همه چیز درباره اختلال پارانوئید
انسان ممکن است در طول زندگی خود به اختلال‌های مختلفی دچار شود. برخی از این اختلالات دلایل ژنتیکی و ارثی دارند و برخی دیگر با تجربه‌های زندگی ایجاد می‌شوند. باید بدانید که بزرگسالان و کودکان در هر شرایطی ممکن است اختلالاتی را تجربه کند. بنابراین بهتر است تغییرات ناگهانی و طولانی‌مدت خود را بررسی کنیم و از یک متخصص روانشناس کمک بگیریم. اختلال پارانوئید یکی از انواع اختلالاتی است که می‌تواند به‌طور جدی عملکرد زندگی و روابط ما را دچار مشکل کند. در این مطلب می‌خواهیم درباره اختلال پارانوئید، علائم و درمان آن صحبت کنیم.
فهرست مطالب
اختلال پارانوئید چیست؟
در قدم اول بهتر است با تعریف این اختلال آشنا شوید. پارانویا یا اختلال پارانوئید شامل افکار شدید بدبینانه درباره دیگران است. در این اختلال شما فکر می‌کنید که مورد تهدید قرار می‌گیرید و افراد میخواهند علیه شما کارهایی انجام دهند. در صورتی که معمولا مدرکی برای صحت آن وجود ندارد. اختلال پارانویا برای بسیاری از افراد در یک مقطع زمانی اتفاق می‌افتد. شدت این اختلال می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. حتی اگر شما بدانید که نگرانی‌هایتان بر اساس واقعیت نیست، این نگرانی‌ها می‌تواند برای شما بسیار آزاردهنده باشد.
اختلال پارانوئید بالینی شدید وضعیتی است که در آن افراد بیمار فکر می‌کنند دیگران دروغ می‌گویند، بی‌انصافی می‌کنند و به‌طور جدی میخواهند به آنها صدمه بزنند، در حالی که مدرکی برای آن وجود ندارد.
ارتباط اضطراب و پارانویا
باید بگوییم که تفکرات پارانوئید نوعی تفکر اضطرابی هستند. اضطراب می‌تواند باعث پارانویا شود و بر طولانی‌شدن این احساس تاثیر می‌گذارد. از طرفی افکار پارانوئید نیز می‌توانند شما را مضطرب کنند. طبیعی است که گاهی مضطرب باشیم، به‌خصوص در شرایط دشواری مانند پایان رابطه یا از دست دادن شغل. همچنین وقتی که در جمعی قرار می‌گیرید، ممکن است نگران قضاوت دیگران یا نحوه لباس‌پوشیدن خود باشید. این افکار با پارانوئید متفاوت است، زیرا بسیاری از ما در مقاطع مختلف آن را تجربه کرده‌ایم.
پارانویا زمانی اتفاق می‌افتد که شما کاملا متقاعد شده‌اید که دیگران میخواهند به شما آسیب برسانند، حتی اگر خلاف آن ثابت شود یا مدرکی برای اثبات نداشته باشید. اگر فکر می‌کنید که افکار پارانویا دارید، احتمالا اخیرا درگیر اضطراب شده‌اید. اگر اضطراب شما به چیز واضحی مرتبط نیست بهتر است از یک متخصص سلامت روان کمک بگیرید.
علائم اختلال پارانوئید
افراد مبتلا به اختلال پارانوئید علائمی را تجربه می‌کنند که در نوع شدید می‌تواند عملکرد و زندگی روزمره را مختل کند. رایج‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- نسبت به دیگران بدگمان و مشکوک هستند.
- افراد مبتلا به پارانوئید احساس می‌کنند که دیگران به آنها دروغ می‌گویند و میخواهند آنها را فریب دهند.
- این افراد فکر می‌کنند که دوستان، اعضای خانواده یا نزدیکان آنها غیرقابل اعتماد و خیانت‌کار هستند.
- حالت‌های تدافعی، تهاجمی و خصمانه در واکنش به رفتارهای دیگران دارند.
- این افراد ممکن است رفتارهای حسادت‌آمیز و سردی داشته باشند، زیرا نمی‌توانند با دیگران احساس صمیمیت کنند.
- افراد مبتلا به پارانویا به‌شدت روابط را کنترل می‌کنند تا از فریب و استثمار جلوگیری کنند.
- این افراد معمولا به دنبال معنی پنهان در حرکات و مکالمات دیگران هستند.
- در احساس آرامش دچار مشکل هستند.
- نسبت به دیگران دیدگاه‌های منفی دارند و نمی‌توانند به کسی اعتماد کنند.
- افراد مبتلا به اختلال پارانوئید معمولا در مقابل انتقاد بسیار حساس هستند و واکنش شدیدی نشان می‌دهند.
- این افراد ممکن است به دیگران توهین کنند.
- افراد مبتلا به این باور دارند که همیشه حق با آنها است.
- این افراد رفتارهای پارانوئید خود را غیرعادی نمی‌بینند اما به دیگران بسیار مشکوک هستند و نگاه خصمانه دارند.
دلایل ابتلا به اختلال پارانوئید
حالا که با تعریف و علائم این اختلال آشنا شدید، بهتر است بدانید که ابتلا به اختلال پارانویا می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در ادامه مهم‌ترین عوامل را مرور می‌کنیم.
