چرا کودک خودزنی می‌کند؟ راه های درمان خودزنی در کودکان
خودزنی در کودکان یکی از موضوعاتی است که والدین و مراقبان کودک را بسیار نگران می‌کند. از طرفی احساس درماندگی و نگرانی آن‌ها را آزار می‌دهد و از طرف درک دلیل خودآزاری کودک ممکن است دشوار باشد. باید گفت که خودآزاری و خودزنی کودکان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که برای بهبود آن باید ابتدا این دلایل را کشف کرده و آن‌ها را برطرف کنید. بی‌اهمیت بودن به خودزنی کودک و آسیب رساندن به خود، می‌تواند مشکلات پیچیده‌تر و عمیق‌تری را به وجود آورد و ازطرفی مداخله زودهنگام و تلاش برای کاهش شکاف بین والدین و کودک می‌تواند این کار را به‌مرور زمان کاهش داده و خطر آن را از بین ببرد. بنابراین در این مطلب درباره د لایل خودزنی کودک صحبت می‌کنیم و راه هایی برای بهبود و درمان خودزنی در کودکان ارائه می‌دهیم. برای آشنایی بیشتر با این چالش و راه‌های رفع آن، با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
دلایل خودزنی کودک
بدون شک هیچ‌چیز به اندازه خودزنی کودک نمی‌تواند والدین را نگران و آشفته کند. باید بدانید که دلیل این کار در کودکان مختلف متفاوت است و هر کودک ممکن است به دلایل منحصربه‌فردی این کار را انجام دهد. با این حال برخی از مهم‌ترین دلایل خودآزاری و خودزنی کودکان از نظر روانشناس کودک مشخص شده‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
خودزنی در کودکان به دلیل مشکل در مدیریت احساسات
باید گفت که مهم ترین دلیل خودزنی در کودکان این است که آن‌ها نمی‌توانند احساسات خود را به‌درستی ابراز و مدیریت کنند. کودکان به‌خصوص در سنین پایین‌تر هنوز ممکن است واژه‌های مناسب برای بروز احساسات خود را ندانند. از طرفی مهارت‌های مقابله‌ای مناسب برای مدیریت غم، خشم، ترس یا ناامیدی نداشته باشند. بنابراین ممکن است به خودزنی یا آسیب به خود روی بیاورند. برای از کودکان می‌خواهند درد فیزیکی را تحمل کنند تا درد عاطفی و تنش‌های احساسی را برایشان کم‌رنگ‌تر کند.
تلاش برای دریافت کمک
در بسیاری از موارد خودزنی در کودکان راهی برای ایجاد ارتباط است. کودک می‌‌خواهد از مشکلی رها شود و با این کار نشان می‌دهد که نیاز به حمایت و کمک دارد. ممکن است کودکان کوچک‌تر راه کمک‌خواستن را ندانند و از طریق خودزنی نیاز خود را ابراز کنند. برخی از کودکان هم به دلیل اینکه احساس نادیده گرفته شدن می‌کنند، دست به این کار می‌زنند.
این مطلب را هم بخوانید: درمان افسردگی کودکان در خانه
خودزنی در کودکان برای مقابله با ترس و تروما
بسیاری از کودکانی که تجربه تروما یا سوء استفاده داشته‌اند، ممکن است برای بازیابی حس کنترل خود یا حتی برای فراموش کردن دردهای عاطفی، خودزنی کنند و به خود آسیب برسانند. باید بدانید که تروما می‌تواند بین احساسات و جسم فاصله بیندازد و خودآزاری ممکن است به‌عنوان راهی برای احساس درد جسمی انجام شود.
خودزنی کودک به دلیل چالش‌های سلامت روان
در شرایطی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه یا اختلال شخصیت مرزی، احتمال خودرنی در کودکان افزایش پیدا می‌کند. بنابراین مهم است که ابتدا متخصص این اختلال‌ها را تشخیص داده و برنامه درمانی را برای کودک اجرا کند تا به مرور خودآزاری و خودزنی هم کاهش یابد.
