مراقبت از کودکان بیش فعال؛ با کودک بیش فعال چه کنیم؟
بیش‌فعالی یکی از اختلالات شایع در بین کودکان است که اگر مدیریت نشود، می‌تواند تا بزرگسالی ادامه پیدا کند. رفتار با کودک بیش فعال و مراقبت از او برای بسیاری از والدین دشوار و چالش‌برانگیز است. اما باید بدانید که درک نیازها و احساسات کودکان بیش فعال و اجرای راه‌های مناسب برای برخورد با آن‌ها می‌تواند تفاوت‌های چشمگیری در کیفیت زندگی کودک و والدین ایجاد کند. در این مطلب می‌خواهیم راه هایی برای مراقبت از کودکان بیش فعال ارائه دهیم و نحوه برخورد با کودک بیش فعال را مرور کنیم. برای آشنایی با این راه‌ها با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
آشنایی با اختلال بیش فعالی
قبل از اینکه روش های مراقبت و برخورد با کودکان بیش فعال را ارائه دهیم، در قدم اول باید بدانید که بیش فعالی چیست. اختلال ADHD که به آن اختلال نقص توجه و بیش فعالی هم گفته می‌شود، نوعی اختلال عصبی رشدی است که از کودکی علائم آن پدیدار می‌شود. نکته مهم این است که بیش فعالی نوعی از ADHD است که ممکن است کودکان را درگیر کند. به طور کلی ADHD سه شاخصه اصلی دارد:
- بی‌توجهی: کودکانی که دچار نقص توجه هستند، در تمرکز طولانی‌مدت روی موضوعات دچار مشکل هستند و نمی‌توانند به‌راحتی از دستورات پیروی کنند.
- بیش فعالی: بچه‌های دارای بیش فعالی، تحرک بیش از حد دارند و نمی‌توانند در مدت طولانی یک‌جا بنشینند. این بچه‌ها دائما احساس بی‌قراری می‌کنند.
- تکانشگری: برخی از کودکان ممکن است بدون فکر کردن دست به انجام کارهایی بزنند یا حرف دیگران را قطع کنند.
یادتان باشد که این علائم از نظر شدت و نوع می‌توانند در کودکی به کودک دیگر متفاوت باشند. برخی از کودکان یک یا دو مورد از این شاخص‌ها را دارند و برخی ممکن است هر سه را داشته باشند. باید بدانید که اختلال ADHD روی عملکرد روزمره، زندگی حرفه‌ای، دستاوردهای تحصیلی و کاری تاثیر می‌گذارد. علت دقیق بیش فعالی هنوز شناخته نشده، اما محققان بر این باور هستند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عصبی می‌تواند روی ابتلا به آن موثر باشد.
بیش فعالی چه علائمی دارد؟
حالا که با اختلال بیش فعالی آشنا شدید، بهتر است بدانید که این اختلال علائم مختلفی دارد که اگر آن‌ها را در بازه زمانی نسبتا طولانی در کودک مشاهده کردید، بهتر است از بهترین روانشناس کودک در تهران یا شهر خود حرفه‌ای کمک بگیرید. مهم‌ترین علائم بیش فعالی عبارت اند از:
- حفظ تمرکز یا توجه در بازی و کار
- بی‌دقتی یا اشتباهات مکرر در انجام تکالیف مدرسه
- گوش‌ندادن به صحبت‌های دیگران
- سازمان‌دهی کارها و فعالیت‌ها
- اجتناب از کارهای نیازمند تلاش ذهنی
- جا گذاشتن لوازم یا گم‌کردن وسایل
- حواس‌پرتی مکرر با محرک‌های خارجی
- فراموش کردن برنامه‌ها و کارهای روزمره
- بی‌قراری بسیار
- ناتوانی در نشستن طولانی‌مدت در جای ثابت
- ناتوانی در بازی کردن بدون سروصدا
- دشواری در انتظار کشیدن برای نوبت
- قطع کردن صحبت دیگران
برای اطلاعات بیشتر، علائم بیش فعالی در کودکان را بخوانید
آیا بیش فعالی درمان می‌شود؟
بیش فعالی یکی از اختلال‌هایی است که اگر به‌موقع تشخیص داده شود، تا حد چشمگیری کنترل می‌شود و بهبود می‌یابد. این اختلال درمان قطعی و همیشگی ندارد، اما کودک با کمک روش‌های مختلف درمانی می‌تواند تا حد زیادی به سمت بهبودی پیش برود. درمان‌های مختلفی برای بیش فعالی در نظر گرفته شده است که روانشناس کودک با کمک تیم درمانی تخصصی شامل درمانگران و روانپزشکان با بررسی سوابق و ویژگی‌های کودک، شدت علائم و نوع آن‌ها روش درمانی مناسب را انتخاب می‌کنند. دارو درمانی، رفتار درمانی و درمان بیش فعالی با نوروفیدبک از جمله مواردی است که با تشخیص متخصص انجام می‌شوند. همچنین ممکن است ترکیبی از این درمان‌ها برای کودک در نظر گرفته شود تا نتیجه بهتر و سریع‌تر مشخص شود.
