استرس در نوجوانان؛ دلایل و راهکارها
نوجوانی بدون شک یکی از مهمترین و چالشیترین مراحل زندگی است. در این مقطع فرد با علاقهها و احساسات دوران کودکی خداحافظی میکند و از طرفی میخواهد برای پذیرفتهشدن در دنیای بزرگسالان تلاش کند. نوجوانان بهدنبال تعریف خود و هویتشان هستند و به همین دلیل ممکن است احساسات جدیدی را تجربه کنند. تغییرات جسمی و روحی شدید در این مقطع ممکن است نوجوان را دچار استرس کند. تغییر روابط با والدین، جامعه و گروههای همسنوسال در این مقطع بسیار واضحتر میشود. نوجوانان بسیاری در معرض استرس و تنش هستند که والدین و مربیان باید به آنها کمک کنند. در این مطلب درباره استرس در نوجوانان صحبت میکنیم و راهکارهای مقابله با این استرس را آموزش میدهیم.
فهرست مطالب
آشنایی با مفهوم استرس در نوجوانان
در قدم اول بهتر است با مفهوم استرس آشنا شویم تا بدانیم که فردی که دچار استرس میشود چه تجربهای دارد. استرس در واقع واکنش بدن به یک چالش یا خطر است. این خطر میتواند یک خطر فیزیکی باشد یا بحث و گفتوگو با والدین یا تلاش برای امتحانات مدرسه. بدن انسان با ترشحکردن هورمونها و فعالکردن سیستم عصبی به عوامل استرسزا پاسخ میدهد. هورمونها ضربان قلب، تنفس و فشار خون را افزایش میدهند و درون بدن تغییرات دیگری مانند خونرسانی سریعتر و متابولیسم بیشتر اتفاق میافتد.
میتوان گفت تقریبا همه ما استرس را تجربه کردهایم. اما اگر بدن ما بیشازحد معمول در برابر خطر یا عوامل استرسزا واکنش نشان دهد، میتواند مشکلاتی را برای سلامتی ما ایجاد کند. باید بدانید که موقعیتهای استرسزایی که زمان زیادی طول میکشند، میتوانند سلامتی بدن نوجوان را به خطر بیندازند و سیستم ایمنی او را تضعیف کنند. حالا که مفهوم استرس را دانستید، بیایید درباره دلایل استرس نوجوانان بیشتر بدانیم.
باید بدانید که اضطراب و استرس با یکدیگر متفاوت هستند. برای اطلاعات بیشتر، همهچیز درباره اضطراب در کودکان و نوجوانان را بخوانید.
دلایل استرس در نوجوانان چیست؟
در بخش قبلی گفتیم که تقریبا همه ما با موقعیتهای استرسزا در زندگی مواجه شدهایم، اما شاید نسبت به استرس نوجوانان درک واضحی نداشته باشیم. باید بدانیم که این مرحله از زندگی بسیار حساس است و آنها احساسات گوناگونی را تجربه میکنند. مهمترین موقعیتهایی که میتوانند یک نوجوان را دچار استرس کنند عبارتاند از:
- فشارهای درسی، آزمونها و امتحانات
- چالش در دوستیها و پیدا کردن دوست
- فشار برای پوشیدن مدل خاصی از لباس، یا استفاده از مدل مو و اکسسوریهای متفاوت
- وجود فشار برای آزمایشهای مواد مخدر، الکل و رابطه جنسی
- تحت فشار بودن برای رسیدن به یک وزن خاص، رشد عضلانی و بهطور کلی تمرکز بر ظاهر
- تغییرات ناگهانی فیزیکی دوران بلوغ
- درگیری و تنش در خانواده یا در گروه همسالان
- قرار گرفتن در معرض قلدری، خشونت یا آزار جنسی
- برنامههای فشرده قبل و بعد از مدرسه
اگر نسبت به استرس فرزندتان بیاهمیت باشید، ممکن است استرس بیشازحد او را به سمت مشکلاتی مانند افسردگی سوق دهد، بهتر است با عوامل افسردگی در نوجوانان آشنا شوید.
استرس در نوجوان چه علائمی دارد؟
حالا که درباره دلایل استرس در نوجوانان دانستید، بهتر است علائم و نشانههای آن را نیز بشناسید. شناختن نشانه های استرس در نوجوان باعث میشود تا بتوانید راحتتر رفتارهای فرزند خود را زیر نظر داشته باشید. پس بیایید با علائم استرس نوجوانان آشنا شویم.
۱. تحریکپذیری و عصبانیت: گاهی اوقات کودکان و نوجوانان برای توصیف احساسات خود کلمات مناسب را پیدا نمیکنند و این موضوع گاهی به تنش روحی تبدیل میشود. اگر میبینید فرزندتان مکررا زود عصبانی میشود ممکن است زیر فشار و استرس باشد.
۲. تغییر در رفتار: اگر میبینید بعضی از خصوصیات رفتاری فرزندتان تغییر کرده است، میتواند نشانهای از استرس در او باشد.
۳. مشکلات خواب: یکی از مهمترین مواردی که از استرس تاثیر میگیرد، خواب است. نوجوانی که با استرس دست و پنجه نرم میکند، ممکن است همیشه احساس خستگی داشته باشد، بیشازحد بخوابد یا در بهخوابرفتن مشکل داشته باشد.
۴. فرار از مسئولیتها: اگر نوجوانی ناگهان تکالیفش را رها کند یا تعهداتش را فراموش کند، میتواند نشاندهنده استرس بالای او باشد. همچنین گاهی بچهها ممکن است کارها و تکالیف خود را به تعویق بیندازند و اهمالکاری کنند.
