اختلال یادگیری غیرکلامی در کودکان چیست و چه علائمی دارد؟

اختلال‌های مرتبط با یادگیری در کودکان می‌توانند برای والدین بسیار نگران‌کننده باشند. با این حال باید بدانید که اختلال یادگیری مدل‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها اختلال یادگیری غیرکلامی است. این اختلال که یکی از اختلالات پیچیده عصبی به شمار می‌رود، معمولا مورد توجه والدین یا مربیان قرار نمی‌گیرد، اما می‌تواند روی رشد اجتماعی، تحصیلی و حتی عاطفی کودک تاثیر بگذارد. این اختلال کمی با مدل‌های دیگر اختلالات یادگیری متفاوت است و به همین دلیل ممکن است اطرافیان کودک از آن غفلت کنند. در این مطلب می‌خواهیم ویژگی‌های اختلال یادگیری غیرکلامی، نشانه‌ها و راه‌های درمان آن را مرور کنیم. با درک عمیق‌تر و بهتر این اختلال می‌توانیم محیط حمایتی مورد نیاز را برای کودکان مبتلا به آن ایجاد کنیم.

اختلال یادگیری غیرکلامی در کودک چیست؟

در قدم اول باید بدانیم که اختلال یادگیری غیر کلامی در کودکان چیست و چطور می‌تواند کودک را تحت تاثیر قرار دهد. به بیان ساده، اختلال یادگیری غیرکلامی در کودک یا Nonverbal Learning Disorder که به اختصار NVLD نیز خوانده می‌شود، نوعی اختلال عصبی است که بر توانایی کودک در تفسیر و پاسخ به نشانه‌های غیرکلامی تاثیر می‌گذارد. از نظر روانشناس کودک نشانه‌های غیرکلامی شامل زبان بدن، حالت‌های چهره و تعاملات اجتماعی غیرکلامی هستند و کودک مبتلا از درک‌کردن و تفسیر آن‌ها عاجز است. برخلاف مدل‌های دیگر اختلالات یادگیری، NVLD در درجه اول روی حوزه‌های مرتبط با ارتباطات غیرکلامی و استدلال‌های فضایی تاثیر می‌گذارد. 

نشانه های اختلال یادگیری غیرکلامی در کودکان

حالا که با تعریف اختلال یادگیری غیرکلامی در کودکان آشنا شدید، بهتر است نشانه‌های آن را بشناسید تا در صورت مشاهده بتوانید مداخله زودهنگامی برای درمان و بهبود کودک داشته باشید.

مشکل در تعاملات اجتماعی کودک

بچه های مبتلا به اختلال یادگیری غیر کلامی در درک نشانه‌های اجتماعی دیگران مشکل دارند. آن‌ها نمی‌توانند زبان بدن، حالت‌های چهره یا لحن صدای دیگران را به‌راحتی تفسیر کنند. این کودکان در شکل‌گیری و حفظ روابط چالش دارند، زیرا معمولا با سوء تفاهم و سوء برداشت روبه‌رو می‌شوند.

آگاهی اجتماعی ضعیف

بسیاری از کودکانی که اختلال یادگیری غیرکلامی دارند، در درک جهت‌ها یا روابط فضایی دچار مشکل هستند و این چالش حرکت در محیط‌ها را برای آن‌ها دشوار می‌کند. این کودکان در انجام برخی از فعالیت‌ها و ورزش‌هایی مشکل دارند که نیاز به هماهنگی و درک فضایی دارد. 

مشکل در عملکرد تحصیلی

بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی، معمولا در خواندن و نوشتن بسیار عالی عمل می‌کنند، اما ممکن است به‌طور قابل توجهی در درک ریاضیات، انجام تکالیف بصری و فضایی مشکل داشته باشند. این کودکان ممکن است در درک مفاهیم انتزاعی و غیرملموس مانند هندسه با چالش روبه‌رو شوند.

