تفاوت اضطراب و استرس
سلامت روان یکی از مهمترین مواردی است که باید همیشه به آن اهمیت بدهیم، اما بسیاری از ما در طول زندگی خود با نگرانیها و اضطرابهای بسیاری روبهرو هستیم. چالشهای زندگی، اتفاقات دشوار و تنشها همگی باعث به وجود آمدن اختلالها و ناراحتیهای روانی میشوند. در این میان استرس و اضطراب دو اختلال شایع در جوامع امروزی هستند که بسیاری از افراد این دو را بهجای یکدیگر به کار میبرند. اما باید بدانید که از نظر روانشناسی، بهطور عملی تفاوتهای اساسی بین استرس و اضطراب وجود دارد. در این مطلب میخواهیم درباره تفاوت اضطراب و استرس بیشتر صحبت کنیم و علائم و ویژگیهای هرکدام را بهطور جداگانه شرح دهیم. برای آشنایی بیشتر با این دو اختلال با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
تفاوت اضطراب و استرس از نظر مفهومی
در قدم اول برای دانستن فرق بین استرس و اضطراب باید بهطور دقیق معانی این دو اختلال را بدانیم.
استرس چیست؟
در واقع استرس یک پاسخ فیزیولوژیک به موقعیتهای چالشبرانگیز زندگی، اتفاقات ترسناک یا وقایع غیرقابل پیشبینی است. بدن در این حالت فرد را برای مبارزهکردن یا فرار از خطر آماده میکند و واکنشهای فیزیکی نشان میدهد. در نتیجه افراد در مواجهشدن با موقعیتهای استرسزا، افزایش ضربان قلب، تغییرات فشار خون و افزایش انرژی و ریتم تنفس را تجربه میکنند.
باید بگوییم که استرس میتواند با توجه به علتها و پیامدهایش به دو دسته مثبت و منفی تقسیم شود. برای مثال استرس مثبت زمانی است که فرد برای رسیدن به یک هدف خاص تلاش میکند و برای دریافت نتیجه انگیزه دارد.
اضطراب چیست؟
اضطراب در واقع به نگرانیها و بیقراریهایی اشاره میکند که معمولا دلیل واضح و مشخصی ندارند. ترسها و نگرانیهای شدید میتواند بهمرور منجر به بروز اختلال اضطراب شود و بر جنبههای مختلف زندگی، عملکرد و بهرهوری افراد بسیار اثرگذار باشد.
تفاوت اضطراب و استرس در علائم و نشانهها
بسیاری از افراد این دو مشکل را با یکدیگر یکی میدانند، زیرا تفاوتهای آنها میتواند در بسیاری از موارد شبیه به یکدیگر باشد. همچنین این دو اختلال در برخی موقعیتها میتوانند روی هم اثرگذار باشند. با این حال برای درک بهتر اضطراب و استرس بهتر است علائم آنها را با دقت یاد بگیریم.
علائم استرس
- افزایش چشمگیر ضربان قلب
- افزایش ریتم تنفس
- احساس لرزش یا بیثباتی در بدن
- سرگیجه
- احساس فشار و تنش در عضلات و قفسه سینه
- احساس خفگی و کمبود اکسیژن
علائم اضطراب
- هجوم بالای افکار مختلف
- عصبیبودن یا احساس نگرانی شدید
- فکر کردن به بدترین اتفاق ممکن
- احساس ترس یا وحشت شدید
- هوشیاری بیشازحد
- احساس بیقراری یا لبه پرتگاه بودن
تفاوت علتهای استرس با اضطراب
یکی از مهمترین تفاوت های اضطراب و استرس در علت و منشأ آنها است. علتهای استرس معمولا قابل شناسایی و اندازهگیری هستند و فرد درباره موضوع خاصی دچار استرس میشود. برای مثال یک امتحان مهم و دشوار، مصاحبه شغلی، مهاجرت، جدایی والدین و مشکلات دیگر باعث ایجاد استرس در افراد میشوند. بنابراین استرس به یک اتفاق یا موضوع مشخص برمیگردد.
