سیگار کشیدن در نوجوانان و راه های برخورد والدین

بدون شک هیچ والدینی علاقه ندارد که فرزند خود را در حال سیگار کشیدن ببیند. سیگار کشیدن در نوجوانان یکی از دغدغه‌های همیشگی خانواده‌ها بوده که در سال‌های اخیر ابعاد جدی‌تری به خود گرفته است. با ظهور سیگارهای الکترونیکی و تنوع سیگارها، بسیاری از نوجوانان به سمت استعمال سیگار جذب می‌شوند که می‌تواند خطر اعتیاد به نیکوتین را در بین آن‌ها افزایش دهد. سیگارکشیدن برای طیف وسیعی از نوجوانان جذابیت و هیجان دارد و به همین دلیل والدین را نگران می‌کند. در این مطلب می‌خواهیم درباره دلایل سیگار کشیدن نوجوانان صحبت کنیم و راهکارهایی برای والدین ارائه دهیم تا بتوانند بهتر با فرزند خود برخورد کنند. برای آشنایی با این راهکارها با ما همراه باشید. 

دلایل سیگار کشیدن در نوجوانان

در قدم اول باید بدانید که چرا نوجوانان به سیگار کشیدن روی می‌آورند. درک بهتر این دلایل به شما کمک می‌کند تا به‌جای برخوردهای سرزنش‌آمیز، مشاجره و اعمال زور به فرزند خود، بتوانید راهکارهای بهتری پیدا کنید. در ادامه برخی از این دلایل را مرور می‌کنیم.

شبیه شدن به همسالان

نوجوانی سن هویت‌یابی و احساس تعلق است. به همین دلیل تاثیر رفتارها و گفته‌های همسالان در این سن بسیار افزایش پیدا می‌کند. بسیاری از نوجوانان به این دلیل سیگار کشیدن را شروع می‌کنند که می‌خواهند از سوی همسالان خود پذیرفته شوند. اگر استعمال دخانیات در گروه‌های دوستی فرزندتان رواج داشته باشد، او هم برای پذیرش در جمع، ممکن است به سیگار روی آورد.

این مطلب را هم بخوانید: آشنایی با مشکلات نوجوانان

کنجکاوی و امتحان کردن سیگار

نوجوانی زمانی است که فرد می‌خواهد تا جایی که می‌تواند تجربه‌های جدید کسب کند و دنیای اطراف خود را بیشتر کشف کند. بسیاری از نوجوانان از سر کنجکاوی سیگار می‌کشند تا ببینند چه احساسی به آن‌ها دست می‌دهد. 

نفوذ رسانه‌ها و تبلیغات

در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها یا حتی تبلیغات می‌بینیم که سیگار کشیدن را کاری جذاب، متفاوت و پیچیده نشان می‌دهند و به همین دلیل ممکن است سیگار کشیدن برای نوجوان جذاب شود.

استرس و مکانیسم‌های مقابله‌ای

از دیگر دلایل شایع سیگار کشیدن در نوجوانان می‌توان به کاهش استرس اشاره کرد. برخی از نوجوانان برای مقابله با استرس، اضطراب، تنش‌های خانوادگی یا چالش‌های عاطفی به مصرف سیگار و دخانیات روی می‌آورند. 

باید بدانید که کافئین هم می‌تواند اعتیاد آور باشد. بنابراین توصیه می‌کنیم به اثرات اعتیاد به کافئین در نوجوانان نگاهی بیندازید.

محیط خانواده

باید بدانید که نوجوانانی که والدین یا اعضای خانواده سیگاری دارند، بیشتر امکان دارد که به سیگار و دخانیات تمایل پیدا کنند. از طرفی ممکن است این رفتار را عادی تلقی کنند، چون از کودکی استعمال سیگار را دیده‌اند.

عزت نفس پایین

از دیگر دلایلی که ممکن است منجر به سیگار کشیدن نوجوانان شود، می‌توان به عزت نفس پایین برخی از آن‌ها اشاره کرد. بعضی از نوجوانان فکر می‌کنند که با سیگار می‌توانند تصویر خود را تقویت کرده و در موقعیت‌های اجتماعی اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند. 

هویت یابی نوجوانان

بسیاری از نوجوانان در این سن میل به پیدا کردن هویت خود دارند و می‌خواهند استقلال خود را افزایش دهند و هویت و قدرت خود را به رخ بکشند. آن‌ها سیگار کشیدن را اقدامی شورش‌مانند می‌دانند که علیه هنجارهای اجتماعی و خانوادگی انجام می‌شود. آن‌ها با این کار می‌خواهند استقلال عمل خود را ابراز کنند.

عدم آگاهی از خطرات دخانیات

بسیاری از گروه‌های نوجوانان خطراتی را که سیگار برای سلامتی دارد، معمولا دست‌کم می‌گیرند. برخی از نوجوانان عقیده دارند که سیگار آسیب زیادی ندارد، اعتیادآور نیست و نمی‌تواند به آن‌ها آسیبی برساند.

این مطلب را از دست ندهید: اعتیاد در نوجوانان

راه های برخورد والدین با سیگار کشیدن نوجوانان

حالا که درباره دلایل سیگار کشیدن نوجوانان دانستید، بدون شک درک بهتری از این رفتار پیدا کرده‌اید و به همین دلیل می‌توانید راهکارهایی بدون مشاجره و تنش را انتخاب کنید. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره می‌کنیم.