وابستگی به ساختار و روتین

اختلال یادگیری غیرکلامی در کودکان ممکن است در برخی از آن‌ها باعث وابستگی به روتین‌ها شود. آن‌ها ممکن است روال روزمره خود را به تغییرات ترجیح دهند. برخی از این بچه‌ها از چیزها و صحبت‌های مختلف برداشت ظاهری و تحت‌اللفظی می‌کنند و این می‌تواند منجر به سوء تفاهم شود.

چالش‌های عاطفی و رفتاری

کودکانی که با اختلال NVLD روبه‌رو هستند، ممکن است در شناخت و مدیریت احساسات خود مشکل داشته باشند که این می‌تواند منجر به ناامیدی یا اضطراب در آن‌ها شود. از طرفی آن‌ها به دلیل چالش‌های مختلف در موقعیت‌های اجتماعی یا مشکل در عملکرد تحصیلی، ممکن است احساس بی‌ارزشی و بی‌کفایتی داشته باشند و به همین دلیل عزت نفس پایینی را تجربه کنند. 

سبک خاص ارتباطی

اختلال یادگیری غیر کلامی در کودک ممکن است باعث شود که او به طور طولانی صحبت کند، اما در مدیریت مکالمات دوطرفه طولانی ناتوان باشد. برخی از این کودکان لحن صاف و بدون بالا و پایین دارند. این کودکان در حرکات، تغییرات چهره و استفاده از نشانه‌های غیرکلامی ناتوان هستند.

این مطلب هم برای شما مفید است: اختلال یادگیری در کودکان

دلایل اختلال یادگیری غیرکلامی کودک

باید بگوییم که علت دقیق ایجاد اختلالات یادگیری غیرکلامی در کودکان به طور کامل شناخته نشده است، اما بر اساس تحقیقات روانشناسان کودک، عوامل متعددی ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند.

• رشد متفاوت مغز و عملکرد عصبی در کودک می‌تواند با سایر کودکان متفاوت باشد و منجر به ایجاد این اختلال شود.
• اختلال یادگیری غیرکلامی در کودکان می‌تواند از نسلی به نسل دیگر منتقل شود و جنبه ژنتیکی داشته باشد.
• قرار گرفتن در معرض برخی سموم، مواد شیمیایی، عوارض و مشکلات هنگام تولد، همگی می‌توانند روی ایجاد NVLD موثر باشند.
• در برخی از موارد اختلال یادگیری NVLD در کودکان می‌تواند با اختلالات دیگری مانند اضطراب و ADHD همراه باشد و این اختلالات شدت بروز آن را افزایش دهند. 

راه های بهبود و درمان اختلال یادگیری غیرکلامی در کودکان

تا به اینجا با تعریف و علائم اختلال یادگیری غیرکلامی در کودکان آشنا شدید. باید بدانید که درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد، اما استراتژی‌ها و روش‌های درمانی مختلفی ابداع شده‌اند تا به این کودکان در بهبود شرایط و مدیریت علائم کمک کنند. در ادامه به چند رویکرد موثر و حرفه‌ای اشاره می‌کنیم.

• درمان شناختی رفتاری: در این روش به کودک کمک می‌شود تا احساسات خود را بهتر درک کند و بتواند تفاوت‌های مختلف در دیگران را بهتر شناسایی کند. این جلسات در بهبود عزت نفس کودک و یاد گرفتن مهارت‌های ارتباط با دیگران بسیار موثر هستند.
• گفتار درمانی و زبان درمانی: در این روش درمانی، متخصص به کودک کمک می‌کند تا ارتباطات غیرکلامی را بهتر درک کند، حالت‌های چهره و زبان بدن دیگران را یاد بگیرد و مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کند.
• کار درمانی کودکان: در این روش، درمانگران به کودک کمک می‌کنند تا مهارت‌های سازمانی، مهارت‌های حرکتی ظریف و آگاهی فضایی را به کودکان بیاموزند. 
• درمان‌های ترکیبی: یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود و درمان اختلال یادگیری غیر کلامی روش درمان ترکیبی که با توجه به نوع و شدت اختلال، ارزیابی‌ها و تشخیص متخصص طراحی می‌شود. با ترکیبی از رویکردها و استراتژی‌های مختلف، کودک می‌تواند بهتر و موثرتر روند بهبودی خود را طی کند. 