۵. تغییرات در روتین غذایی: گاهی ممکن است ببینید که فرزندتان نسبت به قبل بیشتر غذا میخورد یا اشتهای خود را از دست داده است. در این حالت ممکن است او دچار استرس شده باشد.
۶. ابتلا به بیماری بیشتر: استرس ممکن است در قالب علائم فیزیکی خود را نشان دهد. همچنین در سطح بالای استرس بدن بچهها ایمنی پایینتری پیدا میکند و ممکن است آنها بیمار شوند. سردرد، درد معده و درد بدن ممکن است دلایلی مانند سطح بالای استرس داشته باشد.
راهکارهای بهبود استرس در نوجوانان کداماند؟
اگر نوجوان شما علائم استرس را دارد، توصیه میکنیم حتما با مرکز روانشناسی کودک و نوجوان تماس بگیرید تا بتوانید از متخصص کمک بگیرید. روانشناس نوجوانان و کودکان به شما و فرزندتان کمک میکنند تا استرس را بهبود دهید و سطح آن را کمتر کنید. در این بخش راهکارهایی را آوردهایم تا بتوانید به فرزندتان کمک کنید تا استرس خود را بهتر مدیریت کند.
- به او یاد بدهید که درباره مشکلاتش با شما، روانشناسش یا افراد قابل اعتماد و نزدیک صحبت کند.
- شما باید به فرزندتان کمک کنید که به خودش باور داشته باشد و بداند که میتواند از پس چالشهایش برآید.
- بهتر است نوجوانان مدتی از روز را به مدیتیشن و ورزش اختصاص دهند. یادگیری تنفس صحیح و همچنین تمرینهای کششی و عضلانی در کاهش سطح استرس بسیار موثر هستند.
- به نوجوان یاد بدهید که اهداف کوچک و در دسترس برای خود تعیین کند و وظایف را به بخشها و قدمهای کوچکتر تقسیم کند تا بتواند به آن برسد.
- رژیم غذایی سالم را برای کودک خود در نظر بگیرید. مواد غذایی نقش مهمی در سلامتی بدن ایفا میکنند.
- به فرزندتان کمک کنید که یک انضباط شخصی و روتین منظم داشته باشد تا بتواند کارهای خود را بدون آشفتگی و استرس پیش ببرد.
- با کودک درباره موقعیتهای دشوار صحبت کنید و تجسم کنید که چه گزینههایی برای حل مشکل وجود دارد.
- همیشه به فرزندتان گوشزد کنید که روی چیزهایی تمرکز کند که میتواند آنها را کنترل کند. او نباید به بخشی از مشکل که روی آن کنترل ندارد، بیشازحد فکر کند.
- انتظارات غیرواقعی را از فرزندتان کاهش دهید و به او بگویید که نباید از خودش بیشازحد انتظار داشته باشد.
- برای استراحت و برنامههای مورد علاقه نوجوان برنامهریزی کنید.
- به فرزندتان کمک کنید که کمالگرایی را کنار بگذارد، خودش را دوست داشته باشد و از اشتباهاتش درس بگیرد.
سخن پایانی
نوجوانی میتواند برای افراد مختلف دورهای پر از چالش و سختی باشد. بحران دوره نوجوانی در افراد مختلف به شکلهای متنوعی خود را نشان میدهد. افزایش سطح استرس در نوجوانان بسیار شایع است و میتواند روی کیفیت زندگی، عملکردها و سلامتی او تاثیرگذار باشد. بنابراین بهتر است که والدین نسبت به رفتارهای فرزند خود آگاه باشند و اگر علائم استرس را در او مشاهده کردند با متخصص روانشناس مشورت کنند. در این مطلب سعی کردیم درباره دلایل و نشانه های استرس نوجوانان صحبت کنیم. همچنین چندین راهکار برای مقابله با شرایط استرسزا بیان کردیم. شما برای بهبود استرس فرزندتان از چه راهکارهایی استفاده میکنید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید. مراکز نوروفیدبک، مراکزی مهم برای درآمد این موضوع هستند.
سوالات متداول
باید بدانید که بسیاری از افراد این دو مفهوم را گاهی به جای یکدیگر به کار میبرند. اضطراب به معنی این است که فرد نگران موقعیتی است که هنوز پیش نیامده است. همچنین در صورت رفع مسئله، باز هم اضطراب وجود دارد. اما استرس احساس ترس و نگرانی از یک موقعیت، اتفاق و موضوع مشخص است و به احتمال زیاد بعد از رفع آن موضوع استرس هم رفع میشود.
باید بدانید که استرس تا حد مشخصی برای عملکرد ما و بدنمان مفید است. با کمک استرس در مقیاس کم، میتوانیم به سمت چالشهای جدید برویم، موقعیت خود را بهبود دهیم و مهارتهای تازهتر یاد بگیریم. استرس خوب به ما کمک میکند تا نقاط ضعف خود را برطرف کنیم، شکستهای خود را تکرار نکنیم و چالشها را حل کنیم. اما استرس بد از عملکرد درست و بهینه ما جلوگیری میکند و باعث کاهش تمرکز و قدرت مقابله ما با عوامل استرسزا میشود. اگر حد استرس از مقدار مشخصی بیشتر شود، ممکن است احساس ناتوانی کنیم و نتوانیم با چالشها بهخوبی مقابله کنیم.
از این مطلب چقدر راضی بودید؟
روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه
میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد رای دهندگان 0
تا حالا امتیازی برای این مطلب ثبت نشده؛ با ثبت نظرتون مارو خوشحال میکنید
دیدگاهتان را بنویسید