آشنایی با علت ترس کودکان و راه های بهبود آن
همه ما با کمک ترس‌های خود سعی داریم تا از خودمان محافظت کنیم. این ویژگی در کودکان هم وجود دارد. باید بگوییم که ترس بخشی طبیعی در روند رشد کودک است. ترس به کودک کمک می‌کند تا از خودش در دنیای اطراف محافظت کند. بسیاری از ترس‌ها در کودکان موقتی هستند، اما همیشه ممکن است این روند به‌راحتی طی نشود. برخی از کودکان ترس‌های شدیدی را در زمینه‌های مختلف تجربه می‌کنند که می‌تواند برای کودک و والدینش ناراحت‌کننده باشد. در این مطلب می‌خواهیم درباره علت ترس کودکان و انواع آن صحبت کنیم. همچنین راهکارهایی را برای کاهش ترس کودک و برطرف کردن آن ارائه می‌دهیم. برای آشنایی بیشتر با ترس بچه ها با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
ترس در کودکان به چه معنی است؟
به طور کلی ترس در کودکان یک واکنش هیجانی در برابر تهدیدها یا خطرات است. به گفته بهترین روانشناس کودک، ترس بخشی طبیعی و ضروری در فرایند رشد کودک است و به کودکان کمک می‌کند تا محافظت از خود را یاد بگیرند. ترس در هر کودک متفاوت است و به همین دلیل واکنش او نسبت به عوامل ترس می‌تواند با دیگر کودکان متفاوت باشد.
علائم ترس در کودک
- علائم فیزیکی: تعریق بدن، لرزش، ضربان قلب سریع، تنفس تندتر از حالت معمول
- علائم عاطفی: اضطراب، نگرانی، غمگینی، تحریک‌پذیری بیشتر
- علائم رفتاری: دوری از محیط یا موقعیت خاص، چسبیدن به والدین، مشکل در خوابیدن، تغییرات چشمگیر در اشتها، شب‌ادراری، ناخن جویدن و لکنت زبان
انواع ترس کودکان
حالا که درک بهتری از ترس در کودکان پیدا کرده‌اید، بهتر است در این قدم انواع ترس کودک را بشناسید تا بتوانید بهتر ترس‌های فرزندتان را تشخیص دهید. در ادامه برخی از مهم‌ترین انواع ترس های کودکان را معرفی می‌کنیم.
ترس کودکان از تاریکی
یکی از رایج‌ترین و شایع‌ترین ترس ها در کودکان ترس از تاریکی است. این نوع ترس بیشتر در کودکان خردسال مشاهده می‌شود و معمولا ریشه در تخیلات آن‌ها دارد. کودکان در این سن نمی‌توانند بین خیال و واقعیت مرز دقیقی قائل شوند، بنابراین ترس کودکان از تاریکی در آن‌ها بسیار شایع است.
ترس از غریبه‌ها
بسیاری از کودکان با دیدن چهره‌های جدید شروع به گریه می‌کنند و نمی‌توانند به‌راحتی با افراد غریبه ارتباط خوبی برقرار کنند. ترس از غریبه نیز یکی از مراحل رشد طبیعی کودک است که معمولا بین ۸ تا ۱۸ ماهگی مشاهده می‌شود. این ترس نوعی مکانیسم محافظتی است و به کودک کمک می‌کند تا ایمن بماند.
ترس کودک از حیوانات
به طور کلی در حالت عادی این ترس نباید آنقدرها قوی و شدید باشد. اما در برخی از کودکان ترس از حیوانات مختلفی مانند سگ، عنکبوت و گربه مشاهده می‌شود. این نوع ترس می‌تواند به دلیل تجربه‌های منفی گذشته یا ترس‌های آموخته‌شده تشدید شود.
ترس کودکان از جدایی
از دیگر انواع ترس کودکان می‌توان به ترس از جدایی اشاره کرده که در کودکان تا قبل از سن مدرسه بسیار شایع است. بسیاری از کودکان هنگام دور شدن از والدین دچار ترس و اضطراب می‌شوند و ممکن است نگرانی شدیدی را تجربه کنند.
ترس از صداهای بلند
برخی از صداها مانند صدای رعد و برق، ترقه‌ها یا صدای دستگاه‌های ساختمان‌سازی می‌تواند برای کودک ترسناک باشد. برخی از کودکان ورودی‌های حسی حساس‌تری نسبت به سایرین دارند و به همین دلیل با شنیدن این صداها ترس زیادی را تجربه می‌کنند.
ترس بچه ها از مدرسه
برخی از کودکان به دلایل مختلفی از رفتن به مدرسه واهمه دارند. ریشه این مشکلات ممکن است در قلدری، اختلالات یادگیری، خشونت و تمسخر هم‌سالان یا اضطراب جدایی شدید باشد که شما باید علت ترس کودک را پیدا کنید و از بهترین روانشناس کودک در تهران یا شهر خود کمک بگیرید.
ترس از جمع
برخی از کودکان دارای ترس از اجتماع هستند و در موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند. این کودکان از ملاقات افراد جدید یا شرکت در مهمانی‌ها دچار ترس می‌شوند. این نوع ترس در حالت شدید‌تر می‌تواند به اضطراب اجتماعی تبدیل شود و روی عزت نفس و کیفیت ارتباطات کودک تاثیر منفی بگذارد.
این مطلب را هم بخوانید: ترس کودک از تنها خوابیدن
دلایل ترس کودکان
حالا که با مدل‌های مختلف و انواع ترس در کودکان آشنا شدید، حتما برایتان سوال است که علت ترس کودکان چیست و چرا در برخی از کودکان ترس‌ها شدید یا ادامه‌دار می‌شوند. در این بخش درباره دلایل و ریشه برخی از ترس‌ها صحبت می‌کنیم.
