احساس غم در کودکان؛ راه های کمک به کودک غمگین
غم و اندوه یکی از احساسات طبیعی انسان است که حتی کودکان خردسال نیز با آن مواجه می‌شوند. به طور کلی احساس غم بخشی عادی از زندگی است. اما درک اینکه کودک چطور غم را تجربه می‌کند و چرا چنین احساسی دارد، به والدین کمک می‌کند تا بتوانند به کودک خود کمک کرده و کیفیت سلامت روانی و عاطفی کودک را افزایش دهند. کودکان معمولا به‌جای ابراز احساس غم، آن را در رفتارهای خود نشان می‌دهند، به همین دلیل والدین باید به رفتارهای فرزند خود توجه داشته باشند. یادتان باشد که احساس غم در کودکان همیشه زودگذر نیست و در صورتی که ادامه داشته باشد، باید دلایل آن را شناسایی و برطرف کنید. در این مطلب درباره احساس غم و اندوه در کودکان صحبت می‌کنیم و راه‌های کمک به کودک غمگین را ارائه می‌دهیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
علائم غم و اندوه در کودکان چیست؟
بسیاری از کودکان با گسترش جهان خود و افزایش درکشان از دنیای اطراف، ممکن است غم و اندوه را تجربه کنند. روانشناس کودک می‌گوید که احساس غم در کودک ممکن است به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد، زیرا بسیاری از بچه‌ها توانایی ابراز غم و ناراحتی خود را ندارند و نمی‌توانند به‌راحتی آن را به زبان بیاورند. بنابراین این احساس ناراحتی و غم در رفتارها، خلق و خو یا وضعیت جسمانی آن‌ها منعکس می‌شود. نکته مهم این است که احساس غم و اندوه با افسردگی متفاوت است و به همین دلیل درک آن نیز برای والدین اهمیت دارد. در ادامه مهم‌ترین علائم و نشانه های احساس غم در کودکان را مرور می‌کنیم.
علائم عاطفی احساس غم در کودکان
- گریه‌های مکرر و بدون دلیل در کودک میتواند نشاندهنده تجربه غم در کودک باشد.
- کناره‌گیری از جمع از دیگر نشانه‌های غم در کودک است که ترجیح می‌دهد خود را منزوی کرده و از تعامل با دیگران دوری کند.
- بسیاری از کودکان ممکن است به دلیل تجربه احساس غم، بدخلقی کنند. آن‌ها ممکن است تحریک‌پذیری یا حساسیت بیشتری نسبت به قبل داشته باشند.
- در برخی از بچه‌ها غم و اندوه میتواند عزت نفس را پایین بیاورد و احساس بی‌ارزشی را در آن‌ها تقویت کند.
علائم رفتاری اندوه در کودک
- کودک علاقه خود را به فعالیت‌های دلخواهش از دست می‌دهد، کمتر بازی می‌کند و با دوستانش کمتر وقت می‌گذراند.
- برخی از کودکان به دلیل احساس غم توانایی تمرکز خود را از دست می‌دهند و عملکرد تحصیلی آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.
- احساس غم در کودک گاهی باعث افزایش وابستگی کودک به والدین و ایجاد اضطراب جدایی در کودک می‌شود، زیرا کودک به دنبال آرامش و اطمینان خاطر می‌گردد.
- در برخی از کودکان غمگین، ممکن است شاهد افزایش پرخاشگری، انجام رفتارهای مخرب، سرپیچی و خشم زیاد باشیم.
نشانه‌های فیزیکی
- کودکان غمگین ممکن است نسبت به قبل کم‌انرژی به نظر برسند یا خستگی بیشتری را تجربه کنند.
- این کودکان ممکن است به طور قابل توجهی نسبت به قبل کمتر یا بیشتر غذا بخورند.
- احساس غم در کودکان میتواند منجر به اختلالات خواب در کودک و کاهش کیفیت آن شود.
- برخی از کودکان به دلیل تجربه اندوه شدید ممکن است دچار دردهای معده، سردرد یا ناراحتی‌های فیزیکی جدید و بدون دلیل شوند.
دلایل احساس غم در کودکان
حالا که با نشانه های غم در کودک آشنا شدید، باید بدانید که غمگین بودن کودکان میتواند ناشی از طیف وسیعی از عوامل داخلی و خارجی باشد. بنابراین درک علت‌ها و ریشه‌های این احساس میتواند به شما کمک کند تا به‌خوبی از کودک حمایت کنید، مشکل او را برطرف کنید و احساس شادی و سرزندگی را به او برگردانید. در ادامه مهم‌ترین دلایل غم و اندوه در کودکان را مرور کرده‌ایم.
