تاثیر دعوای والدین بر کودک + راهکارهای مدیریت مشاجرات در خانه

خانه باید پناهگاهی امن برای کودک باشد، مکانی پر از امنیت، عشق و آرامش. دعوا و مشاجره والدین می‌تواند این احساس امنیت را به خطر بیندازد. روانشناسان معتقدند که تعارض بین والدین می‌تواند اثرات عاطفی و روانی عمیقی روی کودکان بگذارد و رفتارها و روابط آن‌ها در بزرگسالی را تحت تاثیر قرار دهد. کودکان به‌شدت به والدین وابسته هستند و رفتارها و احساسات والدین روی آن‌ها تاثیر زیادی دارد. بنابراین تنش در خانه و دعوای والدین می‌تواند پیامدهای روانی عمیقی برای بچه‌ها داشته باشد. کودک ممکن است با مشاهده دعوای والدین احساس سردرگمی، ناامنی و اضطراب کند و این احساسات روی عملکرد روزمره او تاثیر بگذارد. در این مطلب می‌خواهیم تاثیر دعوای والدین بر کودک را مرور کنیم و راهکارهایی ارائه دهیم تا با کمک آن‌ها بتوانید تاثیر مشاجره والدین بر کودکان را کاهش دهید. 

دعوای والدین بر کودک چه تاثیری دارد؟

از نظر روانشناس کودک، دعوا، درگیری و مشاجره والدین تاثیرات عمیق و گسترده‌ای روی کودکان داشته باشد و جنبه‌های مختلف عاطفی، روانی و اجتماعی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. بدون شک تعارض و اختلاف نظر بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مشترک است، اما نحوه مدیریت آن می‌تواند تاثیر زیادی روی سلامت روان کودک داشته باشد. در ادامه تاثیر دعوای والدین روی کودک را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم.

تاثیر دعوای والدین روی کودک از نظر عاطفی و روانی

• ترس و اضطراب در کودکان: یکی از مهم‌ترین تاثیرات مشاجره والدین روی بچه ها احساس اضطراب، ناامنی و ترس در کودکان است. آن‌ها ممکن است نگران ثبات خانواده باشند و از جدایی والدین وحشت داشته باشند. 
• احساس غم و افسردگی: از دیگر موارد تاثیر دعوای والدین روی کودک می‌توان به احساس غم شدید در کودک اشاره کرد. کودکانی که شاهد درگیری مداوم بین والدین و تعارض‌های شدید در خانه هستند، احساس درماندگی و علائم افسردگی در کودکان را از خود نشان می‌دهند. کودک احساس می‌کند که در توقف و کاهش تنش‌ها ناتوان است و به همین دلیل غم و استیصال را تجربه می‌کند. 
• کاهش عزت نفس کودک: کودکان ممکن است فکر کنند که در زمینه مشاجره والدین و تعارض بین آن‌ها مقصر هستند. این می‌تواند به احساس گناه، شرمساری و حس بی‌ارزش بودن کودک منجر شود.

تاثیرات مشاجره والدین روی کودک از نظر رفتاری

• پرخاشگری در کودک: از مهم‌ترین اثرات تعارض بین والدین روی رفتار کودک، می‌توان به پرخاشگری اشاره کرد. کودکانی که شاهد درگیری‌های مکرر والدین هستند، در بسیاری از موارد رفتارهای پرخاشگرانه والدین خود را تقلید می‌کنند. بنابراین ممکن است این رفتارها را در تعامل با هم‌سالان خود نیز نشان دهند.
• گوشه گیری کودکان: برخی از کودکان به دلیل احساس ناامنی از دعوای والدین انزوا و گوشه‌گیری را انتخاب کنند یا از تعاملات اجتماعی دوری کنند.
• رفتارهای پس‌رونده: تاثیر دعوای والدین بر کودک ممکن است با رفتارهایی مانند شب‌ادراری، مکیدن انگشت، یا چسبیدن بیش‌ازحد به والدین خود را نشان دهد. 

این مطلب هم برای شما مفید است: علت ترس کودک از پدر و مادر

تاثیر دعوای والدین بر عملکرد تحصیلی کودک

• مشاهده مشاجره و دعوای والدین می‌تواند تمرکز کودک را کاهش دهد و به همین دلیل انجام تکالیف برای او دشوار باشد. 
• بسیاری از کودکان به دلیل تعارض بین والدین و مشاجره آن‌ها عملکرد تحصیلی ضعیفی دارند و برای حفظ انگیزه یادگیری با مشکل روبه‌رو هستند.