راه های مراقبت از کودک بیش فعال
علاوه بر روش های درمانی که در بخش قبل به آن‌ها اشاره شد، والدین و مراقبان کودک می‌توانند با کمک راهکارهایی برخورد با کودک بیش فعال را آسان‌تر کرده و در مسیر بهبود و کنترل علائم به او کمک کنند. در ادامه برخی از این روش‌ها را مرور می‌کنیم.
ساختار و روتین ایجاد کنید
یکی از مهم ترین راه های برخورد با کودک بیش فعال این است که برای او روتین‌های منظم روزمره تعریف کنید تا او به‌مرور خود را با آن‌ها هماهنگ کند. برنامه‌ریزی برای انحام تکالیف، تفریح و استراحت، انجام کارهای خانه و خواب از جمله کارهایی است که باید برای آن‌ها ساختار منظمی تعریف کنید. همچنین توصیه می‌کنیم از دستورالعمل‌های ساده و قابل اجرا استفاده کنید و اهداف و وظایف مشخصی را برای کودک در نظر بگیرید.
رفتار مثبت را تقویت کنید
یکی از راه هایی که می‌تواند برای کودک بیش فعال بسیار کمک‌کننده باشد، تقویت رفتارهای مثبت و قابل قبول است. وقتی که کودک وظیفه خود را درست انجام می‌دهد یا رفتارهای مناسبی دارد، می‌توانید این به این رفتارها پاداش متناسب دهید. این کار باعث می‌شود تا کودک به‌مرور به سمت رفتارهای بهتر سوق پیدا کند. همچنین بعد از انجام یک کار خوب یا وظیفه بهتر است بازخورد فوری بدهید و کودک را برای تلاش‌هایش تحسین و تشویق کنید. تشویق کودک در کنار درمان بیش فعالی در کودک می‌تواند نتایج سریع‌تری را به همراه داشته باشد.
کارهای بزرگ‌تر را تقسیم کنید
بسیاری از کودکان بیش فعال از تمرکز روی یک کار برای طولانی‌مدت خسته می‌شوند. همچنین آن‌ها ممکن است در تمرکز مشکل داشته باشند. بنابراین بهتر است کارهای بزرگ را به قدم‌ها و بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. این کار اجرای گام‌ها و کنترل آن‌ها را آسان‌تر می‌کند. برای درک بهتر کودک از شکل‌ها، نمودارها و لیست‌های ساده استفاده کنید تا او بتواند برنامه‌ریزی را به‌مرور یاد بگیرد.
محیطی حمایتگر در خانه داشته باشید
یکی از مهم ترین راه های مراقبت از کودکان بیش فعال این است که محیطی امن، راحت و حمایتگر ایجاد کنید. موارد حواس‌پرتی کودک را به حداقل برسانید و برای کمک به حفظ تمرکز کودک هنگام انجام کارها، شلوغی و سروصدا را کاهش دهید. همچنین می‌توانید فضایی آرام برای استراحت و انجام فعالیت‌های آرام مشخص کنید تا کودک در آن فضا راحت باشد.