مشکلات خانوادگی
- تغییرات شدید در خانواده مانند طلاق و جدایی، تولد خواهر یا برادر جدید و جابه‌جایی محل زندگی میتواند احساس غم زیادی را در کودک ایجاد کند.
- تعارض‌های مکرر بین والدین، مشاجره‌ها و تنش‌ها در خانه میتواند احساس ناامنی و ناراحتی را در بچه‌ها به وجود آورد.
- مرگ یکی از اعضای خانواده، از دست دادن عزیزان یا حیوان خانگی میتواند تجربه‌ای از اندوه عمیق برای کودک باشد.
برای آگاهی بیشتر، تاثیر تنش در خانه روی کودکان را بخوانید.
مشکلات اجتماعی
- مشکلات در ایجاد یا حفظ دوستی‌ها، احساس طرد شدن یا مورد قلدری قرار گرفتن میتواند اندوه کودک را تشدید کند. به طور کلی مشکل ارتباط کودک با همسالان میتواند باعث افزایش غم کودک شود.
- نیازهای عاطفی برآورده نشده و فقدان احساس محبت و حمایت نیز میتواند به میزان زیادی احساس غم در کودکان را افزایش دهد.
- تلاش برای شبیه شدن به همسالان ممکن است احساس اندوه یا بی‌کفایتی را در کودک ایجاد کند.
- مشکلات در مدرسه، یادگیری دشوار، کسب نمره‌های ضعیف و عقب‌ماندن از کلاس میتواند ناامیدی و غم را در کودک به وجود آورد.
- مهاجرت یا موانع فرهنگی، تلاش برای سازگاری با فرهنگ جدید و یادگیری زبان جدید می‌توان احساسی انزوا و غم را در کودک به وجود آورد.
معضلات سبک زندگی کودک
- کمبود خواب و استراحت ناکافی میتواند تاثیر زیادی بر خلق و خوی کودک داشته باشد. از طرفی تغذیه نامناسب هم میتواند کاهش انرژی و نوسانات خلقی بچه‌ها را به همراه داشته باشد.
- زندگی در محیط‌های پراسترس و ناامن و قرار گرفتن در معرض خشونت میتواند غم و اندوه طولانی‌مدت را برای کودک به همراه آورد.
- مشکلات اقتصادی و مالی نیز از جمله مواردی هستند که باعث ایجاد احساس غم در کودک می‌شوند.
مشکلات شخصی کودک
- ترس و اضطراب، نگرانی درباره آینده، ترس از شکست و اضطراب جدایی نیز تشدیدکننده غم و اندوه کودک هستند.
- برخی از کودکان کمال‌گرا هستند و به همین دلیل شکست‌خوردن میتواند احساس غم در کودک را افزایش دهد.
- بلوغ و تغییرات رشدی، تغییرات هورمونی و سردرگمی در احساسات و هویت نیز غم و اندوه کودک را افزایش می‌دهد.
- بیماری‌های مزمن یا جدی و احساس محدودیت نسبت به دیگران باعث ایجاد غم کودک می‌شود.
- اختلالات سلامت روان، افسردگی و اضطراب، اختلالاتی مانند بیش‌فعالی نیز غم را افزایش می‌دهند.
این مطلب را هم بخوانید: زودرنجی در کودکان
راه های کاهش احساس غم در کودکان برای والدین
بدون شک به‌عنوان والدین، دیدن تجربه غم و اندوه در کودک برایتان دشوار است. با این حال باید بپذیرید که با رشد کودک، این تجربه بسیار طبیعی است. اما مواردی وجود دارد که احساس غم و اندوه کودک بسیار طولانی‌تر یا شدیدتر می‌شود. در این مواقع بهتر است با کمک راه‌هایی این احساس را کاهش داده و به کودک غمگین خود کمک کنید. نکته کلیدی این است که در ایجاد محیطی همدل صبور باشید و احساس امنیت را برای کودک به ارمغان آورید. در ادامه به چند راهکار اشاره می‌کنیم.
فضایی امن ایجاد کنید
مهم‌ترین کار برای کاهش احساس غم در کودکان این است که محیط خانه را امن کند تا کودک بتواند با شما احساس راحتی کند و احساسات و افکار خود را با شما در میان بگذارد. احساسات کودک را تایید کنید و آن‌ها را نادیده نگیرید. از او بخواهید برای شما تعریف کند و به کودک بگویید که او را درک می‌کنید.
