چگونه کودک دوزبانه داشته باشیم؟ چالش ها و راهکارها
تربیت کودک دوزبانه سفری هیجان‌انگیز و البته پر چالش است که دری به روی شناخت دنیای پیرامون، تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی باز می‌کند. بسیاری از والدین علاقه دارند تا کودکان خود را به صورت دوزبانه پرورش دهند، اما نمی‌دانند که باید از کجا شروع کنند. خبر خوب این است که مغز کودکان به شکل عجیبی آمادگی جذب و یادگیری زبان‌های متنوعی را دارد. یادگیری زبان‌های تازه به‌خصوص وقتی که کودک به طور مداوم در معرض آن قرار می‌گیرد بسیار ساده‌تر می‌شود. یادتان باشد که داشتن کودک دوزبانه نیازمند رویکردی منظم به همراه صبر و پشتکار است. در این مطلب درباره مزایای کودکان دوزبانه صحبت می‌کنیم و راهکارهای عملی را برای پرورش کودک دوزبانه ارائه می‌دهیم. اگر این راه برای شما هم جذاب است، با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
کودک دوزبانه یعنی چه؟
کودک دوزبانه به کسی گفته می‌شود که می‌تواند دو زبان مختلف را درک کرده و بر آن‌ها تسلط نسبی داشته باشد. این کودک می‌تواند در مواقع مورد نیاز از هر دو زبان استفاده کند. البته باید بگوییم که ممکن است کودک تسلط بیشتری به یکی از زبان‌ها داشته باشد، اما می‌تواند در موارد مختلف نیز از زبان دوم استفاده کند.
ویژگی های کودکان دوزبانه:
- کودک دوزبانه به هر دو زبان در خانه، مدرسه، جمع دوستان یا جامعه صحبت می‌کند و با هر دو زبان می‌تواند با دیگران ارتباط برقرار کند.
- از نظر روانشناس کودکان آن‌ها می‌توانند افکار، نیازها و احساسات خود را به هر دو زبان بیان کنند.
- کودکان دوزبانه می‌توانند مهارت‌های حل مسئله، خلاقیت و انعطاف‌پذیری فکری بیشتری داشته باشند.
- این کودکان به میراث گسترده‌تر، سنت و فرهنگ خانوادگی و جهان‌بینی وسیع‌تری متصل می‌شوند.
روش های رایج دوزبانه شدن کودک
- یک والدین، یک زبان: هر یک از والدین با زبان متفاوتی صحبت می‌کنند و کودک به مرور از سنین پایین هر دو زبان را یاد می‌گیرد.
- زبان اقلیت در خانه: خانواده کودک در خانه به یک زبان صحبت می‌کنند، اما کودک در مدرسه زبان دیگری را یاد می‌گیرد. مانند افرادی که در خانه ترکی یا عربی صحبت می‌کنند و در مدرسه فارسی را می‌آموزند.
- یادگیری در جامعه: کودک زبان دوم را از طریق مدرسه، دوستان یا قرار گرفتن در محیط فرهنگی یاد می‌گیرد.
مزایای داشتن کودک دوزبانه چیست؟
تربیت کودک دوزبانه و صحبت‌کردن به دو زبان یا بیشتر، مزایای بسیاری را در زمینه شناختی، اجتماعی و عاطفی برای او حتی تا بزرگسالی به همراه خواهد داشت. در ادامه مزایای یادگیری زبان دوم برای کودک را مرور می‌کنیم.
مزایای شناختی برای کودکان دوزبانه
- بچه‌های دوزبانه معمولا مهارت‌های حل مسئله و چندوظیفگی را بهتر یاد می‌گیرند. مغز آن‌ها می‌تواند به طور دائمی سیستم دوزبانه‌بودن را مدیریت کند.
- دوزبانه بودن در کودکان به آن‌ها در بهبود حافظه و انعطاف‌پذیری در یادگیری کمک می‌کند. آن‌ها حافظه کاری خود را تقویت کرده و می‌توانند به‌خوبی بین کارها و وظایف مختلف جابه‌جا شوند.
- کودکان دوزبانه می‌توانند ساختارهای زبان، صداها و دستور زبان را بهتر و زودتر از دیگران درک کنند، بنابراین یادگیری زبان‌های دیگر در آینده برای آن‌ها ساده‌تر خواهد بود.
- کودکان دوزبانه در برخی پژوهش‌ها بهتر می‌توانند تمرکز و توجه خود را مدیریت کنند و حل تعارض بهتری داشته باشند.
یادگیری و مزایای تحصیلی کودک دوزبانه
- قرار گرفتن در معرض چندین زبان می‌تواند آگاهی آوایی، سواد اولیه و مهارت‌های خواندن و نوشتن را بهبود دهد.
- دوزبانه بودن کودک می‌تواند تفکر انتزاعی، خلاقیت و یافتن راهکارهای مختلف را توسعه دهد.