آموزش را فراموش نکنید

زمانی را به تبادل اطلاعات با فرزندتان اختصاص دهید. درباره پیامدهای سلامتی سیگار و دخانیات صحبت کنید و اطلاعات معتبر و واضحی را در اختیار فرزندتان قرار دهید. سعی کنید آگاهی‌دادن درباره مضرات سیگار، عواقب و اثرات آن بر پایه مشاهدات و مقالات معتبر و علمی باشد. 

ارتباط با نوجوان را تقویت کنید

یکی از مهم‌ترین کارها برای کاهش میل سیگار کشیدن در نوجوانان، تقویت رابطه با والدین است. بسیاری از نوجوانان در این سن احساس تنهایی، طرد و رهاشدگی می‌کنند و به همین دلیل والدین باید مراقب رفتارهای خود باشند. فضایی امن و حمایتگر در خانه بسازید تا فرزندتان بتواند درباره تجربه‌ها، افکار، اشتباهات و لغزش‌های خود بدون ترس با شما صحبت کند. 

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، راهکارهای ارتباط با نوجوانان را بخوانید.

برای فرزند خود الگو باشید

اگر سیگار می‌کشید سعی کنید آن را ترک کنید. سبک زندگی سالمی را در پیش بگیرید. این رفتار می‌تواند تاثیر چشمگیری روی فرزندتان داشته باشد و او را نسبت به مصرف سیگار بی‌میل کند.

تاب‌آوری را به نوجوان خود آموزش دهید

گفتیم که بسیاری از نوجوانان برای فرار از استرس و اضطراب و هنگام مواجهه به چالش‌ها به سمت سیگار متمایل می‌شوند. بنابراین بهتر است راهبردهایی را برای مدیریت احساسات، کنترل استرسی و کاهش تنش‌ها به نوجوان خود بیاموزید تا بدون توسل به سیگار بتواند شرایط را مدیریت کند.

فعالیت‌ها و سبک زندگی سالم را تشویق کنید

از سنین پایین‌تر کودک و نوجوان را به ورزش، انجام سرگرمی‌های سالم یا فعالیت‌های اجتماعی سالم تشویق کنید. به آن‌ها کمک کنید تا علایق خود را پیدا کرده و به سمت فعالیت‌های دلخواه خود بروند. این کارها حس ارزشمند بودن را در فرزندتان تقویت می‌کند و میل به سیگار را کاهش می‌دهد.

این مطلب هم برای شما مناسب است: نکات مهم درباره نوجوانان

قوانین و انتظارات خود را واضح بیان کنید

بهتر است قوانین و موضع شفاف خود را درباره سیگار و دخانیات بیان کنید و انتظارات خود را در این زمینه به فرزندتان بگویید. برای کارساز بودن این مرزها و قوانین باید پیامدهایی را برای قانون‌شکنی تعریف کرده و به اجرای آن پایبند باشید. با این کار نوجوان متوجه می‌شود که نباید انتظارات را زیر پا بگذارد. 

حامی فرزند خود باشید

اگر متوجه می‌شوید که فرزندتان سیگار می‌کشد، هرگز فضای خانه را به سمت تنش، سرزنش و داد و فریاد نبرید. این کارها باعث می‌شود که نوجوان به پنهان‌کاری تمایل پیدا کند. در عوض سعی کنید به جای قضاوت، درک و حمایت خود را از او نشان دهید و همراه با او راه‌هایی برای سیگار نکشیدن پیدا کنید.

از روانشناس کودک و نوجوان کمک بگیرید

در کنار راهکارهایی که بیان کردیم، اگر نمی‌دانید که باید چطور با فرزند خود رفتار کنید، بهتر است از یک روانشناس کودک و نوجوان کمک بگیرید. همچنین اگر به رفتارهای پنهانی فرزند خود یا احتمال اعتیاد او مشکوک هستید، بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید. روانشناس کودک و نوجوان با کمک راهکارهای مختلف به شما کمک می‌کند تا شرایط را به‌خوبی مدیریت کرده و به فرزند خود کمک کنید. 

سخن پایانی

سیگار کشیدن نوجوانان دغدغه والدین بسیاری است که در سال‌های اخیر دامنه آن بسیار گسترده‌تر شده است. برخی از والدین ممکن است رفتارهای نامناسبی را در برابر سیگارکشیدن نوجوان در پیش بگیرند. از مشاجره، ایجاد تنش، سرزنش و تحقیر گرفته تا محرومیت‌ها و تنبیه‌های غیرمنطقی همگی می‌توانند آسیب‌های جدی و طولانی‌مدت به سلامت روان فرزندتان وارد کنند. بنابراین بهتر است درک کنید که برخی از تجربه‌ها اقتضای سن نوجوانی است و از طرفی فضای حمایتگر و امنی بسازید تا فرزندتان بتواند دغدغه‌هایش را با شما در میان بگذارد. با بهبود تعامل با نوجوان می‌توانید به او در انتخاب بهتر کمک کنید. کلینیک دکتر ساداتی به همراه درمانگران حرفه‌ای خود در کنار شما است تا بتوانید سلامت روانی و رفتاری فرزند خود را ارتقا دهید. 

سوالات متداول