سعی کنید تنش‌ها و تعارض‌ها را در خانه کاهش دهید و هرگز در برابر کودک با همسر خود مشاجره و داد و بیداد نکنید. این کارها باعث می‌شود که کودک احساس ترس و استرس داشته باشد و اندوه بیشتری را تجربه کند.
این مطلب را هم بخوانید: چطور خانواده حمایتگر داشته باشیم؟
مهارت‌های مقابله‌ای را آموزش دهید
به کودک تکنیک‌هایی برای مدیریت احساسات بیاموزید. به او کمک کنید تا احساسات خود را بشناسد و آن‌ها را درک کند. همچنین به او یاد دهید که با روش‌هایی مانند یادداشت‌های روزانه، صحبت‌کردن با شما، تنفس عمیق و تکنیک‌های کاهش اضطراب، احساسات خود را به شیوه صحیح مدیریت کند. به او کمک کنید تا برای مشکلات و ناراحتی‌های خود راه حل پیدا کند.
به کودک خود ابراز محبت کنید
دیدیم که یکی از دلایل غم در کودکان احساس نادیده گرفته شدن و فقدان محبت است. بنابراین حتما محبت و عشق خود را به کودک ابراز کنید. به او اطمینان دهید که دوستش دارید و همیشه برای بهتر شدن او تلاش می‌کنید. کودک را در آغوش بگیرید و به او محبت کنید تا احساس امنیت و حمایت را از شما بگیرد.
فعالیت‌های مفید و مثبت را تشویق کنید
برای کاهش احساس غم و اندوه کودک بهتر است فعالیت‌های سرگرم‌کننده‌ای طراحی کرده و کودک را به شرکت در آن‌ها تشویق کنید. نقاشی‌کردن، بازی‌های گروهی، ورزش و باشگاه، گوش‌دادن به موسیقی، رقص و مطالعه کتاب‌های مفید و موثر میتواند در بهبود و مدیریت غم موثر باشد. همچنین توصیه می‌کنیم به کودک کمک کنید تا خواب کافی و تغذیه مناسب داشته باشد و مواد مغذی را به طور کافی دریافت کند. به او کمک کنید تا فعالیت بدنی مناسب و ورزش را در برنامه روزمره خود بگنجاند.
روابط را در خانواده بهبود دهید
سعی کنید زمانی از روز را همراه با اعضای خانواده بگذرانید و کار سرگرم‌کننده‌ای را انجام دهید. بازی‌کردم، رفتن به گردش، مشاهده یک فیلم یا انیمیشن میتواند احساس امنیت، حمایت و آرامش را به کودک بدهد. سعی کنید از راه های تقویت رابطه والدین و فرزند کمک بگیرید تا بتوانید ارتباط عمیق و باکیفیتی با فرزند خود بسازید.
از روانشناس کودک غافل نشوید
گاهی ممکن است با وجود همه تلاش‌هایی که می‌کنید، کودک همچنان غمگین بماند. اگر می‌بینید راه‌هایی که انجام می‌دهید اثر چشمگیری ندارد و احساس غم در کودک طول کشیده است، حتما به یک فوق تخصص روانشناس کودک در تهران یا شهر خود مراجعه کنید. روانشناس کودک با کمک جلسه‌های مشاوره دلایل اصلی غم در کودک را پیدا می‌کند و با کمک راهکارهای مناسب به او کمک کی‌کند تا غم خود را کاهش دهد و احساسات خود را بهتر مدیریت کند.
سخن پایانی
غم و اندوه یک احساس طبیعی در انسان است که میتواند در بسیاری از روزهای زندگی تجربه شود. اما برای یک زندگی معمولی و انسانی با روان سالم، احساس غم و اندوه معمولا موقتی است. برخی از کودکان ممکن است به طور طولانی‌مدت و شدید غم را تجربه کنند که میتواند روی عملکرد روزمره، سلامت روان و وضعیت عاطفی آن‌ها تاثیر بگذارد. بنابراین والدین باید با همدلی و صبوری ارتباط خود را با کودک تقویت کنند تا کودک بتواند از چالش‌های احساسی عبور کند. کلینیک دکتر ساداتی نیز در کنار شما است تا بتوانید سلامت روان فرزند خود را ارتقا دهید و احساس غم در کودکان را از بین ببرید.
دیدگاهتان را بنویسید