سایبربولی در کودکان یا زورگویی سایبری چیست و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؟
بدون شک این روزها نمی‌توان تاثیر فضای مجازی و دیجیتال را بر زندگی مدرن نادیده گرفت. کودکان امروزی در دنیایی رشد می‌کنند که با فناوری و اینترنت عجین شده است. شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها، بازی‌های آنلاین و پلتفرم‌های تبادل اطلاعات نقش مهمی در ایجاد ارتباطات و زندگی اجتماعی پیدا کرده‌اند. با این حال در کنار مزایایی که این پلتفرم‌ها به دنبال دارند، امکان سایبربولی نیز کاربران را تهدید می‌کند. سایبربولی یا قلدری مجازی می‌تواند به کاربران به‌خصوص کودکان و نوجوانان آسیب‌های جدی وارد کند. بنابراین مهم است که والدین با این مفهوم بیشتر آشنا شوند و راه‌های جلوگیری از آن را یاد بگیرند. در این مطلب بیشتر درباره سایبربولی در کودکان یا زورگویی سایبری صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
سایبربولی در کودکان چیست؟
به بیان ساده، سایبربولی (Cyberbullying) که به آن قلدری سایبری یا زورگویی مجازی هم می‌گویند، به استفاده از فناوری‌های دیجیتال و اینترنتی برای آسیب‌زدن به کودکان اشاره دارد. برخلاف قلدری معمولی که در تعاملات رودررو اتفاق می‌افتد، سایبربولی در فضای دیجیتال یا مجازی به وقوع می‌پیوندد. مهم‌ترین ویژگی آسیب‌زننده سایبربولی این است که می‌توانند در هر جا و هر پلتفرمی وجود داشته باشد و همیشه همراه کودک باشد. بنابراین از نظر روانشناس کودک قلدری سایبری می‌تواند احساس امنیت را در کودک از بین ببرد.
آزار و اذیت سایبری شامل چه کارهایی است؟
مهم است بدانید که قلدری سایبری می‌تواند اقدامات گسترده‌ای باشد که با هدف آزار رساندن به کودکان انجام می‌شود. در ادامه برخی از این اقدامات را بررسی می‌کنیم.
- ارسال پیام‌های آزاردهنده یا تهدیدآمیز
- به اشتراک گذاری اطلاعات شرم‌آور یا خصوصی مانند ارسال عکس‌های نامطلوب، افشای اطلاعات و محتوای شخصی بدون رضایت فرد
- جعل هویت و ساختن حساب‌های جعلی برای فرد با هدف انتشار اطلاعات نادرست یا تهدید
- محروم کردن عمدی کودک از گروه‌ها یا پلتفرم‌های اجتماعی
- تحقیر کردن فرد و ارسال نظرات تحقیرآمیز در فضای آنلاین که می‌تواند به عواطف کودک آسیب بزند.
چرا قلدری سایبری خطرناک است؟
سایبربولی نسبت به قلدری معمولی یا سنتی تفاوت‌هایی دارد که آن را خطرناک‌تر می‌کند. این تفاوت‌ها شامل موارد زیر هستند:
- فراگیر بودن سایبربولی: آزار و اذیت مجازی می‌تواند همیشه و ۲۴ساعته اتفاق بیفتد، زیرا کودک همیشه به اینترنت دسترسی دارد و نمی‌تواند از آن فرار کند.
- ناشناس بودن: زورگویی سایبری می‌تواند پشت پروفایل‌های جعلی یا ناشناس پنهان شوند که شناسایی و مقابله با آن‌ها را دشوارتر می‌کند.
- گسترش مخاطبان: پست‌ها و پیام‌های آزاردهنده می‌تواند به‌شدت انتشار پیدا کند، قربانی را در معرض مخاطبان بیشتر قرار دهد و احساس تحقیر و خطر را شدت ببخشد.
- حضور دائمی در فضای دیجیتال: پیام‌ها یا محتوای آسیب‌زننده می‌تواند به طور نامحدود در فضای آنلاین باقی بماند و آسیب را بسیار طولانی‌تر کند.
