صحبت کردن کودک با اشیا؛ طبیعی یا نشانه اختلال؟

این صحنه برای بسیاری از والدین و خانواده‌ها آشنا است که کودک در اتاق خودش نشسته و با جدیت تمام با یک عروسک، ماشین اسباب‌بازی یا حتی یک صندلی گپ می‌زند. برای یک بزرگسال این رفتار ممکن است عجیب یا نگران‌کننده باشد، اما برای کودکان صحبت کردن با اشیای بی‌جان معمولا بخش طبیعی از فرایند رشد به شمار می‌رود. بسیاری از والدین می‌پرسند که آیا صحبت کردن کودک با اشیا طبیعی است یا نشانه‌ای از یک اختلال دارد؟ باید گفت که در بیشتر موارد حرف زدن کودکان با اشیا جای نگرانی ندارد و در بسیاری از کودکان رواج دارد. در این مطلب می‌خواهیم درباره دلایل صحبت کردن کودک با اشیا صحبت کنیم و نکات مهمی را به والدین ارائه دهیم. اگر شما هم نگران حرف زدن کودک با اشیا و اسباب بازی هستید، با ما همراه باشید. 

چرا کودکان با اشیا صحبت می‌کنند؟

از نظر روانشناس کودک، بچه‌ها در سن رشد اغلب رفتارهایی انجام می‌دهند که ممکن است باعث کنجکاوی و نگرانی والدین شود. صحبت کردن با اشیا در کودکی هم می‌تواند جزو همین دسته رفتارها باشد. بسیاری از والدین با مشاهده حرف زدن کودک با اشیا و اسباب بازی، نگران می‌شوند و این رفتار را نشانه‌ای از یک اختلال می‌دانند. در ادامه دلایل صحبت کردن کودک با اشیا را مرور می‌کنیم.

تخیل و بازی نمادین

یکی از دلایل اصلی صحبت کردن کودکان با اشیا تخیل زنده آن‌ها است. کودک در سنین ۲ تا ۷ سالگی در مرحله‌ای از رشد شناختی قرار دارد که به آن مرحله پیش‌عملیاتی می‌گویند. در این مرحله کودک بازی‌های نمادین انجام می‌دهد و از اشیا برای نقش‌های مختلف استفاده می‌کند. ممکن است کودک عروسک خرسی خود را به یک دوست تبدیل کند و با او مانند هم‌بازی رفتار کند. گفت‌وگوی تخیلی کودک با اشیا و عروسک باعث می‌شود تا او نقش‌ها، سناریوها و احساسات مختلف را در یک محیط راحت و امن یاد بگیرد. 

این مطلب را از دست ندهید: بهترین بازی های آموزشی برای کودکان

رشد اجتماعی و عاطفی

صحبت کردن کودک با اشیا معمولا به‌عنوان تمرینی برای تعاملات اجتماعی در دنیای واقعی عمل می‌کند. کودک خردسال هنوز در حال یادگیری برقراری ارتباط با دیگران، مدیریت احساسات و هدایت روابط است. کودک با دوست خیالی خود یا با اسباب‌بازی‌ها گفتگو می‌کند و از این راه می‌تواند برخی از مهارت‌های اجتماعی را تمرین کند. این رفتار به کودک کمک می‌کند تا هنجارهای اجتماعی را در عمل یاد بگیرد.

از طرف دیگر، اشیا و اسباب‌بازی‌ها می‌توانند یک وسیله امن برای پردازش احساسات باشند. کودک ممکن است احساسات و افکار خود را برای عروسکش تعریف کند، زیرا فکر می‌کند که عروسک بدون قضاوت و سرزنش به او گوش می‌دهد. بنابراین حرف زدن کودک با اشیا به او کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر درک و پردازش کند. با این حال اگر می‌بینید که او از ارتباط با دیگران گریزان است، حتما با یک متخصص روانشناس کودک مشورت کنید، زیرا ممکن است اضطراب اجتماعی در کودک وجود داشته باشد.

حرف زدن کودک با اشیا برای تقلید از بزرگ‌ترها

بسیاری از کودکان مکالمه‌های روزمره والدین و خواهر و برادرها را می‌بینند و از آن‌ها تقلید می‌کنند. بنابراین ممکن است ببینید که کودک حرف‌هایی مشابه صحبت‌های شما را برای عروسک‌ها بازگو می‌کند. با این کار او از رفتار شما الگوبرداری کرده و می‌خواهد رفتاری شبیه به شما داشته باشد. 

صحبت کردن کودک با اشیا برای رشد زبان

کودک با حرف زدن با اشیا می‌تواند در یک مکالمه یک‌طرفه شرکت کند و از این راه واژه‌ها، ساختار جمله و داستان‌سرایی را تمرین کند. با این کار کودک می‌تواند مهارت‌های روایت کردن، سوادآموزی و ایجاد ارتباط را تمرین کند. زمانی که کودک با اشیا صحبت می‌کند، می‌تواند افکار خود را به صورت کلامی بیان کند و درک خود را از مفاهیم مختلف و زبان تقویت کند. 

مکانیسم مقابله و خودتنظیمی

برای برخی از کودکان، صحبت کردن با اشیا، راهی برای مقابله با استرس، تنهایی و عدم اطمینان  به شمار می‌رود. بنابراین والدین ممکن است در مواقعی که تغییرات بزرگ در خانه رخ می‌دهد، این رفتار را بیشتر در کودک مشاهده کنند. اشیای مورد علاقه کودک می‌توانند حس ثبات، آشنایی و امنیت را برای او به ارمغان آورند و به همین دلیل کودک ممکن است در مواقعی مانند مهاجرت، جدایی والدین، شروع مدرسه‌ها یا تغییرات دیگر، این کار را بیشتر انجام دهند. صحبت کردن کودک با اشیا در این مواقع می‌تواند آرامش بیشتری برای او به همراه داشته باشد.