تاثیرات اختلاف والدین روی کودکان از نظر اجتماعی

• کودکانی که در خانه‌ای با اختلافات و مشاجره‌های بسیار بزرگ شده‌اند، برای اعتماد به دیگران دچار مشکل هستند و از ایجاد رابطه ترس دارند.
• این کودکان معمولا شاهد روش‌های ناسالم حل تعارض و اختلاف بوده‌اند. بنابراین برای ایجاد ارتباطات موثر در روابط و حل تعارض‌ها دچار مشکل هستند. 
• کودکانی که دارای والدین با اختلاف زیاد هستند، از ایجاد تعهد و صمیمیت ترس دارند.

این مطلب هم برای شما مفید است: تاثیر تنش در خانه روی کودکان

تاثیر دعوای والدین در بزرگسالی

• برخی از کودکانی که شاهد دعوای شدید پدر و مادر بوده‌اند بیشتر از سایر کودکان در معرض مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب و سایر چالش‌های سلامت روان در بزرگسالی هستند. 
• تعارض و درگیری بین والدین می‌تواند مشکلات جسمی، دردهای بدون دلیل و اختلالات خواب را در بزرگسالی برای فرد ایجاد کند. 
• از تاثیرات دعوای والدین روی کودکان، می‌توان به ادامه‌داشتن چرخه تعارض اشاره کرد، زیرا کودک در بزرگسالی هم رفتارهای والدین خود را تقلید می‌کند. به همین دلیل فرزندپروری مناسب و رفتار درست اهمیت زیادی برای سلامت روان کودک دارد.

راهکارهای کاهش تاثیر دعوای والدین بر کودک

تعارض و اختلاف نظر بین والدین تا حد زیادی در روابط پدر و مادر طبیعی است، اما نحوه مدیریت آن می‌تواند تفاوت قابل توجهی را در نحوه تاثیر آن روی کودک ایجاد کند. والدین باید راهکارهای سالم و درستی را انتخاب کنند تا تاثیر دعوای والدین بر کودک را تا حد زیادی کاهش دهند و محیط خانه را امن و باثبات نگه دارند. در ادامه برخی از این راهکارها را معرفی کرده‌ایم. 

حل تعارض سالم بین والدین

یادتان باشد که کودک با مشاهده والدین یاد می‌گیرد و الگوبرداری می‌کند. نشان‌دادن راه‌های سالم و سازنده می‌تواند مهارت‌های بسیار مفیدی را به آن‌ها بیاموزد. بنابراین توصیه می‌کنیم که هنگام مشاجره یا ایجاد تعارض بین شما و همسرتان راهکارهای زیر را پیاده‌سازی کنید.

• آرام بمانید: از فریاد زدن، صدای بلند یا استفاده از لحن و زبان پرخاشگرانه خودداری کنید. سعی کنید لحن خود را آرام، منطقی و کنترل‌شده نگه دارید.
• شنونده فعالی باشید: با گوش‌دادن درست و فعالانه به دیدگاه‌ها، نظرات و احساسات یکدیگر احترام بگذارید. این کار باعث می‌شود که درک بهتری از طرف مقابل خود داشته باشید.
• با همکاری هم مشکل را حل کنید: به‌جای اینکه یکدیگر را سرزنش کنید، بر یافتن راه حل مناسب تمرکز داشته باشید. این به کودک می‌‌آموزد که تعارض‌ها را بدون مشاجره و دعوا حل و فصل کند. 

محافظت از کودک در برابر مشاجره و دعوا

• درگیری‌های شدید و دعواها را خصوصی نگه دارید. هرگز در مقابل کودک مشاجره نکنید و از درگیری خودداری کنید. اگر می‌بینید احتمال بحث وجود دارد، صبر کنید تا بچه‌ها حضور نداشته باشند. 
• از راهکار «مکث» استفاده کنید. اگر مشاجره در مقابل کودک شروع شد، با موافقت یکدیگر آن را متوقف کرده و بعدا درباره آن صحبت کنید.

اطمینان خاطر به کودک پس از دعوای والدین

گفتیم که بهتر است در مقابل کودک به بحث و مشاجره نپردازید، زیرا کودک با مشاهده دعوای والدین ممکن است احساس ترس، سردرگمی یا حس گناه داشته باشد. اگر کودک دعوا و مشاجره شما را دید، بهتر است با رفتارهایی احساس امنیت را به او برگردانید.