از طرفی، اضطراب میتواند عوامل منطقی یا غیرمنطقی داشته باشد و معمولا محرکهای گستردهتری نسبت به استرس دارد. افرادی که دارای اضطراب هستند، معمولا ترسها و نگرانیهای شدیدی دارند و از وقوع یک اتفاق بد میترسند. اضطراب به یک واقعه یا موضوع خاص اشاره ندارد و افراد میتوانند بدون وجود شواهد و دلایل منطقی باز هم اضطراب داشته باشند. بنابراین بهطور ساده باید بگوییم اضطراب ترس و وحشت از چیزی است که هنوز اتفاق نیفتاده و بهطور دقیق مشخص نیست.
باید بگوییم که فرزندان شما هم دچار اضطراب میشوند، برای اطلاعات بیشتر، اضطراب در کودکان و نوجوانان را بخوانید
تفاوت استرس و اضطراب از نظر شدت واکنش
همانطور که اشاره کردیم، استرس به یک واقعه مشخص اشاره دارد و بسیاری از علائم آن فیزیکی هستند. اما اضطراب معمولا یک واکنش بیشازحد شدید به یک فرد، مکان یا موقعیت محرک است. در واقع این واکنش به آن رویداد، با آن متناسب نیست. برای مثال فردی که اضطراب اجتماعی دارد، ممکن است با فکر کردن به ارتباط با دیگران، دچار اضطراب و ترس شود.
تفاوت عملکرد افراد در مواجهه با اضطراب و استرس
یکی دیگر از مهمترین تفاوت اضطراب و استرس در افراد تاثیر آنها روی عملکرد افراد است. استرس معمولا کوتاهمدت است و تا زمانی ادامه پیدا میکند که افراد در معرض عوامل استرسزا قرار دارند. بنابراین وقتی که آن عامل از بین برود، استرس افراد هم تمام میشود و از بین میرود. در واقع استرس ممکن است شدید و طاقتفرسا باشد، اما با مواجهشدن با محرک آن، تاثیرات آن کاهش پیدا میکند.
در مقابل، اضطراب در این زمینه تفاوت اساسی با استرس دارد. اضطراب میتواند بهطور کلی فلجکننده عملکرد افراد باشد و منجر به نگرانیها و ترسهای شدید شود. اضطراب بهطور چشمگیری روی تمرکز، سلامت جسمانی، احساسات و مدیریت عواطف، روابط و تواناییهای اجتماعی تاثیر میگذارد. بهطور کلی اضطراب معمولا فراگیر و پایدار است و باعث میشود که افراد در ایجاد تغییر یا حرکت روبهجلو ناتوان شوند.
تشخیص اضطراب و استرس
باید بدانید که تشخیص اضطراب و استرس میتواند دشوار باشد و در برخی موارد ممکن است شما نیاز به کمک یک روانشناس خبره داشته باشید. اما سوالهایی وجود دارد که میتوانید با پرسیدن آنها از خودتان تا حد زیادی احساسات خود و دلایل آنها را درک کنید و منشأ آنها را بشناسید. بهتر است یک قدم به عقب بردارید و تمام جوانب احساسات خود را بررسی کنید. ممکن است پاسخدادن به سوالات زیر به شما کمک کند.
- این احساس از چه زمانی شروع شده است؟
- این احساس از کجا به سراغ شما میآید؟
- اگر این عامل استرسزا را برطرف کنم، احساس شما از بین میرود؟
- آیا احساسات شما با آنچه اتفاق میافتد تناسب دارد؟
- آیا اتفاق، محل یا فرد خاصی این احساسات را تحریک کرده است؟
- چه زمانی این احساسات را ندارید؟
- آیا این احساسات بهطور همیشگی با شما هستند؟
- این احساسات چگونه بر زندگی روزمره و عملکرد شما تاثیر میگذارند؟
- چه علائم و نشانههای فیزیکی را تجربه میکنید؟
اگر فکر میکنید که نوجوان شما هم دچار استرس است، درباره استرس در نوجوانان بیشتر بدانید.