موارد مرتبط با رشد و تکامل
- رشد شناختی: کودک خردسال هنوز نمی‌تواند بین خیال و واقعیت تمایز قائل شود و به همین دلیل از هیولاها و موجودات خیالی می‌ترسد.
- سبک دلبستگی کودک: برای دلبستگی کودک سبک‌هایی در نظر گرفته شده است. برخی از کودکان ممکن است وابستگی زیادی به والد داشته باشند و جدایی از آن‌ها ریشه ترس‌های کودک باشد.
- تجربه‌های جدید: با توسعه دنیای اطراف کودک، مواجه شدن با چیزهای جدید می‌تواند ترس و اضطراب را در کودک ایجاد کند.
- نقاط عطف رشد: کودک ممکن است به دلیل رسیدن به نقاط عطف رشد خود ترس‌های جدیدی را تجربه کند. رسیدن به سن مدرسه یا بلوغ از جمله نقاط عطفی هستند که می‌توانند با افزایش اضطراب و ترس کودک همراه باشند.
عوامل محیطی ترس کودکان
- تجربه‌های آسیب‌زا: از مهم‌ترین دلایل ترس کودکان است که می‌تواند تاثیر عمیق و بلندمدتی روی روان کودک بر جای بگذارد. حوادثی مانند تصادف، جنگ یا بلایای طبیعی می‌توانند ترس‌های شدیدی در کودک ایجاد کنند. همچنین خشونت فیزیکی و سوء استفاده جسمی و جنسی هم می‌تواند باعث ایجاد ترس‌های عمیقی شود.
- مشاهده والدین: کودک با مشاهده دیگران ممکن است شرطی شود و یاد بگیرد که از چیزهای خاصی بترسد.
- تنش‌های شدید: بسیاری از کودکان به دلیل مشاهده مشاجره والدین و اطرافیان دچار ترس و ناامنی می‌شوند. کودک با دیدن دعوای پدر و مادر احساس رها شدن و بی‌اعتمادی می‌کند و ترس شدیدی را تجربه می‌کند.
- تاثیر رسانه: استفاده بیش‌ازحد از شبکه‌های اجتماعی و تلویزیون، قرار گرفتن در معرض محتوای نامناسب سن، مشاهده فیلم‌ها و بازی‌های ترسناک می‌تواند ترس بچه ها را تشدید کند.
عوامل شخصی و اخلاقی
- برهی از کودکان به طور ژنتیکی و ذاتی نسبت به دیگر کودکان ترس و اضطراب بیشتری را تجربه می‌کنند.
- برخی از کودکان مانند بچه‌های مبتلا به اختلال اوتیسم نیز به دلیل پردازش حسی متفاوت با دیگران، حساسیت بیشتری دارند و محرک‌های مختلف می‌تواند ترس و اضطراب آن‌ها را تشدید کند.
راه های برطرف کردن ترس در کودک
همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، بسیاری از ترس‌ها در دوران کودکی طبیعی هستند و بخش زیادی از آن‌ها با افزایش سن کودک از بین می‌رود. با این حال راه‌هایی وجود دارد که والدین می‌توانند با کمک آن‌ها ترس‌های کودک را کاهش دهند.
- فعالانه به صحبت‌های کودک گوش دهید و احساسات او را تایید کنید. به او بگویید که ترسیدن هیچ اشکالی ندارد. متناسب با سن او برایش توضیح دهید که در کنارش هستید و ترس‌هایش را از بین می‌برید.
- به او توصیه‌های شعارگونه مانند «شجاع باش» ندهید. نادیده گرفتن ترس‌های کودک می‌تواند آسیب‌زدن به او را چندین برابر کند.
- با کمک تمرین موقعیت‌های ترسناک در محیطی امن می‌توانید به کودک کمک کنید تا ترس‌های خود را به‌مرور کاهش دهد.
- مراقب محتوایی که کودک در معرض آن قرار می‌گیرد باشید. از پخش فیلم‌های مناسب بزرگسالان، محتوای ترسناک و خشونت‌آمیز در مقابل کودک پرهیز کنید.
- کمک حرفه‌ای را فراموش نکنید. با کمک یک روانشناس کودک خوب می‌توانید نوع و ریشه ترس‌های کودک را پیدا کرده و راهکارهای عملی برای کاهش ترس کودک پیدا کنید.
- پیشرفت‌های کوچک کودک را تحسین کنید و به او بگویید که در کنارش هستید تا بر ترس‌های خود غلبه کند.
سخن پایانی
ترس یکی از مهم‌ترین احساسات انسان است که نقش مهمی در محافظت از ما دارد. ترس‌ها انواع مختلفی دارند و از کودکی تا بزرگسالی مدام در حال تغییر هستند. در این میان برخی از افراد نسبت به دیگران با شدت بیشتری از موقعیت یا چیزی می‌ترسند. این می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در سلامت روان یا اختلالی در روابط فرد باشد. بنابراین با مشاهده ترس‌های شدید در کودک حتما باید از یک متخصص روانشناس کودک کمک بگیرید تا بتواند ترس‌های کودک را ریشه‌یابی کرده و علت آن را پیدا کند. کلینیک دکتر ساداتی با بهره‌گیری از درمانگران و متخصصان حرفه‌ای در کنار شما است تا سلامت روان را به فرزندتان برگرداند و کیفیت زندگی شما و کودکتان را افزایش دهد.
دیدگاهتان را بنویسید