• با زبانی متناسب با سن آن‌ها برایشان شرایط را توضیح دهید. به آن‌ها بفهمانید که اختلاف نظر طبیعی است و کسی کودک را مقصر نمی‌داند. 
• به ان‌ها اطمینان دهید که او را دوست دارید و حتی در صورت اختلاف نظر بین والدین، باز هم کنار او خواهید بود.
• اگر کودک مشاجره و حل تعارض ناسالم والدین را مشاهده کرد، بهتر است از او عذرخواهی کنید و توضیح دهید که برای بهتر شدن شرایط و رفتار خود تلاش می‌کنید.

حفظ اتحاد با همسر

حتی زمانی که اختلاف نظر دارید، برای فرزند متحد باشید. این کار باعث احساس امنیت در کودک می‌شود. برای مثال در حضور فرزندان از تضعیف و تحقیر یکدیگر بپرهیزید و مخالفت و انتقاد از همسرتان را در مقابل کودک انجام ندهید. به تصمیمات همسر خود احترام بگذارید، حتی اگر کاملا با آن موافق نیستید. 

ایجاد یک محیط امن و باثبات در خانه

• حتی زمانی که با همسر خود تعارض و اختلاف نظر دارید، روال ثابت و روتین روزمره را حفظ کنید. این کار احساس ثبات و امنیت را در کودک تقویت می‌کند. 
• از کودک حمایت عاطفی کنید. به احساسات و افکار او گوش دهید و بدون قضاوت در دسترس او باشید. 

کمک گرفتن از روانشناس و مشاور

اگر می‌بینید که تعارضات بین شما و همسرتان شدید، طولانی و مکرر است، یا با کمک راهکارهای سالم نمی‌توانید مسائل را حل کنید، حتما زمان آن است که از یک روانشناس حرفه‌ای کمک بگیرید.

• زوج درمانی: یک درمانگر حرفه‌ای می‌تواند به والدین کمک کند تا ارتباطات خود را بهبود دهند، روابط را تقویت کنند و تعارض‌ها را با روش‌های سالم حل کنند.
• خانواده درمانی: جلسات مشاوره خانواده فضایی امن و بر پایه اعتماد فراهم می‌کند تا اعضای خانواده بتوانند تعارض‌ها را حل کرده و به مسائل و تنش‌های درون خانواده رسیدگی کنند.
• مشاوره فردی کودکان: اگر می‌بینید که کودک نشانه‌های عاطفی و روانی تاثیر دعوای والدین بر کودک را دارد، روانشناس کودک می‌تواند به او کمک کند تا درک بهتری از احساسات خود ایجاد کند و تاب‌‌آوری را تمرین کند. 

خودمراقبتی و مدیریت استرس

والدینی که استرس خود را مدیریت می‌کنند، نسبت به دیگران مجهزتر هستن و درگیری‌ها را به روش‌های سالم‌تری حل می‌کنند. بنابراین استفاده از روش‌های زیر می‌تواند برای والدین بسیار کمک‌کننده باشد. 

• برای خودتان وقت بگذارید. در فعالیت‌هایی شرکت کنید که به بازیابی آرامش و کاهش استرس شما کمک می‌کنند.
• حلقه ارتباطی خود را تقویت کنید. با دوستان نزدیک، اعضای خانواده یا گروه‌های حمایتی زمان بگذارنید تا بتوانید حمایت عاطفی آن‌ها را داشته باشید.
• به رابطه خود اولویت دهید. زمانی را برای تقویت پیوند بین خود و همسرتان اختصاص دهید. سعی کنید زمان باکیفیتی را برای کاهش تنش‌ها و درک بهتر یکدیگر اختصاص دهید. 

سخن پایانی

تعارض والدین و اختلاف نظر بین آن‌ها در بسیاری از موارد اجتناب‌ناپذیر است، اما نحوه مدیریت آن تاثیر عمیقی روی سلامت روان کودکان می‌گذارد. بنابراین والدین می‌توانند با توجه به سلامت روانی و عاطفی فرزند خود اثرات منفی دعوا و مشاجره را کاهش دهند و محیطی سالم و حمایتی در خانه ایجاد کنند.  والدین باید با کمک استراتژی‌ها و روش‌های مناسب، تعارض و مشاجرات خود را مدیریت کنند و تاثیر دعوای والدین بر کودک را کاهش دهند. در این مطلب سعی کردیم تاثیر دعوای والدین روی کودکان را مرور کنیم و راهکارهای عملی را برای کاهش این تاثیرات ارائه دهیم. کلینیک دکتر ساداتی با بهره‌گیری از متخصصان حرفه‌ای خود همواره در تلاش است تا کیفیت زندگی و روابط شما و فرزندتان را بهبود دهد.