کم‌خوابی شدید
اگر یک شب خواب بی‌کیفیتی داشته باشید، مسلما اتفاقی برای شما نمی‌افتد، اما افرادی که اغلب کم‌خوابی شدید دارند یا خوابشان بی‌کیفیت است، ممکن است پس از مدتی دچار علائم اختلال پارانویا شوند. مغز این افراد به دلیل کمبود خواب نمی‌تواند پردازش و تحلیل درستی داشته باشد و ممکن است فرد نسبت به اطرافیان خود بدگمان شود. برخی از این افراد ممکن است دائما با دیگران دچار سوء تفاهم شوند یا درگیری زیادی با اطرافیان خود داشته باشند. بای بدانید که کم‌خوابی در طولانی‌مدت می‌تواند باعث ایجاد توهم شود. برای بزرگسالان ۷ تا ۹ ساعت خواب در شب ضروری بوده و یکی از پایه‌های مهم سلامت جسم و روان به شمار می‌رود.
تنش‌ها و فشار زندگی
همه ما روزهای سخت را تجربه می‌کنیم، اما در برخی از افراد تجربه‌های دشوار و تنش‌های زندگی می‌تواند آنها را نسبت به دیگران بدبین کند. استرس‌های شدید و نگرانی‌های روزمره می‌تواند زمینه را برای تشدید افکار پارانوئید فراهم کند. بهتر است برای کاهش تنش‌های روزمره زمانی را به استراحت اختصاص دهید و برای حل چالش‌های خود از روانشناس کمک بگیرید. وقت‌‌گذراندن با دوستان و افراد قابل اعتماد، ورزش، رژیم غذایی مغذی و مدیتیشن می‌تواند در کاهش فشارهای روانی به شما کمک کند.
اختلالات روانی
برخی از اختلالات ممکن است زمینه‌ساز یا تشدید کننده اختلال پارانویا باشند.
- یکی از این اختلال‌ها اسکیزوفرنی است که می‌تواند تشخیص واقعیت را برای فرد مبتلا دشوار کند. بیشتر اوقات شما نمی‌دانید که افکارتان درگیر اختلال پارانوئید شده است و به همین دلیل پزشک یا اطرافیان شما می‌توانند به شما کمک کنند.
- اختلال شخصیت مرزی اختلالی است که فرد در آن نوسانات عاطفی سریع و شدیدی را تجربه می‌کند. افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند یک فرد را بسیار دوست داشته باشند و لحظه‌ای دیگر از او متنفر شوند. این اختلال می‌تواند زمینه‌های ایجاد افکار پارانوئید را برای شما تشدید کند.
استفاده از مواد مخدر
داروهای توهم‌زا و محرک‌هایی مانند کوکائین یا مت‌آمفتامین موادی دارند که می‌توانند در برخی از افراد افکار پارانوئید را تشدید کنند. مصرف شدید الکل نیز در برخی از افراد ممکن است پارانوایای کوتاه‌مدت ایجاد کند، اما در طولانی‌مدت امکان ایجاد افکار پارانوئید بلندمدت هم وجود دارد.
باید بدانید که اگر افکار پارانوئید کمی دارید یا علائم جزئی افسردگی دارید، استفاده از الکل و مواد مخدر می‌تواند این علائم را تشدید کند. این مواد همچنین می‌توانند پارانویا را بدتر کرده و باعث مهار سخت‌تر آن شوند.
از دست دادن حافظه
بیماری‌هایی مانند آلزایمر و شکل‌های مختلف زوال عقل، با افزایش سن بیشتر مشاهده می‌شود. این بیماری‌ها می‌تواند عملکرد درست و طبیعی مغز را دچار اختلال کرده و افراد مبتلا را به دیگران مشکوک و بدبین کنند. این افراد ممکن است وسایل قیمتی یا اموال خود را از اطرافیان پنهان کنند یا نسبت به فرزندان و نزدیکان خود بدگمان شوند.
درمان اختلال پارانویا
- یکی از مهم‌ترین قدم‌ها برای درمان اختلال پارانوئید این است که وقتی حس می‌کنید ارتباط خود را با واقعیت از دست داده‌اید، حتما با یک پزشک یا متخصص روانشناسی صحبت کنید تا بتوانید در صورت نیاز درمان خود را شروع کنید.
- برای شروع بهتر است یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید و حتما به خواب کافی و فعالیت‌های ورزشی و روزمره خود توجه داشته باشید تا بتوانید تعادل ذهنی خود را حفظ کنید.
- احساسات و افکار پارانوئید خود را بپذیرید و به آنها واقع‌بینانه نگاه کنید. سعی کنید به خودتان برچسب نزنید و نگرانی‌های خود را درک کنید.
- بسیاری از افراد مبتلا به پارانویا نمی‌دانند که افکار بدبینانه‌ای دارند، به همین دلیل بهتر است اگر فردی از اطرافیان شما از این افکار رنج می‌برد، با او همراهی کنید تا از متخصص روانشناس کمک بگیرد.
- اختلال پارانوئید ممکن است روش‌های درمانی شامل گفتاردرمانی و دارو درمانی داشته باشد که با توجه به نظر تیم متخصص درمان برای هر فرد طراحی می‌شود. بنابراین از مصرف بدون تجویز داروها پرهیز کنید.
این مطلب را هم بخوانید: شایع ترین اختلالات روانی بزرگسالان
سخن پایانی
اختلال پارانوئید اختلالی است که در آن فرد نسبت به دیگران بدبینی شدیدی دارد و افکار خصمانه‌ای در سرش می‌پرورداند. باید بدانید که اختلال پارانوئید می‌تواند منشأ ژنتیکی و ارثی هم داشته باشد. بنابراین اگر فکر می‌کنید که نسبت به گذشته بدبین‌تر شده‌اید یا فکر می‌کنید همه میخواهند به شما آسیب برسانند، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید. همچنین اگر در بین نزدیکان شما شخصی وجود دارد که از با این افکار درگیر است، او را تشویق کنید که از روانشناس کمک بگیرد.
دیدگاهتان را بنویسید