- بسیاری از کودکان دوزبانه عملکرد خوبی در ریاضی و منطق، تست‌های استاندارد و موفقیت‌های تحصیلی نشان می‌دهند.
مزایای اجتماعی و عاطفی برای بچه های دوزبانه
- بچه های دوزبانه معمولا احساس پیوند قوی‌تری با میراث خانوادگی و فرهنگ‌های متنوع دارند.
- این کودکان همدلی اولیه را با دیدگاه‌ها و به شکل‌های مختلف یاد می‌گیرند و نسبت به دیگران می‌توانند مهارت‌های ارتباطی قوی‌تری داشته باشند.
- استفاده از لغات و زبان‌های مختلف به کودک کمک می‌کند تا راحت‌تر با تغییرات اجتماعی سازگار شود.
مزایای شغلی و حرفه‌ای در بزرگسالی
- افراد دوزبانه می‌توانند فرصت‌های شغلی بیشتری داشته باشند و بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند.
- در برخی مطالعات می‌بینیم که افراد دوزبانه پتانسیل درآمدی بالاتری دارند.
- ممکن است بزرگسالان دوزبانه دیرتر از سایر افراد به زوال عقل مبتلا شوند و تاب‌اوری مغز آن‌ها بیشتر باشد.
پیوندهای عاطفی قوی‌تر در کودک دوزبانه
- دوزبانه بودن کودک می‌تواند روابط خانوادگی را عمیق‌تر کند.
- از طرفی کودک تنوع را از اوایل زندگی درک می‌کند که به دوری از تعصب، پرورش ذهن باز و پذیرفتن تفاوت‌ها منجر می‌شود.
این مطلب هم برای شما مفید است: راه های تشویق کودک به یادگیری
چالش های کودک دوزبانه
با وجود مزایای دوزبانه بودن کودکان، در این مسیر چالش‌هایی هم وجود دارد که والدین باید از آن‌ها آگاه باشند. درک این چالش‌ها و موانع به پدر و مادر کمک می‌کند تا به طور موثرتری از کودک خود حمایت کنند.
مخلوط شدن دو زبان
کودک دوزبانه در سنین پایین ممکن است کلمات یا دستور زبان هر دو زبان را در یک جمله ترکیب کند. این به دلیل توسعه طبیعی و هم‌زمان هر دو زبان اتفاق می‌افتد و کودک برای بیان خود از ساده‌ترین کلمه موجود استفاده می‌کند. در این مواقع بهتر است نهراسید و به‌آرامی جمله صحیح را به هر دو زبان به کودک بگویید.
ترجیح دادن زبان غالب
بسیاری از بچه های دو زبانه، زبان غالب را بر زبان دیگری ترجیح می‌دهند. این اتفاق به‌خصوص زمانی بیشتر به چشم می‌آید که کودک می‌خواهد هماهنگی بیشتری با همسالان و دوستان خود داشته باشد. ممکن است کودک از متفاوت‌بودن یا برجسته شدن در بین دیگران ترس داشته باشد. همچنین کودک ممکن است انگیزه خود را برای یاد گرفتن زبان اقلیت از دست بدهد. برای این کار بهتر است زبان ضعیف‌تر را از طریق برنامه‌های سرگرم‌کننده مانند بازی و کتاب تقویت کنید.
واژگان محدود در یک زبان
کودک دوزبانه ممکن است استفاده از کلمات را در دو زبان مخلوط کند یا به اشتباه از آن‌ها استفاده کند. برای این کار می‌توانید از برچسب‌گذاری‌های اشیا، تمرین به هر دو زبان و خواندن کتاب قصه‌ها بهره ببرید.
چالش در حفظ طولانی‌مدت هر دو زبان
اگر بچه‌ها با یکی از زبان‌ها مواجهه مداوم و منظم نداشته باشند، ممکن است تسلط خود را نسبت به زبان دیگر از دست بدهند. برای حفظ زبان دوم بهتر است روتین‌های تمرین و صحبت‌کردن را داشته باشید و نوشتن به آن زبان را تشویق کنید.
این مطلب را هم بخوانید: تقویت مهارت های شناختی در کودکان
راهکارهای داشتن کودک دوزبانه برای والدین
تربیت کودک دو زبانه می‌تواند در کنار جذابیت‌های خود چالش‌هایی هم داشته باشد. به همین دلیل این مسیر نیازمند صبر، ثبات و مشارکت است. در این بخش راهکارهایی را ارائه می‌دهیم تا بتوانید با کمک آن‌ها مسیر پرورش کودکان دو زبانه را آسان‌تر کنید.
از سنین پایین شروع کنید
بهتری سن برای شروع آموزش‌های زبان دوم حدود سه‌سالگی است. در این سن مغز آماده پذیرش اطلاعات جدید است. البته بچه‌های بزرگ‌تر در سن مدرسه نیز می‌توانند زبان جدید را یاد گرفته و به آن مسلط شوند. می‌توانید از سنین پایین به هر دو زبان شعر و لالایی بخوانید و اشیا را به هر دو اسم به کودک یاد دهید.