صحبت کردن کودک با اشیا برای کاوش هویت و استقلال

کودک با رشد بیشتر، شروع به تمرین استقلال می‌کند و می‌خواهد برای خود هویت پیدا کند. صحبت کردن با اشیا و اسباب بازی در کودکان به آن‌ها اجازه می‌دهد تا جنبه‌های مختلفی از شخصیت و هویت خود را بشناسند. همچنین این کار می‌تواند به او در تمرین نقش‌ها و سناریوهای مختلف بسیار کمک کند.

صحبت کردن کودک با اشیا چه زمانی نگران‌کننده است؟

در بخش‌های قبل گفتیم که صحبت کردن کودک با اشیا در بیشتر موارد بخشی از رشد کودک است و نگران‌کننده نیست. با این حال، مواردی وجود دارد که باید والدین به آن دقت داشته باشند تا در صورت نیاز با روانشناس کودک مشورت کنند.

• اگر کودک فقط با اشیا تعامل دارد و از ارتباطات اجتماعی دوری می‌کند. این می‌تواند نشان‌دهنده اضطراب اجتماعی بالا، تاخیر در رشد یا مشکلاتی مانند اختلال طیف اوتیسم باشد. البته این رفتار باید در کنار رفتارهای دیگری مانند مشکل در تماس چشمی، تعامل غیرمعمول با اشیا و اسباب‌بازی‌ها و چالش در ارتباط با دیگران همراه باشد. 
• اگر کودک بیشتر بر مکالمات ناراحت‌کننده و موضوعات منفی تمرکز دارد، ممکن است نشان‌دهنده تنش در خانواده، کشمکش‌های عاطفی و مشکلات احساسی در او باشد.
• در صورتی که ارتباط با اشیا و صحبت کردن کودک با اشیا به عملکرد روزمره کودک و انجام کارها و بازی‌های او آسیب می‌زند و کودک بیش‌ازحد به یک عروسک یا اسباب‌بازی وابستگی دارد. 
• اگر می‌بینید که کودک در سنین بالاتر مانند مدرسه و پیش‌دبستانی، هنوز نمی‌تواند تخیل را از واقعیت تشخیص دهد و اشیا را جاندار می‌پندارد، ممکن است مشکلی در رشد شناختی کودک و نقاط عطف رشدی او وجود داشته باشد که بهتر است با متخصص مشورت کنید. 

توصیه می‌کنیم درباره اختلال ارتباط اجتماعی در کودکان بیشتر بدانید.

نکات مهم حرف زدن کودک با اشیا برای والدین

• از بازی‌های تخیلی استقبال کنید و آن‌ها را بپذیرید. فراموش نکنید که این بازی‌ها به میزان زیادی خلاقیت کودک را تقویت می‌کنند. می‌توانید از کودک درباره اسباب‌بازی یا شیء مورد نظر بپرسید. وسایل و اسباب‌بازی‌های متنوع را برای او فراهم کنید تا او بیشتر کاوش و کنجکاوی کند.
• کودک را برای انجام بازی‌ها و فعالیت‌های گروهی تشویق کنید. فرصت‌هایی فراهم کنید تا او بتواند با دیگران ارتباط برقرار کند، بازی کند و نحوه تعامل با دیگران و بهبود مهارت های اجتماعی در کودکان را یاد بگیرد. این کار باعث می‌شود که او تنها به اسباب‌بازی‌های خود وابسته نشود. 
• از کودک بخواهید درباره اسباب‌بازی‌ها و اشیای مورد علاقه‌اش با شما صحبت کند. او را به تعریف‌کردن داستان‌ها و سناریوها تشویق کنید. این کار به پرورش مهارت‌های کلامی و بهبود زبان کمک می‌کند.
• به مکالمات و نوع رفتار کودک با اشیا دقت کنید. این کار می‌تواند درک بهتری از دنیای عاطفی و احساسی کودک به همراه داشته باشد. با این کار می‌توانید در صورت مشاهده صحبت‌های غیرمعمول یا منفی از روانشناس کودک آنلاین یا حضوری کمک بگیرید. 

سخن پایانی

صحبت کردن کودک با اشیا رفتار رایجی است که از بچه‌ها در سنین رشد می‌بینیم. این کار به طور معمول نشان‌دهنده پرورش خلاقیت، رشد عاطفی و رشد شناختی است. کودکان با مکالمه‌های تخیلی با اشیا می‌توانند احساسات خود را پردازش کنند، مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود دهند و توانایی‌های کلامی و زبانی خود را تقویت کنند. والدین نیز با مشاهده این رفتار و ایجاد فضایی امن و حمایتگر برای کودک فرصت پیدا می‌کنند که درک بهتری از دنیای کودک، شخصیت و احساسات او پیدا کنند. اگر می‌بینید که کودک شما بیش‌ازحد با اشیا صحبت می‌کند، در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارد یا وابستگی زیادی به صحبت‌کردن با اسباب‌بازی‌ها دارد، نگران نباشید. کلینیک دکتر ساداتی در کنار شما است تا با کمک درمانگران حرفه‌ای خود ریشه‌های اصلی این مشکل را پیدا کند و در مسیر بهبود کیفیت زندگی کودک در کنار شما باشد. 

سوالات متداول