیر تنش‌ها می‌تواند در هر کودک متفاوت باشد و به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد.
مشکلات عاطفی
- در بسیاری از کودکان تنش های خانه باعث ایجاد استرس و اضطراب شدید می‌شود و سلامت روان کودک را به خطر می‌اندازد.
- تنش و استرس در خانه می‌تواند علائم افسردگی در کودکان را تشدید کند.
- کودکانی که با تنش در خانه روبه‌رو هستند، معمولا مدیریت احساسات و عواطف را به‌خوبی نمی‌آموزند.
- این کودکان در بسیاری از موارد عزت نفس پایینی دارند.
- برخی از این بچه‌ها فکر می‌کنند دلیل تنش های خانه هستند و به همین دلیل احساس گناه و سرزنش خود را دارند.
- کودکانی که در معرض تنش هستند، معمولا از نظر عاطفی احساس ناامنی می‌کنند.
- این کودکان به دلیل احساس ناامنی در خانه به‌سختی به دیگران اعتماد می‌کنند.
مشکلات رفتاری
- درصد زیادی از کودکانی که با تنش خانگی روبه‌رو هستند، رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند.
- این کودکان ممکن است از تعاملات اجتماعی فاصله بگیرند و تمایلی به روابط با دیگران نداشته باشند.
- یکی از تاثیرات تنش خانگی و داد زدن سر کودک این است که به رفتارهای سنین پایین‌تر مانند شب‌ادراری یا مکیدن انگشت روی می‌آورد.
- از دیگر تاثیرات تنش خانگی روی کودک این است که با اختلالات خواب و غذا روبه‌رو می‌شود.
- از مهم‌ترین تاثیر دعوای والدین روی کودک این است که به دلیل فرزندپروری به روش اشتباه، کودک رفتارهای نافرمانی، شورش یا سرپیچی از دستورات را در پیش می‌گیرد.
ضعف در عملکرد تحصیلی
- کتک زدن کودک و داد زدن سر بچه‌ها از جمله مهم‌ترین عوامل کاهش عملکرد تحصیلی است.
- کودکان درگیر تنش در خانه معمولا تمرکز کافی ندارند و به طور ضعیفی تکالیف خود را انجام می‌دهند.
- این کودکان انگیزه کافی از درس‌خواندن و رفتن به مدرسه ندارند.
مشکلات جسمی
- تاثیر تنش در خانه روی کودکان می‌تواند خود را با علائم فیزیکی مانند سردرد، معده‌درد، شب‌ادراری و تغییرات اشتها خود را نشان دهد.
- برخی از این کودکان با خستگی مفرط و اختلالات خواب مواجه هستند.
معضلات اجتماعی
- بسیاری از کودکانی که با تنش خانگی روبه‌رو هستند، در ایجاد دوستی، حفظ روابط و ایجاد مهارت‌های اجتماعی ضعیف هستند و اعتماد‌به‌نفس بالایی ندارند.
- این کودکان ممکن است به سمت رفتارهای پرخطر، مصرف مواد مخدر و الکل یا در موارد شدید‌تر آسیب‌زدن به خود روی بیاورند.
چطور از تنش و استرس در خانه جلوگیری کنیم؟
حالا که متوجه شدید تاثیر تنش در خانه روی کودکان چقدر می‌تواند عمیق و آسیب‌زننده باشد، ممکن است به دنبال راهکارهایی برای بهبود فضای خانه و کاهش تنش‌ها باشید. در ادامه چند راهکار مهم را مرور خواهیم کرد.
- ارتباطات خود را با فرزندتان بهبود دهید و سعی کنید با تقویت رابطه والدین و فرزند شکاف بین اعضای خانواده را کاهش دهید.
- گوش‌دادن فعال را تمرین کنید و درباره دغدغه‌ها، احساسات و نیازهای فرزندتان صحبت کنید.
- به طور منظم با اعضای خانواده وقت بگذرانید و دورهمی‌های خانوادگی داشته باشید.
- فضایی حمایتگر و امن برای گفت‌وگوی صادقانه ایجاد کنید تا بچه‌ها دغدغه‌های خود را بیان کنند.
- با کمک تکنیک‌های آرامش‌بخش تنش‌ها را از خود دور کنید و در برابر کودکان آرامش خود را حفظ کنید.
- راه‌های کاهش تعارض با همسر خود یا بچه‌های بزرگ‌تر را تمرین کنید و برای کاهش تنش‌ها و حل مشکلات با هم همکاری کنید.
- سعی کنید در برابر کودک داد و فریاد نکنید و مشاجره با همسرتان را در مقابل کودک انجام ندهید.
- زمانی را برای خودتان اختصاص دهید تا بتوانید انرژی و آرامش خود را بازیابی کنید و استرس خود را کاهش دهید.
- زمانی از روز را برای خودمراقبتی و مدیتیشن اختصاص دهید تا بتوانید تنش‌ها را از خود دور کنید.
- به فضای شخصی اعضای خانواده احترام بگذارید و تفاوت‌ها را بپذیرید.
- سعی کنید مرزها و قوانین مشخصی در خانه داشته باشید و با کمک اعضای خانواده این قوانین را وضع کنید.
- دستاوردهای کوچک و کارهای خوب اعضا را تحسین و تشویق کنید.
- از مشاور و روانشناس کمک بگیرید. با کمک روانشناس خانواده و جلسات مشاوره خانواده می‌توانید دغدغه‌ها، مشکلات و ارتباطات خود را بهبود دهید و فضایی امن‌تر و بهتر بسازید.
سخن پایانی
سلامت روان کودک یکی از مهم‌ترین مقوله‌هایی است که والدین باید برای آن بسیار تلاش کنند. حفظ آرامش در خانه، کاهش تنش‌ها و ایجاد فضایی امن و قابل اعتماد از جمله مهم‌ترین کارهایی است که پدر و مادر باید آن‌ها را انجام دهند. تنش در خانه می‌تواند امنیت روانی کودکان را بسیار کاهش دهد و اضطراب و استرس مزمن را برای آن‌ها به همراه داشته باشد. تاثیر تنش در خانه روی کودکان می‌تواند بسیار عمیق و طولانی‌مدت باشد و حتی اثرات آن تا بزرگسالی ادامه داشته باشد.
در نتیجه، والدین باید زمینه‌های ایجاد تنش در خانه را شناسایی کرده و برای حل و فصل آن تلاش کنند. مراقبت از خود، تمرین کاهش تعارض و حل مسئله از جمله راه‌هایی است که می‌تواند تنش‌های خانه را کاهش دهد. در این مطلب سعی کردیم درباره تاثیر تنش در خانه روی کودکان صحبت کنیم و راهکارهایی برای کاهش تنش‌ها ارائه دهیم. تجربه‌ها و سوالات خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید