نحوه برخورد با کودک پرخاشگر
فرزندان ما در بسیاری از اوقات رفتارهایی گرم و صمیمی دارند و ما میتوانیم لحظههای خوشی را کنار یکدیگر داشته باشیم. اما بعضی وقتها کودک رفتارهایی انجام میدهد که ممکن است ما را عصبانی یا دلخور کند. کودکان گاهی اوقات رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان میدهند که والدین کودک را ناراحت میکند، اما باید بدانید که بچهها در روند رشد خود مهارتهای اجتماعی را یاد میگیرند و در این مسیر ممکن است رفتارها و اختلالهایی به وجود بیاید که کودک نیاز به کمک داشته باشد. یکی از اختلالها و رفتارهای شایع در کودکان پرخاشگری است که در این مطلب درباره کودک پرخاشگر بیشتر صحبت خواهیم کرد.
فهرست مطالب
پرخاشگری کودکان به چه معنی است؟
از نظر روانشناسی کودک، رفتارهای پرخاشگرانه اقداماتی هستند که به قصد آسیبرساندن به دیگران انجام میشود. نکته مهم این است که درباره کودکان باید هدف آنها از این رفتار در نظر گرفته شود. بهطور معمول کودکان به دلایل مختلفی ممکن است رفتار پرخاشگرانه داشته باشند، اما در بسیاری از موارد قصد کودک از رفتارهای پرخاشگرانه، آسیبزدن به دیگران نیست. در واقع برای بررسی پرخاشگری کودک باید دلیل رفتارها و منشاء آنها را پیدا کنیم.
بهطور دقیقتر پرخاشگری کودکان را میتوان در دو دسته قرار داد:
پرخاشگری ابزاری
کودک با کمک رفتارهای پرخاشگرانه میخواهد به هدف خاصی برسد. این هدف میتواند برندهشدن در میدان بازی یا جمعکردن توپهای بیشتر باشد.
پرخاشگری خصمانه
این مدل پرخاشگری در کودکان معمولا برای لذتبردن، اتفاق میافتد. برای مثال وقتی کودکان با نامهای تمسخر آمیز یکدیگر را خطاب قرار میدهند.
شاید این مطلب هم به دردتان بخورد: با عصبانیت کودکان چه کنیم؟
دلایل پرخاشگری کودکان
پرخاشگری در کودکان میتواند نشاندهنده مسائل اساسی و نهفتهای باشد. همچنین در صورت تشدید و تکرار بیشازحد رفتارهای پرخاشگرانه در کودک، ممکن است فرزند شما دچار یک یا چند اختلال باشد. بنابراین توصیه میکنیم رفتارهای پرخاشگرانه کودک را نادیده نگیرید و حتما درباره آنها با متخصص مشورت کنید. پرخاشگری کودک میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که در ادامه به مهمترین موارد اشاره میکنیم.
خشم کودک
بسیاری از اقدامات پرخاشگرانه کودکان ناشی از مسائل مربوط به خشم است. بسیاری از بچهها از مکانیسمها و روشهای مقابله با مسائل و چالشها آگاه نیستند و به همین دلیل خشم نهفته درون آنها ایجاد میشود و این مسئله به مرور زمان باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه میشود.
برای مثال بسیاری از کودکان خردسال در مدرسه اذیت و آزار میبینند و این فشارهای روانی و ناتوانی از مقابله با آزارها، میتواند تاثیر نامطلوبی بر روان کودک بگذارد و کودک بعد از مدتی رفتارهای پرخاشگرانه از خود بروز دهد.
سرخوردگی و محرومیت در کودکان
بسیاری از کودکانی که دچار مشکلات شناختی هستند، ممکن است از خود رفتارهای پرخاشگرانه بروز دهند. اختلالهایی مانند اوتیسم و اختلالات هوشی ممکن است باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودک شود. کودکانی که دارای اختلالهای شناختی هستند، نمیتوانند بهخوبی احساسات خود را منتقل کنند. بنابراین ممکن است پرخاشگر شوند. همچنین این کودکان گاهی در مواجهشدن با مشکلات خود ناتوان هستند، در نتیجه ممکن است احساس اضطراب کنند و برای مقابله با آن، رفتارهای پرخاشگرانه بروز دهند.
محیط پر استرس برای کودکان
روانشناس کودکان تاکید میکند که یکی از مهمترین مواردی که باعث پرخاشگری کودکان میشود، تنشها و استرسهای محیط زندگی است. وقتی که کودک در خانه یا جامعه در معرض خشونت قرار بگیرد، میتواند پرخاشگری در کودک را تشدید کند. بسیاری از کودکان با تماشای مشاجره والدین دچار استرس میشوند و بهمرور مستعد پرخاشگری خواهند شد.
یادتان باشد که کودک در فرآیند رشد خود با چالشهایی روبهرو میشود که یک محیط زندگی و خانواده سالم میتواند در رویارویی با چالشها به او کمک کند. در نتیجه اگر کودک حس کند که در مقابله با موانع زندگی تنها است، دچار استرس میشود که میتواند به پرخاشگری او منجر شود.
