اهمیت مشارکت کودکان در خانه + راهکارهای عملی
مسئولیت‌پذیری و انجام وظایف از جمله مهارت‌هایی است که کودکان باید از سنین پایین آن‌ها را یاد بگیرند. کودک در محیطی بهتر رشد می‌کند که احساس ارزشمند بودن، احترام، مشارکت و همکاری تشویق می‌شود. مشارکت کودک در فعالیت‌های روزمره و کارهای خانه، اگر به‌خوبی آموزش داده شود، راه بسیار خوبی برای یاد گرفتن مهارت‌های مختلف زندگی است و به رشد کودک در ابعاد مختلف کمک می‌کند. اما باید توجه کنید که مشارکت دادن کودک در کارهای خانه اصولی دارد که والدین باید آن‌ها را رعایت کنند. در این مطلب می‌خواهیم درباره اهمیت مشارکت کودکان در خانه صحبت کنیم و راهکارهایی برای والدین ارائه دهیم تا مشارکت کردن در کارهای خانه را به کودک آموزش دهند. برای آشنایی با این نکات و اصول با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
اهمیت مشارکت کودک در خانه
حتما در اطرافیانت خود دیده‌اید که بسیاری از والدین هیچ مسئولیت و وظیفه‌ای را برای کودک در خانه تعریف نمی‌کنند. آن‌ها این کار را محبت می‌دانند، اما از آسیب‌های این رفتار غافل هستند. از نظر روانشناس کودک، بچه‌ها باید از سن پایین حس تعلق، مسئولیت‌پذیری، همکاری و مهارت‌های مختلف زندگی را یاد بگیرند. در ادامه به برخی از جنبه‌های اهمیت مشارکت مشارکت کودکان در خانه اشاره می‌کنیم.
- مشارکت در خانه مسئولیت‌پذیری و استقلال کودک را تقویت می‌کند. وظایفی مانند مرتب کردن اتاق یا مراقبت از حیوان خانگی به مسئولیت‌پذیری کودک کمک می‌کند و باعث می‌شود تا به‌تنهایی با وظایف و چالش‌ها روبه‌رو شوند.
- انجام فعالیت‌های مشارکتی در خانه باعث می‌شود که کودک احساس اهمیت و ارزشمندی کند و حس اعتماد به نفس در او تقویت شود.
- یکی از مهم‌ترین مزایای مشارکت کودکان در خانه یادگیری مهارت‌های ضروری و کاربردی برای زندگی است. برنامه‌ریزی، نظافت، مرتبکردن و سازمان‌دهی از جمله کارهایی است که برای استقلال و توانایی انجام امور شخصی ضروری است.
- وقتی بچه ها در کارهای خانه مشارکت می‌کنند، ارتباط آن‌ها با سایر اعضای خانواده تقویت می‌شود. همکاری و مشارکت در کارها و تصمیمات خانه می‌تواند تجربه‌های مشترکی بسازد و رابطه اعضا را عمیق‌تر کند.
- با مشارکت در خانه کودک به مرور نحوه انجام کارهای تیمی، تقسیم وظایف و برنامه‌ریزی را یاد می‌گیرد. همچنین می‌تواند شناخت بیشتری نسبت به هدف جمعی و شنیدن نظرات مختلف پیدا کند.
- با مشارکت کودکان در خانه، بچه‌ها از تلاش برای انجام کارهای خانه آگاه می‌شوند و قدردانی بیشتری نسبت به دیگران پیدا می‌کنند.
- مشارکت کودک در کارهای خانه باعث ایجاد احساس ثبات می‌شود. او با انجام کارهای روزمره می‌تواند احساس امنیت بیشتری کند و از طرفی مدیریت عواطف را در هنگام انجام وظایف دشوارتر یاد می‌گیرد.
- اگر کودکان در تصمیمات خانه مشارکت کنند، تفکر انتقادی، برنامه‌ریزی و مهارت‌های حل مسئله را یاد می‌گیرند. کارهایی مثل انتخاب وعده‌های غذایی، خرید یک وسیله یا انتخاب مکان سفر می‌تواند به کودکان در تفکر منطقی و تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
- مشارکت کودکان در خانه باعث می‌شود تا آن‌ها به‌مرور برای پذیرفتن نقش‌ها و مسئولیت‌های مهم‌تر آماده شوند و بتوانند با چالش‌های بزرگ‌تر و مهم‌تر بزرگسالی روبه‌رو شوند.
نکات مهم و اصول مشارکت کودک در خانه
در بخش قبل درباره مزایای مشارکت کودکان در خانه صحبت کردیم و گفتیم که این کار به رشد عاطفی و اجتماعی کودک بسیار کمک می‌کند. باید بدانید که اصولی وجود دارد که باید بر اساس آن‌ها کودک را در خانه مشارکت دهید. رعایت اصول مشارکت کودکان باعث می‌شود که به او آسیبی وارد نشود یا حقوق کودک پایمال نشود. در ادامه این اصول را به طور مختصر معرفی می‌کنیم.
۱. کودک باید به طور شفاف درباره مسئولیت‌ها و کارهایی که باید انجام دهد اطلاعات کافی داشته باشد. باید خواسته خود را به طور واضح و متناسب با سن کودک بیان کنید.
