آشنایی با مشکلات حافظه در کودکان + راه های تقویت حافظه کودکان

حافظه یکی از جنبه‌های اساسی از رشد شناختی کودک است که نقش بسیار مهمی در توانایی کودک برای یادگیری و درک دنیای اطراف خود دارد. کودک اطلاعات را از محیط جذب می‌کند و تجربیات خود را به خاطر می‌سپارد تا بر اساس آن‌ها مهارت‌های خود را توسعه دهد. با این حال، برخی از کودکان با مشکلات حافظه روبه‌رو هستند که این چالش‌ها می‌تواند خود را به شکل‌های مختلفی نشان دهد. مشکلات حافظه در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و از طرفی بر ابعاد مختلف زندگی کودک تاثیر بگذارد. بنابراین بهتر است که والدین انواع مشکلات حافظه در کودک را بشناسند تا بتوانند اقدامات لازم برای بهبود را انجام دهند. برای آشنایی با راه های تقویت حافظه در کودکان با ما همراه باشید.

انواع مشکلات حافظه در کودکان

همان‌طور که اشاره شد، مشکلات حافظه در کودکان به شکل‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند که هرکدام از آن‌ها می‌تواند به نحوی بر یادگیری کودک و عملکرد روزمره او تاثیر بگذارد. در ادامه مهم‌ترین انواع مشکلات حافظه در کودک را از نظر روانشناس کودک معرفی می‌کنیم.

مشکلات حافظه کوتاه مدت کودک

برخی از کودکان در حافظه کوتاه مدت خود مشکل دارند، این کودکان تلاش می‌کنند تا اطلاعات را برای یک دوره کوتاه در ذهن خود نگه دارند. این مشکل می‌تواند بر پیروی کودک از دستورات چندمرحله‌ای، انجام برخی از بازی‌های پیچیده و نیز یادآوری رویدادها و کارهای اخیر تاثیر بگذارد. 

مشکل در حافظه کاری

حافظه کاری یا فعال شامل نگهداری اطلاعات و تغییر آن‌ها به صورت آنی است. این حافظه به شما کمک می‌کند تا اطلاعات مورد نیاز را به طور موقتی و برای چند ثانیه در ذهن خود نگه دارید. بچه‌هایی که با این نوع حافظه مشکل دارند، ممکن است حل مسائل ریاضی، درک جمله‌های پیچیده و پیگیری بحث و مکالمه برایشان دشوار باشد.

مشکلات حافظه بلندمدت در کودکان

از دیگر انواع مشکلات حافظه در کودک می‌توان به اختلال در حافظه بلند مدت اشاره کرد. این مشکل به توانایی ذخیره و بازیابی اطلاعات در دوره‌های طولانی‌تر اشاره دارد. کودکان ممکن است حقایق و اتفاقات مهم، رویدادها و درس‌های آموخته‌شده را فراموش کنند. این مشکل می‌تواند به طور چشمگیری مانع پیشرفت تحصیلی کودک شود.

مشکل حافظه اپیزودیک کودک

حافظه اپیزودیک به یادآوری رویدادها و تجربه‌های خاص مربوط می‌شود. کودکانی که در این زمینه مشکل دارند، برای به‌خاطرسپردن تجربه‌های شخصی خود مانند تولدها، دورهمی‌ها و مهمانی‌های خانوادگی دچار مشکل باشند.

مشکلات حافظه معنایی در کودکان

حافظه معنایی شامل یادآوری دانش و اطلاعات عمومی است. کودکان مبتلا به این مشکل در به یاد سپردن واژه‌ها، تاریخ یا مفاهیم علمی با چالش روبه‌رو هستند. این مشکل حافظه نیز می‌تواند بر عملکرد تحصیلی کودک تاثیرگذار باشد.

مشکلات حافظه آینده‌نگر

این نوع حافظه به توانایی به‌خاطر سپردن اطلاعات برای انجام کارها در آینده اشاره دارد. به خاطر سپردن تکالیف خانه یا شرکت در کلاس‌های فوق برنامه نمونه‌هایی از آن هستند. کودکانی که دارای مشکلات حافظه آینده نگر هستند، معمولا کارهای ضروری و زمان‌بندی‌ها را فراموش می‌کنند.

چالش‌های حافظه دیداری و شنیداری

برهی از کودکان ممکن است مشکلات خاصی با حافظه دیداری یا شنیداری داشته باشند. مشکلات حافظه دیداری بر یادآوری تصاویر و ترتیبات فضایی تاثیر می‌گذارد. در حالی که مشکلات حافظه شنوایی بر حفظ اطلاعات گفتاری تاثیر می‌گذارد. 

مشکلات بازیابی حافظه

برخی از کودکان در صورت نیاز به اطلاعات ذخیره‌شده در مغز، ممکن است با بازیابی آن‌ها مشکل داشته باشند. این می‌تواند منجر به ناامیدی و عملکرد ضعیف تحصیلی شود، زیرا در آن یادآوری سریع اطلاعات مورد نیاز خواهد بود.

این مطلب هم برای شما مفید است: فراموش کاری کودکان

راه های تقویت حافظه کودکان

حالا که با مشکلات حافظه در کودکان آشنا شدید، حتما می‌پرسید که برای تقویت حافظه کودک چه کارهایی باید انجام دهید. باید بدانید که بخشی از مشکلات حافظه ممکن است به دلیل مشکلات ژنتیکی و نیز اختلال‌های رشدی کودک باشد. با این حال راهکارهایی برای تقویت حافظه کودکان وجود دارد که می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. در ادامه این راه‌ها را معرفی می‌کنیم.