تاثیر قلدری و زورگویی سایبری روی کودک چیست؟
آزار و اذیت مجازی می‌تواند تاثیرات عمیق و طولانی‌مدتی بر سلامت روانی و عاطفی کودک بگذارد و حتی رشد اجتماعی و عملکرد تحصیلی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. سایبربولی در کودکان می‌تواند امنیت روانی کودک را کاهش دهد و استفاده از اینترنت را بسیار استرس‌آور کند. در ادامه برخی از مهم‌ترین تاثیرات زورگویی سایبری را مرور می‌کنیم.
تاثیرات عاطفی و روانی
- کاهش اعتماد به نفس در کودکان به دلیل تحقیرها و توهین‌ها
- افزایش اضطراب و افسردگی
- احساس انزوا، طرد شدن و تنهایی
- افکار خودکشی یا آسیب زدن به خود
اثرات اجتماعی سایبربولی در کودکان
- کناره‌گیری از دوستان و اعضای خانواده به دلیل ترس از قضاوت
- کاهش اعتماد به اطرافیان و ایجاد مشکل در ساختن روابط جدید
- جلوگیری از ابراز احساسات به دلیل ترس از قضاوت و احساس شرم
پیامدهای تحصیلی قلدری مجازی در کودکان
- کاهش نمرات و عملکرد تحصیلی به علت استرس و عدم تمرکز کودک
- دوری‌کردن از مدرسه و کلاس‌های آنلاین به دلیل ترس از مواجهه با قلدرها
- از دست دادن علاقه برای یادگیری به‌خصوص در فضای آنلاین
اثرات سایبربولی در کودکان روی سلامتی
- ایجاد اختلالات خواب به دلیل استرس یا افکار وسواسی
- تغییرات اشتها در کودک
- احساس دردهای فیزیکی مانند درد معده یا سردرد به دلیل افزایش نگرانی و اضطراب
این مطلب را هم بخوانید: قلدری در کودکان چیست؟
راه های توقف قلدری مجازی برای والدین
باید بگوییم که متاسفانه بسیاری از کودکان به دلیل ترس از قلدرها یا ترس از جدی‌نگرفتن والدین، قلدری سایبری را مخفی می‌کنند و درباره آن صحبت نمی‌کنند. بدون شک شما نمی‌توانید درهای دنیای دیجیتال را به روی فرزندتان ببندید تا از او محافظت کنید. در عوض می‌توانید با به کار بستن راهکارهای مفید، آموزش‌های لازم را به کودک بدهید. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره می‌کنیم.
درباره سایبربولی به کودکان آموزش دهید
به کودک توضیح دهید که قلدری سایبری چیست و متناسب با سن او مثال‌هایی بزنید تا بتواند درک بهتری داشته باشد. درباره اهمیت رفتار مناسب و همدلی با دیگران در فضای مجازی به او یاد دهید.
ارتباطات باز را تشویق کنید
فضای امنی در خانه ایجاد کنید تا کودک بتواند تجربه‌ای آنلاین خود را با شما در میان بگذارد. کودکان را تشویق کنید تا در صورت مواجهه با قلدری سایبری با شما صحبت کنند. فرقی نمی‌کند که خودشان قربانی شده‌اند یا آن را مشاهده کرده‌اند یا به طور اشتباهی کسی را آزار داده‌اند. در هر حال از آن‌ها بخواهید در این باره با شما صحبت کنند.
برای رفتار آنلاین قوانینی تنظیم کنید
به کودک یاد دهید که برای رفتارهای آنلاین خود چارچوبی داشته باشد و آن را رعایت کند. برای مثال می‌توانید قوانین زیر را طراحی کنید:
- خودداری از ارسال نظرات توهین‌آمیز و نامناسب
- خودداری از انتشار و پخش اطلاعات خصوصی دیگران، عکس‌ها و فیلم‌های شخصی
- فکر کردن به انتشار هر چیزی در فضای آنلاین
این مطلب را از دست ندهید: اعتیاد کودک به تکنولوژی
بر فعالیت کودک نظارت داشته باشید
حتما بر استفاده کودک از اینترنت نظارت داشته باشید. این موضوع به‌ویژه برای کودکان کوچک‌تر اهمیت بیشتری دارد. سعی کنید در عین اینکه به حریم خصوصی و فضای شخصی کودک احترام می‌گذارید، نظارت درست و منظمی انجام دهید. این کار باعث می‌شود تا اعتماد کودک به شما از بین نرود. همچنین بهتر است زمان مشخصی را برای استفاده از لوازم دیجیتال و اینترنت در نظر بگیرید.