۲. هرگز کودک برای انجام کاری نباید تحت فشار و اجبار قرار بگیرد. بلکه باید مزایای مشارکت را برای او بیان کنید تا او به طور داوطلبانه و از روی میل خود کار مورد نظر را انجام دهد.
۳. فضایی بر پایه احترام در خانه حاکم است و کودک می‌تواند نظرات و راهکارهای خود را بدون نگرانی بیان کند.
۴. کارها و وظایفی که به کودک می‌سپارید باید متناسب با توانایی‌ها و سن کودک باشد. همچنین بهتر است کودک را در کارهای مرتبط با خود مشارکت دهید. مانند مرتب کردن اتاق، چیدن میز غذا یا مرتبکردن لباسها.
۵. اگر بیش از یک کودک دارید، نباید در سپردن وظایف به آن‌ها تبعیض قائل شوید و هرکسی را متناسب با سنش مشارکت دهید.
این مطلب را هم بخوانید: آموزش مسئولیت پذیری به کودک
راه های تشویق مشارکت کودکان در خانه
اگر میخواهید کودکانی مسئولیت‌پذیر تربیت کنید که به‌خوبی با دیگران همکاری می‌کنند و وظایف خود را به‌درستی انجام می‌دهند، باید از سنین پایین مشارکت در خانه را به آن‌ها آموزش دهید. استراتژی‌ها و راهکارهای مختلفی وجود دارد که میتوانید از آن‌ها بهره ببرید. در ادامه به برخی از راه های مشارکت کودک در خانه اشاره می‌کنیم.
با همکاری کودک یک روتین بسازید
به همراه کودک یک برنامه روزمره و روال ثابت برای هرروز ایجاد کنید. در این برنامه کارها و فعالیت‌هایی را مشخص کنید که کودک باید برای مشارکت در خانه انجام دهد. این فهرست می‌تواند شامل جمعکردن اسباببازیها، مرتب کردن تخت، چیدن میز شام، غذا دادن به حیوان خانگی و مرتب کردن لباسها باشد.
برای مشارکت کودکان در خانه سن را در نظر بگیرید
مهم است که وظایف کودک را متناسب با سن به او محول کنید. برای مثال بچه‌های کوچک‌تر را در مرتب کردن لباسها مشارکت دهید، اما میتوانید از بچه‌های بزرگ‌تر در تهیه غذا یا شستن ظرف‌ها کمک بگیرید.
تشویق و تحسین را فراموش نکنید
وقتی که کودک برای انجام وظایف و مشارکت خود در کارهای خانه تلاش می‌کند، او را تشویق کرده و از کارهای او تشکر کنید. این باعث ایجاد حس ارزشمندی و مهم‌بودن در کودک می‌شود و اعتماد به نفس او را افزایش می‌دهد.
کارهای خانه را جذاب و سرگرم‌کننده کنید
برای اینکه کودک راحت‌تر در خانه مشارکت کند و وظایفش را انجام دهد بهتر است کارها را سرگرم‌کننده کنید. میتوانید آن‌ها را شبیه به بازی کنید. برای مثال میتوانید هنگام انجام کارها موسیقی پخش کنید، یا با کمک تایمر مرتب کردن اتاق را شبیه به مسابقه کنید.
به کودک اجازه تصمیم‌گیری بدهید
اجازه دهید فرزندتان وظایف خود را انتخاب کند. برای مثال میتوانید سه گزینه در اختیار او بگذارید و او کار دلخواهش را انتخاب کند. این کار باعث می‌شود تا کودک از وظایف خود فرار نکند.
اهمیت مشارکت کودکان در خانه را توضیح دهید
به کودک بگویید که چرا مشارکت در کارهای خانه اهمیت دارد. درباره اهمیت کار تیمی، برنامه‌ریزی، نظم و سازمان‌دهی و همکاری با دیگران برای او صحبت کنید.
این مطلب را از دست ندهید: نکات مهم رفتار با کودک
سخن پایانی
همکاری و مشارکت مهارت‌های مهمی هستند که کودکان باید از سنین پایین آن‌ها را یاد بگیرند. کودکانی که وظایف خود را انجام می‌دهند و در کارهای خانه همکاری می‌کنند، نسبت به سایر کودکان مسئولیت‌پذیرتر و منظم‌تر هستند. آن‌ها برنامه‌ریزی و اهمیت کار گروهی را در کودکی می‌آموزند و می‌توانند از این آموخته‌ها در بزرگسالی هم بهره ببرند. دقت کنید که هرگز نباید کودک را برای انجام کاری اجبار کنید یا او را سرزنش کنید. والدین مستبد و کنترل‌گر ممکن است با سبک فرزندپروری خود به کودک آسیب‌های عمیقی وارد کنند. بنابراین بهتر است تعادل را رعایت کنید و در حین مشارکت کودکان در خانه، اجازه دهید که او آزادانه برای انجام کارها تصمیم بگیرد و احساس فشار و اجبار نکند. برای یادگیری مهارت‌های فرزندپروری میتوانید از جلسات و دوره‌های آموزشی در کلینیک دکتر ساداتی بهره‌مند شوید.
دیدگاهتان را بنویسید