یادگیری فعال را تشویق کنید

کودک را به انجام فعالیت‌های عملی تشویق کنید. بازی‌ها، آزمایش‌ها را با درس‌های تعاملی ترکیب کنید که نیاز به مشارکت فعال بچه‌ها دارد. این کار به فعال‌ماندن و تقویت حافظه کمک می‌کند. کار گروهی و بحث درباره آموخته‌ها را ترویج کنید. به کودکان کمک کنید تا ایده‌های خود را بیان کرده و ان‌ها را به اشتراک بگذارند.

از کلمات اختصاری کمک بگیرید

با کمک کلمات اختصاری یا آکروستیک به کودک کمک کنید تا مفاهیم، لیست‌ها و اطلاعات را در ذهن خود بهتر به خاطر بسپارد. همچنین می‌توانید به آن‌ها کمک کنید تا اطلاعات مورد نیاز را به صورت تصویر و داستان تجسم کنند تا به یاد آوردن آن‌ها آسان‌تر شود. 

از روتین‌های منظم کمک بگیرید

با کمک برنامه‌های منظم و منسجم به کودک کمک کنید تا فضایی قابل پیش‌بینی داشته باشد و بداند که چه چیزی در انتظارش است. همچنین می‌توانید از چک‌لیست‌ها برای وظایف و مسئولیت‌ها استفاده کنید. این لیست‌ها به کودک کمک می‌کند تا چیزی را از قلم نیندازند. 

حجم زیاد اطلاعات را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید

اگر قرار است کودک اطلاعات زیادی را به خاطر بسپارد، برای مدیریت بهتر، آن را به بخش‌های آسان‌تر بشکنید. براین مثال برای به خاطر سپردن شماره تلفن یا آدرس می‌توانید آن را تقسیم کنید. این کار به پردازش اطلاعات در مغز کودک کمک می‌کند. همچنین توصیه می‌کنیم که مفاهیم و اطلاعات جدید را گام‌به‌گام، به‌تدریج و به‌آرامی به کودک ارائه دهید تا مغز فرصت پردازش و به یاد سپردن داشته باشد.

تکرار و مرور را فراموش نکنید

مهم‌ترین کار برای تقویت حافظه کودک این است که اطلاعات را مرور و تکرار کند. برای تقویت حافظه جلسات منظم مرور کردن را در نظر بگیرید. به کودک کمک کنید تا اطلاعات قبلی را دوره کند و به طور منظم آن‌ها را تکرار کند تا اطلاعات در حافظه ثبت شوند. همچنین کودک را تشویق کنید تا برای بازیابی اطلاعات و استفاده از آن‌ها تمرین کند و مهارت بازیابی اطلاعات را تقویت کند.

از بازی‌ها کمک بگیرید

اگر اهمیت بازی در کودکان را بدانید، بدون شک از آن‌ها بیشتر بهره خواهید برد. با کمک بازی‌ها می‌توانید حافظه کودک را تقویت کرده و به او کمک کنید تا اطلاعات را به خاطر بسپارد و آن‌ها را بازیابی کند. استفاده از بازی‌های متنوعی مانند پازل‌ها، بازی‌هایی مانند شمارش معکوس و هپ هپ، تشخیص تغییر و به یاد سپردن اشیا می‌تواند به تقویت حافظه و تمرکز کودک کمک کند.

از رویکردهای چند حسی کمک بگیرید

از فعالیت‌هایی کمک بگیرید که حواس چندگانه را درگیر می‌کنند. به سراغ کارهایی بروید که به استفاده از حس‌های مختلف مانند بینایی، شنوایی و لامسه نیاز داشته باشند. این کار باعث ایجاد تجربه‌های یادگیری غنی‌تر می‌شود و به تقویت حافظه کمک می‌کند. همچنین می‌توانید از ابزارهای تعاملی، برنامه‌های آموزشی، ویدیوها و بازی‌های مناسب برای یادگیری استفاده کنید. 

عادت‌های سالم را ترویج دهید

برای اینکه حافظه کودک تقویت شود، بچه‌ها باید خواب کافی داشته باشند. علاوه بر آن نیاز است که برنامه غذایی متعادلی شامل میوه، سبزیجات، پروتئین، اسیدهای چرب امگا ۳ را طراحی کنید. در کنار این‌ها کودک را به انجام ورزش و فعالیت‌های فیزیکی تشویق کنید. این کار باعث می‌شود که حافظه بتواند سالم‌تر و بهتر کار کند.

این مطلب را هم بخوانید: تاثیر ورزش روی سلامت روان کودکان

سخن پایانی

تشخیص نوع مشکل حافظه در کودکان اولین گام برای پیدا کردن راهبردها و روش‌های درمانی مناسب برای کودکان است. درک این چالش‌ها به مربیان و والدین کمک می‌کند تا بر اساس نوع مشکل بتوانند راهکارهای مناسب را پیدا کرده و به تقویت حافظه کودک و بهبود رشد شناختی او کمک کنند. فراموش نکنید که بهبود حافظه کودکان یک رویکرد چندوجهی است که شامل تعامل فعال، عادت‌های سالم و ایجاد محیط حمایتگر است. اگر نمی‌دانید چه استراتژی‌هایی برای  تقویت حافظه کودکان شما مناسب هستند، بهتر است از درمانگران حرفه‌ای کلینیک دکتر مهسا ساداتی کمک بگیرید. شما می‌توانید با کمک این کلینیک ریشه اصلی مشکلات فرزند خود را پیدا کرده و راه‌های مناسب را برای بهبود و درمان این مشکلات پیدا کنید.