نکات مهم  درباره اختلال یادگیری غیر کلامی برای والدین

اختلال یادگیری غیر کلامی در کودکان باید زیر نظر متخصص، روانشناس کودک و درمانگران حرفه‌ای بهبود پیدا کند. با وجود این‌ها، والدین می‌توانند نقش مهمی در سرعت بهبود کودک ایفا کنند و مسیر را برای فرزندشان آسان‌تر و سریع‌تر کنند. در ادامه به برخی از نکات مهم برای والدین اشاره می‌کنیم.

• اطلاعات خود را درباره اختلال NVLD در کودکان افزایش دهید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا درباره چالش‌ها و نقاط قوت فرزندتان اطلاعات بیشتری به دست آورید و درک بهتری از او داشته باشید.
• با مربیان و معلمان کودک همکاری کنید. به آن‌ها درباره این اختلال کودک اطلاع دهید و با آن‌ها درباره روند پیشرفت کودک و بهبود او صحبت کنید. در صورت نیاز برای کودک از آموزش‌های خاص و متناسب با نیازهای او استفاده کنید.
• به کودک کمک کنید تا مهارت‌های اجتماعی خود را توسعه دهد. از شرکت در فعالیت‌های گروهی متنوع گرفته تا تمرین مکالمه، برقراری تماس چشمی و درک حالت‌های بدن و چهره را برای کودک فراهم کنید.
• به کودک کمک کنید تا احساسات و عواطف خود را بیان کند و درباره آن‌ها صحبت کند. می‌توانید از فیلم‌ها و داستان‌ها برای درک بهتر مفاهیم عاطفی کمک بگیرید. 
• به کودک کمک کنید تا مفاهیم مختلف را با کمک شکل‌ها، نموداره‌ا و برنامه‌های بصری مختلف یاد بگیرد.  این کار به آن‌ها در سازمان‌دهی کارها و درک بهتر فضا کمک می‌کند. 
• روی نقاط قوت کودک تمرکز کنید. به او کمک کنید تا فعالیت‌های مورد علاقه خود را دنبال کند تا عزت نفس بیشتری پیدا کند. 
• از یک روانشناس کودک کمک بگیرید. در کنار اینکه برای بهبود فضای خانه و آموزش کودک تلاش می‌کنید، بهتر است از یه فوق تخصص روانشناس کودک در تهران کمک بگیرید تا او بتواند با توجه به نیاز کودک فرایند درمان را پیش ببرد. 

سخن پایانی

اختلال یادگیری غیرکلامی در کودکان می‌تواند ادراک آن‌ها از تعاملات اجتماعی، استدلال فضایی و مهارت‌های حرکتی را تحت تاثیر قرار دهد. در بسیاری از موارد این اختلال به‌راحتی تشخیص داده نمی‌شود، زیرا معمولا کودک مهارت‌های کلامی بسیار خوبی دارد. اختلال یادگیری غیر کلامی می‌تواند از سنین کودکی شروع شود و در صورتی که تشخیص داده نشود، ممکن است تا بزرگسالی همراه با فرد بماند. در این مطلب سعی کردیم به طور ساده اختلال یادگیری غیر کلامی در کودک را معرفی و بررسی کنیم. اگر علائم این اختلال را در کودک خود مشاهده کردید، توصیه می‌کنیم حتما از تیم تخصصی کلینیک دکتر ساداتی کمک بگیرید تا بتوانید فرایند بهبود کودک را سریع‌تر شروع کنید.