استفاده از فناوری را آموزش دهید
به آن‌ها یاد دهید که ردپای دیجیتال ماندگار است و تاکید کنید که هر چیزی را که به اشتراک بگذارند، می‌تواند همیشه در اینترنت وجود داشته باشد و ذخیره شود. به آن‌ها یاد دهید که از تنظیمات حریم خصوصی در برنامه‌های مختلف استفاده کنند و روی مخاطبان خود کنترل داشته باشند. آن‌ها را تشویق کنید تا از پلتفرم‌های ناشناس و اکانت‌های جعلی دوری کنند.
به کودک بیاموزید که با سایبربولی مقابله کند
به فرزندتان یاد دهید که در صورت مواجه شدن با قلدری سایبری، چطور واکنش نشان دهد. حتما به او بگویید که هرگز با آزارگران درگیر نشود، زیرا پاسخ دادن به آن‌ها می‌تواند وضعیت را بدتر کند. اگر شدت سایبربولی بالا باشد، به آن‌ها بگویید که شواهد را از بین نبرند و پیام‌ها و تهدیدها را ذخیره کنند. همچنین به آن‌ها بیاموزید که چطور باید اکانت‌های آزارگر را مسدود کرده و گزارش دهند.
اعتماد به نفس کودک را تقویت کنید
اگر کودک در معرض اذیت و آزار سایبری قرار گرفته و ناامید و سرخورده شده است، به او احساس ارزشمند بودن بدهید و به آن‌ها بیاموزید که چطور با انتقاد دیگران یا احساس طرد شدن با روش‌های سالم برخورد کنند. به آن‌ها بیاموزید که دوستان نزدیک خود را با دقت انتخاب کند و با آن‌ها رابطه سازنده و مثبتی داشته باشد. تقویت اعتماد به نفس کودک، حس ارزشمندی او را بهبود داده و اثرات زورگویی مجازی را کاهش می‌دهد.
از یک روانشناس کودک کمک بگیرید
اگر در کودک علائمی می‌بینید که برایتان جدید است، توصیه می‌کنیم حتما با یک روانشناس کودک مشورت کنید. این علائم می‌تواند شامل افزایش گوشه‌گیری و افسردگی، اضطراب و استرس بیشتر، دوری از لوازم دیجیتال و فضای مجازی، کاهش عملکرد تحصیلی و دوری از دوستان باشد. بنابراین بهتر است مراقب رفتارهای کودک باشید تا در صورت تغییر بتوانید از یک متخصص کمک بگیرید.
اگر نگران رفتار آنلاین کودک خود هستید، به کودکان در شبکه های اجتماعی نگاهی بیندازید.
سخن پایانی
دنیای دیجیتال امروزه به همه ابعاد زندگی ما راه پیدا کرده است. از خرید مایحتاج خانه گرفته تا ارتباط با دوستان و حتی درس‌خواندن نیز در این فضا انجام می‌شود. بنابراین نمی‌تواند تاثیر فضای مجازی را بر زندگی نادیده گرفت. پس مهم است که والدین نحوه رفتار صحیح در این فضا را به فرزندان خود بیاموزند و رفتارهای مسئولانه را برای جلوگیری از قلدری سایبری به کودک یاد دهند. با آموزش نحوه برخورد مناسب با دیگران در فضای دیجیتال می‌توانیم تاثیر سایبربولی را کاهش دهیم. در این مطلب سعی کردیم درباره سایبربولی در کودکان و راه های جلوگیری از آن صحبت کنیم. نظرات و تجربه‌های خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید