آشنایی با انواع اختلال خواب در کودکان
یکی از فاکتورهای مهم و موثر روی سلامتی و رشد کودکان، خواب کافی و باکیفیت است، اما متاسفانه درصد زیادی از افراد در دوران کودکی با مشکلات خواب مواجه میشوند. اختلالات خواب در کودکان میتواند مشکلات بسیاری را به وجود بیاورد و روی سلامت روان، سلامت جسمی و عملکرد روزمره تاثیرگذار باشد. کیفیت زندگی با ادامهیافتن اختلال خواب در کودک بهطور چشمگیری کاهش پیدا میکند. به همین دلیل توصیه میشود که والدین اطلاعات خود را درباره مشکلات و اختلالات خواب توسعه دهند. در این مطلب درباره اختلال خواب در کودکان، انواع آنها و نکات مهم برای کمک به کودک صحبت میکنیم.
فهرست مطالب
علت اختلال خواب در کودکان چیست؟
قدم اول برای درمان اختلال خواب این است که دلیل آن تشخیص داده شود. محققان بر این عقیده هستند که عوامل متعددی میتواند روی کیفیت خواب و ابتلای کودک به اختلالات خواب موثر باشند. بنابراین پیدا کردن علت اختلال خواب در کودکان باید با کمک متخصص انجام شود تا درمان مناسب برای آن طراحی شود. در ادامه مهمترین دلایل این اختلال را ارائه میدهیم.
- چاقی مفرط
- اختلالات تنفسی
- ژنتیک و ارث
- اختلالات اضطرابی
- استرس بیش از حد
- زمان خواب نامناسب
انواع اختلال خواب در کودکان
باید بدانید که اختلالات خواب انواع مختلفی دارد و کودک ممکن است به یک یا چند نوع از آنها دچار شود. آشنایی با این اختلالها و علائم آنها به شما کمک میکند تا سریعتر آن را متوجه شوید و برای درمان به پزشک و دکتر روانشناس کودک مراجعه کنید.
اختلال بی خوابی
یکی از شایعترین مدلهای اختلال خواب، بیخوابی (Insomnia) است که تقریبا ۲۰ درصد کودکان را مبتلا میکند. از مهمترین علائم این اختلال میتوان به مشکلات بسیار در به خواب رفتن یا در خواب ماندن اشاره کرد. بیخوابی در کودکان به سه دسته تقسیم میشود.
- بی خوابی رفتاری: این مدل بیخوابی معمولا در کودکان زیر ۵ سال مشاهده میشود که در این نوع اختلال کودک در برابر خواب مقاومت میکند و به زمان طولانی برای به خواب رفتن نیاز دارد. همچنین خواب کودک با بیداریهای مکرر در شب همراه است. بسیاری از کودکان این رفتار را هرازگاهی انجام میدهند، اما اگر این علائم بهطور مداوم و مکرر مشاهده شد، والدین باید به متخصص مراجعه کنند.
- بی خوابی مشروط: این مدل در کودکان بزرگتر و نوجوانان شایعتر است. این نوع بیخوابی زمانی رخ میدهد که کودک درباره زمان خوابیدن دچار اضطراب میشود که مانع از به خواب رفتن یا خواب ماندن کودک میشود.
- اختلال خواب گذرا: بیخوابی موقت میتواند به دلیل مسافرت، بیماری یا اتفاقات استرسزا در زندگی کودک رخ دهد که مانع خوابیدن کودک شوند.
ابتلای کودکان به بیخوابی میتواند چالش بزرگی برای والدین کودک باشد، اما این اختلال قابل درمان است. همچنین تغییر رفتارهای زمان خواب میتواند تاثیر چشمگیری در بهبود بیخوابی کودک داشته باشد. برای مثال ایجاد یک روتین و برنامه منظم قبل از خواب میتواند به بهبود کودک بسیار کمک کند.
آپنه انسدادی در خواب
یکی دیگر از انواع اختلال خواب در کودک آپنه انسدادی است که بافتهای گلو باعث میشوند تا هوا در طول خواب از گلو عبور نکند. این مشکل میتواند منجر به وقفههای تنفسی شود که خطر بسیاری را به وجود میآورد و بهطور قابل توجهی خواب باکیفیت شبانه را از بین میبرد. تقریبا ۵ درصد کودکان آپنه انسدادی در خواب را تجربه میکنند که از شایعترین دلایل آن میتوان به بزرگشدن لوزهها، چاقی، بیماریهای دهان و دندان و نقصهای مادرزادی اشاره کرد. بنابراین متخصص باید دلیل این آپنه تنفسی را پیدا کرده تا بر اساس آن درمان مناسب را تجویز کند.
راه رفتن در خواب
یکی دیگر از انواع اختلال خواب در کودکان، راه رفتن در خواب است که در کودکان نسبت به بزرگسالان شایعتر است. بسیاری از محققان عقیده دارند که راه رفتن در خواب مانند شب ادراری کودکان با بالا رفتن سن کاهش پیدا میکند. والدین باید اقدامات ایمنی را هنگام خواب کودک انجام دهند تا بتوانند آسیبهای احتمالی را به حداقل برسانند. در صورتی که این اختلال مداوم و مکرر است، پیشنهاد میکنیم با یک متخصص اطفال مشورت کنید تا برنامه درمانی مناسب برای کودک را تدوین کند.
وحشت شبانه
وحشت شبانه نوعی از اختلالات خواب است که فرد بهطور ناگهانی از خواب میپرد و احساس ترس و وحشت را تجربه میکند. معمولا افراد نمیتوانند خاطرهای از آن رویداد را به یاد بیاورند. وحشت شبانه در بسیاری از کودکان مشاهده میشود و در بین کودکان ۳ تا ۷ سال شایعتر است. محققان هنوز بهطور کامل دلیل ابتلا به این اختلال را نمیدانند، اما شواهدی وجود دارد که استعداد خانوادگی را موثر میدانند. برای بهبود کودک میتوانید پس از اینکه او با وحشت از خواب بیدار شد، فضایی آرامشپخش و مطمئن را ایجاد کنید. همچنین میتوانید درباره آنها با متخصص روانشناس و روانپزشک مشورت کنید. برای اینکه اطلاعات کاملی به دست آورید، میتوانید علائم و صحبتهای کودک را بعد از تجربه این وحشتها یادداشت کنید و آنها را با درمانگر در میان بگذارید.
کابوس در کودکان
نکته مهم این است که باید بین کابوس و وحشت شبانه تمایز قائل شوید. وحشت شبانه نوعی اختلال خواب است که در مرحله خواب غیر سریع یا NREM رخ میدهد و کودک معمولا خاطرهای از آن را به یاد نمیآورد. در مقابل کابوسها معمولا در بخش خواب حرکت سریع چشم یا REM رخ میدهند که در این مرحله دیدن رویا اتفاق میافتد. کابوسها معمولا به دلیل استرس اتفاق میافتند یا درباره رویدادهای مهم زندگی هستند. کابوس یا خواب بد میتواند اضطراب عمیق ایجاد کند و ممکن است کودک به کمک روانشناس نیاز داشته باشد.
خوابآلودگی مفرط در طول روز
یکی دیگر از انواع اختلال خواب در کودکان، خوابآلودگی بیشازحد در طول روز است که معمولا با کاهش هوشیاری و خوابیدن در طول روز مرتبط است. البته باید بگوییم که این مشکل به خودی خود اختلال نیست، اما خوابآلوده بودن در طول روز بهطور مداوم نشاندهنده وجود مشکلی در سلامتی روانی و جسمی فرد است. بهطور میانگین حدود ۱۵ درصد از کودکان خوابآلودگی روز را تجربه میکنند. نکته مهم این است که این اختلال میتواند با علائم دیگری مانند بیشفعالی، پرخاشگری یا بیقراری هم همراه باشد. بنابراین اگر میبینید که در یک بازه زمانی، کودک بهطور مکرر در طول روز خوابآلوده است، حتما با متخصص مشورت کنید.
