روش های درمان اضطراب کودکان + نکات کاهش اضطراب کودک
بدون شک کودکی دوره‌ای برای کنجکاوی، تجربه شادی، رشد و آرامش است، اما متاسفانه این دوره می‌تواند برای بسیاری از بچه‌ها با اضطراب همراه باشد. اختلالات اضطرابی یکی از چالش‌های رایج سلامت روان کودکان است که می‌تواند بر سیستم عاطفی، عملکرد تحصیلی و رشد اجتماعی کودک تاثیرات منفی بگذارد. اضطراب مداوم و بیش‌ازحد مشکلات زیادی را برای کودکان ایجاد می‌کند، اما خوشبختانه روش‌های موثری برای کنترل و درمان آن وجود دارد. در این مطلب می‌خواهیم درباره راه های درمان اضطراب کودکان صحبت کنیم و راهکارهایی را برای کاهش اضطراب کودک ارائه دهیم. برای آشنایی با این استراتژی‌ها با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
اضطراب در کودکان چیست؟
در قدم اول بهتر است با مفهوم اضطراب در کودکان بهتر آشنا شوید تا درک دقیق‌ترین از این اختلال داشته باشید. به بیان ساده، اضطراب کودکان به احساس مداوم و همیشگی ترس، نگرانی و عصبی‌بودن اشاره دارد. مقدار جزئی از اضطراب به رشد و پیشرفت کودک کمک می‌کند، اما اضطراب به طور کلی می‌تواند کودک را از پیشرفت و عملکرد مناسب بازدارد. روانشناس کودک می‌گوید اضطراب کودک به طور طولانی‌مدت همراه او می‌ماند و زندگی روزمره او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
نگرانی‌های مختلفی ممکن است در ذهن کودک مضطرب وجود داشته باشد که در هر کودک متفاوت است. از ترس و نگرانی درباره جدایی والدین گرفته تا ترس از اتفاقات بد، نمره پایین، از دست دادن دوستان و موارد مشابه دیگر می‌تواند به طور مکرر در ذهن کودک وجود داشته باشد. از طرفی کودک معمولا نمی‌تواند احساسات خود را به‌راحتی بیان کند و به همین دلیل اضطراب او ممکن است به‌مرور زمان تشدید شود. اضطراب مدل‌های مختلفی دارد که به طور مختصر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- اضطراب جدایی: ترس شدید از دوری از والدین
- اضطراب اجتماعی کودکان: ترس شدید از تعاملات اجتماعی، ترس از قضاوت، احساس شرم و بی‌ارزشی
- اختلال اضطراب فراگیر در کودکان: نگرانی بیش‌ازحد درباره مسائل مختلف مانند سلامتی، اتفاقات روزمره، عملکرد در مدرسه.
- انواع فوبیا و ترس‌های شدید از اشیا، حیوانات، ارتفاعات، تاریکی و مکان‌های خاص
علائم اضطراب کودک
اضطراب در کودکان می‌تواند به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد. بنابراین لازم است که با نشانه های اضطراب کودکان آشنا باشید تا بتوانید آن را بهتر در کودک تشخیص دهید و برای درمان و بهبود اقدام کنید.
علائم عاطفی اضطراب کودکان
- نگرانی‌های بیش‌ازحد، حتی زمانی که تهدید و مشکلی وجود ندارد.
- تحریک‌پذیری شدید، ناامیدی، ناراحتی یا بدخلقی مکرر
- ترس شدید از چیزهای خاصی مثل تاریکی، تنهایی و ارتفاع
- اعتماد به نفس پایین و احساس بی‌کفایتی
علائم رفتاری اضطراب در بچه ها
- امتناع از رفتن به مدرسه یا شرکت در فعالیت‌های اجتماعی
- چسبیدن و وابستگی زیاد به والدین
- مشکلات خواب و کابوس دیدن
- کمال‌گرایی، وسواس در جزئیات، ترس از اشتباه و شکست
- ترس از قضاوت دیگران
- دوری از ارتباطات و دوستان
نشانه های فیزیکی اضطراب
- درد فیزیکی مانند سردرد و معده درد
- خستگی مداوم
- تپش قلب، تعریق یا لرزش بدن
- تغییرات اشتها
- ضعیف‌شدن سیستم ایمنی بدن و بیماری‌های مکرر
علائم شناختی
- مشکل در تمرکز بر وظایف و تکالیف
- فکر کردن بیش‌ازحد
- انتظار بدترین اتفاقات
برای اطلاعات بیشتر، به اضطراب در کودکان و نوجوانان نگاهی بیندازید.