استراتژی مناسب را انتخاب کنید
- یک والدین، یک زبان: برای خانواده‌هایی مناسب است که والدین به زبان‌های متفاوتی صحبت می‌کنند. برای این کار هر والد می‌تواند به زبان خود با کودک صحبت کند.
- زبان اقلیت در خانه: این روش برای خانواده‌هایی مناسب است که در کشوری زندگی می‌کنند که زبان جامعه در آن غالب بوده و زبان خودشان در اقلیت است. در این روش می‌توانید در خانه به زبانی غیر از مدرسه و جامعه صحبت کنید تا کودک هر دو را یاد بگیرد.
- تعیین زمان و مکان خاص: برای اینکه بتوانید هر دو زبان را به کودک یاد دهید، می‌توانید در زمان‌های خاصی مانند زمان شام، یا در محیط خاصی مثل ماشین یا اتاق بازی به زبان دوم صحبت کنید.
- مدرسه های دوزبانه: برای والدینی که خواهان تقویت تحصیلی کودک به هر دو زبان هستند. می‌توانید کودک را در مدارس دوزبانه ثبت نام کنید.
بهتر است برای نتیجه درست‌تر، یک روش را بین ۶ تا ۱۲ ماه مداوم انجام دهید.
برای داشتن کودک دوزبانه یادگیری را جذاب‌تر کنید
بهترین روش برای یادگیری زبان دوم، تلفیق آموزش با بازی و زندگی روزمره است. بنابراین می‌توانید وسایل منزل را برچسب‌گذاری کنید. همچنین می‌توانید از کتاب‌ها و داستان‌های دوزبانه کمک بگیرید. انیمیشن‌ها و موسیقی را به زبان دوم پخش کنید. به کودک کمک کنید تا دوستان دوزبانه پیدا کند تا راحت‌تر تعامل برقرار کند.
توصیه می‌کنیم با بهترین بازی های آموزشی برای کودکان آشنا شوید.
به زبان درست پاسخ دهید
اگر کودک به زبان «الف» صحبت می‌کند، به زبان «الف» به او پاسخ دهید. سعی کنید از اصلاحات اجباری و ناگهانی پرهیز کنید، در عوض به طور طبیعی عبارت صحیح را بیان کنید.
زبان اقلیت را تقویت کنید
اگر یک زبان در جامعه و مدرسه غالب است، می‌توانید زمانی را برای تقویت زبان ضعیف‌تر اختصاص دهید. برای مثال روزانه ۳۰ دقیقه بازی یا خواندن داستان به زبان اقلیت را در برنامه داشته باشید. همچنین می‌توانید به مکان‌هایی سفر کنید که به زبان اقلیت صحبت می‌شود. ارتباط با دوستان، خانواده و بستگان با زبان ضعیف‌تر را هم فراموش نکنید.
کودک را به یادگیری زبان دوم مجبور نکنید
اگر کودک می‌گوید «نمی‌خواهم زبان دوم را یاد بگیرم»، او را مجبور نکنید، زیرا فشار نتیجه عکس خواهد داشت. به‌جای آن انگیزه‌ها و روش‌های مورد علاقه آن‌ها را برای آموزش به کودکان پیدا کنید. همچنین تلاش و پشتکار او را ستایش کنید و روی دستاوردهای او بیش‌ازحد تاکید نکنید.
صبور و باثبات باشید
برای داشتن کودک دو زبانه باید صبور باشید و به طور بلندمدت فکر کنید. فراموش نکنید که پیشرفت کودک خطی نیست، بلکه او ممکن است مراحل سکوت یا اختلاط زبان‌ها را هم طی کند. همچنین ممکن است سرپیچی کند و به آموزش‌ها اهمیت ندهد. بنابراین بهتر است با صبر و پشتکار این مسیر را طی کنید.
سخن پایانی
دوزبانه بودن کودک یک مهارت پویا و کاربردی است که می‌تواند مهارت‌های دیگر کودک را هم پرورش دهد. کودکان دو زبانه توانایی‌های منحصربه‌فردی دارند و می‌توانند در یادگیری بهتر از دیگران عمل کنند. یادتان باشد که یادگیری دو زبان بچه‌ها را گیج نمی‌کند و آن‌ها توانایی جدا کردن زبان‌ها را پیدا خواهند کرد. همچنین آن‌ها ممکن است در سنین پایین زبان‌ها را ترکیب کنند، اما به مرور روی آن‌ها تسلط می‌یابند. اگر می‌خواهید کودک دوزبانه داشته باشید و نمی‌دانید چه رفتارهایی انجام دهید و چطور برنامه‌ریزی کنید، می‌توانید از متخصصان در این زمینه کمک بگیرید تا بهترین راهکارها را با توجه به شرایط فرزندتان به شما ارائه دهند.
دیدگاهتان را بنویسید