دندان قروچه در کودکان
شیوع دندان قروچه در بین نوجوانان و کودکان شایعتر است و حدود ۱۵ درصد از بچهها آن را تجربه میکنند. دندان قروچه در شب میتواند خواب کودک را مختل کرده و کیفیت خواب او را بسیار کاهش دهد. از طرفی در صورت ادامه پیدا کردن این اختلال، ممکن است کودک سردرد، آسیبدیدن دندان و آسیبدیدن فک را تجربه کند. تحقیقات نشان میدهد که یکی از مهمترین عواملی که با دندان قروچه ارتباط نزدیکی دارد، استرس است. برای درمان این اختلال علاوه بر کمکگرفتن از محافظهای دهانی، استفاده از رواندرمانی و تکنیکهای آرامسازی و کاهش استرس با کمک متخصص روانشناسی تاثیر چشمگیری خواهد داشت.
سندرم پاهای بی قرار
اختلال سندرم پای بیقرار در هنگام خواب نسبت به مدلهای دیگر شیوع کمتری دارد و حدود ۳ درصد از کودکان آن را تجربه میکنند. این اختلال به یک میل شدید برای حرکتدادن پاها اشاره دارد که در هنگام استراحت و زمان خواب افزایش مییابد. این سندرم ممکن است به دلیل کمبود آهن یا اختلالات ژنتیکی رخ دهد.
برای بهبود اختلال خواب کودکان چه کنیم؟
- بهبود بهداشت خواب: بهتر است مجموعه عادتها یا روتینهای خواب را به برنامه زندگی خود اضافه کنید و همه اعضای خانواده به آن پایبند باشید. ایجاد یک روال ثابت قبل از خواب میتواند کیفیت خواب را بهتر کرده و ارتباط قویتری بین اعضا ایجاد کند. همچنین بهتر است انجام ورزش و نیز کاهش استفاده از نمایشگرها در شب را در برنامه قرار دهید.
- کاهش عوامل استرسزا: استرس یکی از مهمترین عوامل موثر بر کیفیت خواب کودک است. مشکلات روان میتواند منجر به اختلالات خواب شود، به همین دلیل بهتر است به کودک کمک کنید تا استرسهای خود را کاهش دهد و با کمک تکنیکهای مناسب آرامش ذهنی خود را بازیابد.
- بهبود محیط خواب: برای تجربه یک خواب راحت و باکیفیت بهتر است محیط را آرامشبخش کنید تا کودک بتواند راحتتر به خواب برود. کاهش صداها، کاهش نور، تنظیم دما و استفاده از رنگهای آرامشبخش در اتاق میتواند تاثیر بسیاری روی کیفیت خواب بچهها داشته باشد.
- مراجعه به متخصص: در کنار همه کارهایی که در منزل برای بهبود کیفیت خواب کودک انجام میدهید، در صورت بروز علائم خاص و ادامهدار بودن آنها حتما از یک متخصص کمک بگیرید تا مشکل را پیدا کرده و آن را حل کنید.
این مطلب را هم از دست ندهید: دلایل ترس کودک از تنها خوابیدن
سخن پایانی
خواب یکی از مهمترین بخشهای روز ما به شمار میرود تا بتوانیم خستگی های خود را از تن بیرون کنیم و انرژی خود را برای روز جدید باز یابیم. اختلالات خواب بهطور چشمگیری روی سلامتی انسان و عملکرد روزمره ما تاثیرگذار خواهند بود. به همین دلیل باید آنها را بشناسیم و با علائم آنها آشنا باشیم. باید بدانید که کودکان نیز در معرض ابتلا به انواع اختلال خواب هستند. به همین دلیل والدین باید کیفیت خواب و رفتارهای کودک در خواب را زیر نظر داشته باشند تا در صورت بروز مشکل بتوانند بهموقع برای بهبود و درمان اقدام کنند. در این مطلب سعی کردیم درباره انواع اختلال خواب در کودکان و راههایی برای بهبود کیفیت خواب کودک صحبت کنیم. نظرات و سوالات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
از این مطلب چقدر راضی بودید؟
روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه
میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد رای دهندگان 2
تا حالا امتیازی برای این مطلب ثبت نشده؛ با ثبت نظرتون مارو خوشحال میکنید
دیدگاهتان را بنویسید