راه های حرفه‌ای درمان اضطراب در کودکان
روش‌های مختلفی برای درمان اضطراب در کودکان وجود دارد که با کمک آن‌ها کودک می‌تواند علائم اضطراب را کاهش داده و کیفیت زندگی خود را بهبود دهد. باید بدانید که بهبود و درمان اضطراب به مراجعه به فوق تخصص روانشناس کودک در تهران یا شهر خودتان نیاز دارد. درمانگر با کمک ارزیابی‌های دقیق، ویژگی‌های کودک و شدت اضطراب برنامه و روش‌های درمانی مناسب را طراحی می‌کند. در ادامه مهم‌ترین روش های درمان اضطراب کودکان را معرفی می‌کنیم.
رفتار درمانی
یکی از روش‌های پرکاربرد برای درمان اضطراب کودک، رفتار درمانی است که از رویکردهایی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) بهره می‌برد. این روش به کودک کمک می‌کند تا الگوهای تفکر منفی خود را شناسایی کرده و آن‌ها را به چالش بکشد. سپس به‌مرور زمان آن‌ها را با الگوهای سالم‌تر و بهتر جایگزین کند. کودک در محیطی امن می‌تواند با ترس‌ها و نگرانی‌های خود روبه‌رو شود و تکنیک‌های مقابله‌ای آرام‌سازی، حل مسئله و مدیریت هیجان و احساسات را یاد بگیرد.
بازی درمانی برای درمان اضطراب کودک
از دیگر روش‌های موثر برای درمان اضطراب می‌توان به بازی درمانی کودکان اشاره کرد. این روش با کمک بازی به کودک کمک می‌کند تا احساسات و افکار خود را راحت‌تر بیان کند. درمانگران از طریق فعالیت‌هایی مانند نقاشی، قصه‌گویی، ایفای نقش، کودک را مشاهده می‌کنند تا ریشه‌های اضطراب آن‌ها را پیدا کنند. بازی درمانی به کودک کمک می‌کند تا بهتر احساسات خود را پردازش کنند و کنترل بهتری بر ترس‌های خود داشته باشند. این روش به‌خصوص برای کودکان کوچک‌تر مفید است که هنوز مهارت زبانی قدرتمندی برای بیان احساسات خود ندارند.
مواجهه درمانی
این روش را می‌توان شکل خاصی از درمان شناختی رفتاری دانست که در آن کودک به‌تدریج در موقعیت‌های اضطراب‌آور قرار می‌گیرد. این کار در محیطی امن و حمایتگر انجام می‌شود تا کودک بتواند به‌مرور با آن کنار بیاید. این کار به کودک کمک می‌کند تا پاسخ مناسب برای غلبه بر ترس‌های خود را پیدا کند و اعتماد به نفس خود را بهبود دهد.
این مطلب هم برای شما مفید است: تفاوت اضطراب با استرس
خانواده درمانی برای درمان اضطراب کودکان
این روش بر بهبود ارتباطات و کاهش تعارض‌ها در خانواده تمرکز دارد و به اعضای خانواده کمک می‌کند تا راهکارهایی برای حمایت از کودک مضطرب را یاد بگیرند. این روش به کاهش تنش‌ها و از بین بردن ریشه درگیری‌ها و استرس‌ها کمک می‌کند و باعث بهبود محیط خانواده می‌شود.
دارو درمانی برای اضطراب کودکان
از دیگر روش‌های موثر برای بهبود و کنترل علائم اضطراب می‌توان به دارو درمانی کودکان اشاره کرد. در مواردی که علائم شدید و فلج‌کننده هستند، دارو می‌تواند به طور موثری علائم را کاهش دهد. یادتان باشد که داروها باید حتما زیر نظر روانپزشک باتجربه و حرفه‌ای تجویز شود و تغییرات در دز دارو، قطع‌کردن یا تغییر دارو فقط زیر نظر او انجام شود.
گروه درمانی کودکان
از دیگر روش‌های کاربردی برای بهبود و درمان اضطراب کودکان می‌توان به گروه درمانی کودکان اشاره کرد. در این روش چند کودک زیر نظر درمانگر تجربه‌ها و چالش‌های اضطرابی خود را به اشتراک می‌گذارند. در این روش کودک می‌تواند مهارت‌های اجتماعی و عاطفی خود را در محیطی امن توسعه دهد. این روش به کودکان کمک می‌کند تا درک بهتری از چالش‌های خود داشته باشند و احساس تنهایی و انزوا نکنند.