خودزنی در کودکان به دلیل کنجکاوی یا تاثیرات اجتماعی
در برخی از موارد ممکن است کودک تحت تاثیر همسالان و دوستان خود یا مشاهده محتوای شبکه‌های اجتماعی، خوپزنی را کاری جذاب و هیجان‌انگیز بداند. بنابراین ممکن است به دلیل کنجکاوی این کار را انجام دهد. این امر بیشتر در نوجوانان به چشم می‌خورد.
خودزنی کودک برای تنبیه کردن خود
برخی از کودکانی که عزت نفس پایین یا احساس شرم و گناه دارند، ممکن است به خود آسیب برسانند. آن‌ها ممکن است فکر کنند که ارزشمند نیستند و سزاوار درد کشیدن هستند.
حتما این مطلب را بخوانید: نشانه های زمان مراجعه به روانشناس کودک
راه های درمان خودزنی در کودکان
درمان خودزنی در کودکان نیازمند رویکردهای حرفه‌ای است که جنبه‌های مختلف را زیر نظر داشته باشد. یک برنامه درمانی مناسب عوامل مختلف محیطی، عاطفی و روانی را زیر نظر می‌گیرد. در ادامه مهم‌ترین راه های درمان خودزنی در کودک را معرفی می‌کنیم.
درمان حرفه‌ای خودزنی در کودکان
یکی از مهم‌ترین راه‌های درمان خودزنی کودک و خودآزاری او، مراجعه به متخصص روانشناس کودک است. این درمانگر با فراهم کردن فضایی امن می‌تواند به او کمک کند تا احساسات خود را بیشتر بشناسد و راه‌های مناسب‌تری را برای مقابله با اضطراب‌ها پیدا کند.
- درمان شناختی رفتاری یا CBT: این رویکرد رایج و محبوب به کودک کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی را که منجر به خودزنی می‌شوند، پیدا کرده و آن‌ها را به چالش بکشد. در این روش درمانی کودک یاد می‌گیرد که رفتارهای مضر خود را به‌مرور با مهارت‌های مقابله‌ای مثبت جایگزین کند.
- رفتاردرمانی دیالکتیکی یا DBT: این روش به‌ویژه برای بچه‌هایی مناسب است که با احساسات شدیدی دست و پنجه نرم می‌کنند. در این روش به کودک آموزش داده می‌شود تا هیجانات خود را تنظیم کند، تاب‌آوری و تحمل پریشانی خود را افزایش دهد. همچنین این رویکرد روی ذهن‌آگاهی و مهارت‌های بین فردی تمرکز دارد.
- درمان متمرکز بر تروما: در این روش بچه‌هایی که تروما را تجربه کرده‌اند، به‌مرور یاد می‌گیرند که تجربه‌های خود را پردازش کنند و آن‌ها را بپذیرند. با این روش درمانی میل به خودآزاری و خودزنی در کودک کاهش می‌یابد.
- بازی درمانی کودکان: یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود و درمان خودزنی در کودکان تمرکز بر بازی درمانی است. این روش راهی موثر برای بیان احساسات کودک به شمار می‌رود و کودک می‌تواند با روش‌های غیرکلامی احساسات خود را پردازش و ابراز کند.
آموزش مهارت های مدیریت هیجان
گفتیم که بسیاری از کودکانی که به خود آسیب می‌زنند، معمولا در مدیریت احساسات خود مشکل دارند. آموزش مهارت تنظیم و مدیریت هیجانات به آن‌ها کمک می‌کند تا با روش‌های سالم‌تری هیجان و احساسات خود را کنترل کنند.
- تکنیک‌های ذهن‌آگاهی و آرامش: تمرین‌هایی مثل تنفس، مدیتیشن و آرام‌سازی عضلانی می‌تواند به کودک کمک کند که در لحظات پریشانی آرامش خود را به دست آورد.
- شناسایی احساسات: به کودک کمک می‌شود تا احساسات و عواطف خود را بهتر درک کند و آن‌ها را نام‌گذاری کند. این کار از احساس غرق‌شدگی و ناتوانی کودک را کاهش می‌دهد.
- کاهش تنش‌ها با فعالیت‌های مفید: تشویق کودک به یادداشت کردن روزانه احساسات و افکار، کشیدن نقاشی، ورزش، فعالیت بدنی و بازی‌های متنوع راه‌های سالمی برای رها کردن و ابراز احساسات به شمار می‌روند.