فعالیت بدنی را تشویق کنید
ورزش و فعالیت منظم روزمره به مدیریت سطح انرژی کودک و نیز بهبود تمرکز او بسیار کمک می‌کند. بنابراین بهتر است به کودک کمک کنید تا به طور روزمره فعالیت‌های ورزشی و فیزیکی داشته باشد. همچنین بهتر است در بین انجام کارها وقفه‌های استراحت داشته باشید تا کودک بتواند کمی استراحت کرده و دوباره تمرکز و انرژی خود را به دست آورد. همچنین می‌توانید از بازی برای کودکان بیش فعال کمک بگیرید.
تقویت ارتباط را دست کم نگیرید
یکی از مهم‌ترین مواردی که برای مراقبت از کودکان بیش فعال باید در نظر بگیرید، تقویت ارتباط با کودک است. او را تشویق کنید تا نگرانی‌ها و احساسات خود را بیان کند. محیطی بسازید تا کودک بدون ترس بتواند حرف‌هایش را بزند. اگر به مشکلی برخورد کردید با کمک یکدیگر برای آن راه حل پیدا کنید و برای رفع چالش‌ها همکاری و مشارکت داشته باشید.
از متخصص کمک بگیرید
روانشناس کودک می‌تواند به‌خوبی برای بهبود علائم و کاهش چالش‌های کودک و والدین استراتژی‌های مناسب را به کار گیرد. بهتر است با کمک روانشناس راه‌های مناسب را برای بهبود رفتارهای اجتماعی، بهبود تمرکز و کاهش رفتارهای تکانشی پیدا کنید.
اطلاعات خود را توسعه دهید
هرچه بیشتر درباره اختلال ADHD بدانید، بهتر می‌توانید رفتارها و احساسات کودک را درک کنید. بهتر است از متخصصان این حوزه، کتاب‌ها و مقاله‌های معتبر کمک بگیرید تا اطلاعات بیشتر و مفیدتری درباره بیش فعالی کسب کنید. همچنین می‌توانید از تجارب والدینی که کودک بیش فعال دارند استفاده کنید و از رفتارها و راهکارهای آن‌ها ایده بگیرید. یادتان باشد که کنترل و بهبود بیش‌فعالی نیازمند صبر و پشتکار است و به زمان و نظم نیاز دارد. بنابراین ناامید نشوید و در کنار کودک این مسیر را طی کنید.
این مطلب را از دست ندهید: باورهای اشتباه درباره بیش فعالی در کودکان
سخن پایانی
کودکان ممکن است به اختلال‌های مختلفی مبتلا شوند که ریشه بسیاری از آن‌ها هنوز ناشناخته است. بیش فعالی یکی از این اختلالات است که می‌تواند تاثیر چشمگیری روی زندگی روزمره، عملکرد تحصیلی و روابط اجتماعی داشته باشد. به همین دلیل نیاز است که والدین با این اختلال آشنایی کافی داشته باشند و علائم آن را بشناسند تا در صورت مشاهده نشانه‌ها بتوانند به‌موقع کودک را نزد متخصص ببرند.
بیش فعالی از جمله اختلال‌هایی بوده که قابل کنترل و بهبود است. همچنین راه‌های زیادی برای مراقبت از کودکان بیش فعال وجود دارد که بهتر است آن‌ها را بیاموزید. در این مطلب سعی کردیم درباره روش های برخورد با کودک بیش فعال صحبت کنیم و راه های مراقبت از کودکان بیش فعال را ارائه دهیم. کلینیک دکتر ساداتی با کمک متخصصین خبره خود در کنار شما است تا کیفیت زندگی کودک شما را بهبود دهد و سلامت روان او را تضمین کند.
دیدگاهتان را بنویسید