رفتار درمانی دیالکتیکی
این روش بر آموزش مهارت‌های مدیریت احساسات و کنترل استرس شدید تمرکز دارد. کودک با این روش تکنیک‌هایی برای تمرکز بهتر، تنظیم هیجانات و تحمل پریشانی و چالش را یاد می‌گیرد. این روش به‌ویژه برای کودکانی مفید است که دارای اضطراب مرتبط با مشکلات عاطفی و نیز تروما هستند.
درمان اضطراب با نوروفیدبک
از دیگر روش‌هایی که می‌تواند به‌تنهایی یا با ترکیبی از روش‌های دیگر به کار رود، درمان اضطراب با نوروفیدبک است. در این روش ابتدا نقشه مغزی کودک گرفته می‌شود تا امواج مغزی او بررسی شود. سپس با توجه به امواج مغزی در هر ناحیه، محتوایی برای کودک پخش می‌شود و بازخوردهایی به او داده می‌شود. اگر مغز بتواند الگوهای سالم و امواج متعادل تولید کند، بازخورد مثبت خواهد بود. بنابراین به‌مرور مغز می‌تواند امواج متعادل‌تری تولید کند و به همین ترتیب علائم اضطراب به شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
نکات مهم کاهش اضطراب کودک در خانه
والدین نقش بسیار مهمی در بهبود و کاهش اضطراب در کودکان دارند. بنابراین در ادامه راهکارهایی را معرفی می‌کنیم که والدین با کمک آن‌ها بتوانند این مسیر را برای کودک و خود راحت‌تر کنند.
- به کودک کمک کنید تا درباره احساساتش با شما صحبت کند و بدون قضاوت به صحبت‌هایش گوش دهید. به او بگویید که احساساتش را درک می‌کنید.
- سعی کنید وقتی کودک اضطراب شدیدی دارد، خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید تا کودک نیز کمی آرام‌تر شود.
- روتین‌های ثابتی در خانه طراحی کنید تا محیط باثبات و قابل پیش‌بینی شود و اضطراب کودک کاهش پیدا کند.
- مهارت‌های مقابله‌ای مانند تکنیک‌های تنفسی را به او یاد دهید. همچنین راهکارهایی مانند آرام‌سازی عضلات، تمرین تمرکز حواس، مدیتیشن و یوگا را با کودک تمرین کنید.
- مهارت‌های حل مسئله و پیدا کردن راهکارها را به کودک یاد دهید.
- به کودک کمک کنید تا سبک زندگی سالمی داشته باشد. خواب کافی، تغذیه مناسب، فعالیت فیزیکی منظم، کاهش مصرف کافئین و شکر را در پیش بگیرد.
- به کودک کمک کنید تا افکار منفی خود را به چالش بکشد و بفهمد که بسیاری از ترس‌ها و نگرانی‌هایش غیرواقعی و اغراق‌آمیز هستند.
- سعی کنید با کنترل اضطراب و مدیریت هیجانات، این فرایند را به کودک یاد دهید و برای او الگو باشید.
- تنش‌های خانه، مشاجره‌ها و تعارض‌ها را به حداقل برسانید تا کودک در محیطی امن و آرام رشد کند.
- ارتباطات اجتماعی مثبت و دوستی‌های سازنده را تشویق کنید و از کودک بخواهید ایجاد و حفظ دوستی‌ها را تمرین کند.
- اگر می‌بینید علائم اضطراب کاهش پیدا نمی‌کند، حتما از روانشناس کودک کمک بگیرید تا به‌طور حرفه‌ای درمان اضطراب کودکان را شروع کنید.
سخن پایانی
اضطراب شدید در کودکان می‌تواند تاثیر چشمگیری روی عملکرد روزمره، تمرکز، پیشرفت تحصیلی و حتی روابط اجتماعی او بگذارد. بنابراین مهم است که والدین با اضطراب کودکان بیشتر آشنا شود، انواع و علائم آن را بشناسند و راه‌های درمانی مناسب برای کاهش اضطراب را پیدا کنند. درمان اضطراب کودکان باید زیر نظر روانشناس کودک حرفه‌ای انجام شود و نوع درمان با توجه به شدت اضطراب و ویژگی‌های کودک تعیین شود. کلینیک دکتر ساداتی با بهره‌گیری از متخصصان و درمانگران حرفه‌ای در کنار شما است تا با کاهش اضطراب کودک بتوانید کیفیت زندگی او را بهبود دهید.
دیدگاهتان را بنویسید