راه های مدیریت اضطراب و استرس
بدون شک درگیر بودن با اضطراب و استرس دائمی میتواند احساس فرسودگی ایجاد کند با این حال مهارتهایی وجود دارد که به شما کمک میکند تا در مواجهه به محرکهای استرسزا یا رویارویی با اضطرابهای خود عملکرد بهتری داشته باشید. در ادامه چند راه کاربردی برای مقابله با استرس و اضطراب را مرور میکنیم.
- ورزش را فراموش نکنید. فعالیت بدنی و ورزش منظم به تعادل هورمونهای بدن بسیار کمک میکند و باعث میشود تا بتوانید بهتر با عوامل استرسزا مواجه شوید. همچنین ورزشکردن میتواند اضطراب شما را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
- مراقبت از ذهن داشته باشید. ذهنآگاهی میتواند به مدیریت استرس و اضطراب کمک کند. شما میتوانید افکار غیر مفید و آسیبزننده را از ذهن خود خارج کنید و احساسات خود را بهتر درک کنید. با پذیرش و درک احساسات و محدودیتها میتوانید بهتر برای بهبود مسیر خود قدم بردارید
- اهداف قابل مدیریت داشته باشید. برای کاهش درگیریها و تنشهای ذهنی، کارها و وظایف خود را به وظایف و هدفهای کوچکتر تقسیم کنید. این کار علاوه بر ایجاد انگیزه و حس بهتر، تا حد مناسبی استرس و نگرانیهای شما را کاهش میدهد.
- از استراحت غافل نشوید. برای اینکه بتوانید تنشها و نگرانیهای روزمره را از ذهن خود بیرون کنید، باید حتما برای استراحت، اوقات فراغت و تفریح خود زمان بگذارید. بهتر است برای داشتن خواب کافی و باکیفیت و زمان استراحت مناسب تمرین کنید.
- افکار خود را بنویسید. این کار به شما کمک میکند تا با افکار مشخص روبهرو شوید و منشأ نگرانیهای خود را پیدا کنید. همچنین میتوانید برای هر نگرانی و اتفاقی کارهایی که میتوانید انجام دهید را یادداشت کنید. این کار به شما حس قدرت و کنترل بیشتری میدهد و افکار شما را آرامتر میکند.
- از متخصص کمک بگیرید. در کنار راههایی که گفتیم بهتر است از یک روانشناس متخصص کمک بگیرید تا بتوانید بهطور دقیق دلایل و ریشه مشکلات خود را پیدا کنید. همچنین درمانگر به شما کمک میکند تا با ترسهای خود روبهرو شوید و آنها را بپذیرید. سپس با توجه به نوع مشکل خود تمرینهایی را برای مدیریت و بهبود اضطراب یا استرس خود انجام دهید.
سخن پایانی
اختلالهای روانی به میزان چشمگیری روی روند عادی زندگی روزمره ما تاثیر میگذارند، به همین دلیل نباید از کنار آنها ساده عبور کنیم. اضطراب و استرس دو اختلال بسیار شایع هستند که در کودکان و بزرگسالان به چشم میخورند. این اختلالها میتوانند بر عملکرد بهینه و احساسات ما اثر منفی بگذارند. از طرفی باید بدانید که این دو اختلال تفاوتهای اساسی با هم دارند. بنابراین بهتر است آنها را بشناسید و راهکارهای مناسب برای مدیریت آنها را یاد بگیرید. در این مطلب سعی کردیم تفاوت اضطراب و استرس را بهطور ساده بیان کنیم و راهکارهایی برای مدیریت آنها ارائه دهیم. نظرات و تجربههای خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
متخصص ابتدا مشکل و علتهای آن را تشخیص میدهد و با توجه به علائم و شدت این اختلالها در شما برنامه درمانی را طراحی میکند. ممکن است با توجه به نیاز بیمار، یک روش یا ترکیبی از درمان گفتار درمانی، رفتار درمانی و دارو درمانی برای افراد در نظر گرفته شود.
از این مطلب چقدر راضی بودید؟
روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه
میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد رای دهندگان 1
تا حالا امتیازی برای این مطلب ثبت نشده؛ با ثبت نظرتون مارو خوشحال میکنید
دیدگاهتان را بنویسید