رسیدگی به ریشه های خودزنی در کودکان
اشاره کردیم که خودآزاری اغلب نشانه مشکلات عمیق‌تری از سلامت روان کودک است. تروما یا درگیری‌های خانوادگی، اضطراب و افسردگی همگی می‌توانند باعث خودزنی کودک شوند. بنابراین متخصص روانشناس کودکان باید روی درمان این مشکلات و از بین بردن ریشه خودزنی کودک تمرکز داشته باشد.
دارو درمانی برای کودکان
یکی از راه ها برای از بین بردن مشکلات شدید کودک، دارو درمانی برای کودکان است. اگر کودکی از مشکلاتی مانند افسردگی و اضطراب شدید یا پیامد‌های تروما رنج می‌برد، ممکن است متخصص دارو درمانی را برای کودک تجویز کند تا برخی از علائم شدید این مشکلات از بین برود.
نکاتی برای والدین برای بهبود خودزنی کودک
در کنار روش‌های درمانی، باید بدانید که خانه و خانواده نیز تاثیر چشمگیری روی سلامت روان کودک و کاهش خودزنی در کودکان دارد. بنابراین بهتر است نکات زیر را در نظر داشته باشید.
- محیط خانه را حمایتی کنید و به کودک اجازه دهید تا بداند بدون قید و شرط او را دوست دارید.
- از تنبیه، قضاوت یا سرزنش کودک پرهیز کنید. اجازه دهید کودک بدون ترس احساسات و عواطف خود را ابراز کند.
- ارتباطات باز را در خانه تقویت کنید تا کودک بتواند احساسات و افکار خود را با شما در میان بگذارد.
- محرک‌ها، موقعیت‌ها، افکار و احساساتی را شناسایی کنید که باعث می‌شود کودک در مواجهه با آن‌ها دست به خودآزاری و خودزنی بزند.
- راهکارهایی را برای کودک پیدا کنید تا بتواند به‌جای خودزنی آن‌ها را انجام دهد. این کار می‌تواند نقاشی، نفس عمیق، صحبت کردن با شما، گوش‌دادن به موسیقی یا کارهایی از این قبیل باشد.
- سعی کنید کودک را در در معرض فعالیت‌های مورد علاقه‌اش قرار دهید تا او بتواند روابط سالمی بسازد، علایقش را شکوفا کند و راه‌های مناسب برای بیان احساسات خود را پیدا کند.
- از وضعیت رفتاری کودک در مدرسه، کیفیت آموزش و رفتار با کودکان اطمینان پیدا کنید.
- اطلاعات خود را درباره مشکلات و چالش‌های پیش روی کودک افزایش دهید تا بتوانید کودک خود را بهتر درک کنید و فرزندپروری بهتری داشته باشید.
- حتما از روانشناس کودک کمک بگیرید تا بتوانید بر اساس نیاز فرزندتان راه‌های مناسب برای کاهش خودزنی کودک را پیدا کنید و سلامت روان او را بهبود دهید.
- تغییرات کودک را جشن بگیرید و رفتارهای مثبت او را تقویت کنید.
سخن پایانی
درمان خودزنی در کودکان سفری طولانی و پرچالش است که به همکاری، صبوری و پیگیری شما نیاز دارد. شما باید با کمک روانشناس کودک و متخصصان سلامت روان دلایل اصلی خودزنی کودک را پیدا کنید و این عوامل را برطرف کنید. همچنین باید محیطی فراهم کنید تا کودک بتواند با روش‌های سالم و در فضای حمایتی احساسات خود را بروز دهد. در این مسیر آرامش خود را حفظ کنید و او را سرزنش نکنید تا نسبت به شما بی‌اعتماد نباشد و روابط شما و کودک خدشه‌دار نشود. همیشه برای فرزند خود شنونده‌ای فعال باشید و محبت و عشق خود را بدون قید و شرط به او ابراز کنید تا بداند همیشه دوستش دارید. کلینیک دکتر ساداتی با بهره‌گیری از متخصصان سلامت روان در این مسیر در کنار شما خواهد بود تا کیفیت رابطه خود را با فرزندتان بهبود دهید و مراقب سلامت روان کودک خود باشید.
دیدگاهتان را بنویسید