این مطلب را هم بخوانید: چگونه استرس کودکان را از بین ببریم؟
تروما یا ضربه روحی کودک
باید بدانید که فشار در محیط باعث پرخاشگری کودکان و نوجوانان میشود. بسیاری از کودکان به دلیل یک رویداد آسیبزا پرخاشگر میشوند. فشارهای روحی، اتفاقهای ناراحتکننده مانند جدایی والدین، یک خاطره غمانگیز، فوت یکی از بستگان یا مواجهشدن با یک واقعه هولناک، بیماری، جراحی یا شوکهشدن از یک اتفاق، همگی میتواند آسیب و ضربه روحی شدیدی به کودک وارد کند که او را به سمت رفتارهای پرخاشگرانه سوق دهد.
اختلالاتی مانند بیش فعالی
بسیاری از کودکان مبتلا به بیشفعالی، رفتارهای تکانهای دارند. همچنین مشکلات و ضعف در تصمیمگیری میتواند به رفتارهای پرخاشگرانه منجر شود. این کودکان معمولا عواقب رفتارهای و تصمیمات خود را در نظر نمیگیرند و به همین دلیل ممکن است رفتارهایی بیرحمانه یا پرخاشگری داشته باشند.
علاوه بر بیشفعالی، اختلالات دیگری مانند اضطراب، اوتیسم، سلوک، اختلالات روانی مثل اسکیزوفرنی هم میتواند منشاء رفتارهای پرخاشگرانه باشد.
نحوه برخورد با کودک پرخاشگر
یکی از مهمترین مواردی که شما بهعنوان والدین و سرپرست کودک باید به آن توجه کنید، رفتار مناسب با کودکان پرخاشگر است. همانطور که گفتیم کودکان پرخاشگر در برقراری ارتباط و ابراز احساسات خود دچار مشکل هستند. بنابراین هنگامی که احساس خشم، استرس یا نگرانی به آنها غلبه میکند، رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان میدهند. در ادامه چند راهکار برای رفتار با کودک پرخاشگر را مرور میکنیم.
محدودیتهای زمانی تعیین کنید
وقتی هم شما و هم کودک آرام هستید و همهچیز خوب پیش میرود، با فرزندتان صحبت کنید. فرزندتان را از وظایف و کارهایی که باید انجام دهد آگاه کنید. همچنین برای کارهایی که باید انجام دهد، یک محدوده زمانی در نظر بگیرید و به او بگویید که باید در این بازه زمانی وظیفه خود را انجام دهد. یادتان باشد که بازه زمانی باید متناسب با نوع کار باشد تا کودک بهخوبی بتواند آن را انجام دهد. به او یادآوری کنید که در صورتی که وظیفه خود را انجام ندهد، با محدودیتهایی مواجه خواهد شد.
به رفتارهای خوب کودک پاداش بدهید
اگر کودک رفتارهای غیرپرخاشگرانهای انجام میدهد، حتما به آنها توجه کنید و از رفتارهای مناسب کودکتان استقبال کنید. به فرزندانتان بگویید که این کار آنها عالی است و به آن افتخار میکنید. حتی اگر کودک یک کار کوچک انجام میدهد، از آن رفتار تعریف و تمجدی کنید. به کودک اطمینان دهید که رفتارهای خوب او بسیار ارزشمند هستند. یادتان باشد پاداشدادن به کودک و ایجاد حس خوب و اطمینانبخش، میتواند به حد چشمگیری رفتارهای پرخاشگرانه او را کاهش دهد.
خودتان رفتار پرخاشگرانه نداشته باشید
وقتی که کودک پرخاشگری میکند، لحظهای که شما هم کنترل احساسات خود را از دست میدهید، کودک میفهمد که موفق شده است. بنابراین حتی اگر کودک به پرخاشگری خودش ادامه میدهد، شما باید کنترل خود را حفظ کنید. اگر شما هم متقابلا پرخاشگری کنید، کودک نیز به این رفتار بیشتر ادامه خواهد داد. یادتان باشد که برخی از کودکان با پرخاشگری بهدنبال توجه منفی هستند. بنابراین تلاش کنید تا رفتارهای ناخوشایند را نادیده بگیرید و در عوض رفتارهای مناسب و مثبت را تشویق کنید.
یک محیط امن و باثبات ایجاد کنید
گفتیم که کودکان به دلیل موقعیتهای استرسزا، فشارهای روحی و ناآرامی در خانواده دچار پرخاشگری میشوند. بنابراین توصیه میکنیم خانه را به یک محیط امن، شاد و باثبات تبدیل کنید تا فرزندتان در خانه احساس آرامش داشته باشد. همیشه سعی کنید حس حمایت و دلگرمی خود را به کودکتان القا کنید. سعی کنید در برابر کپدک با همسر خود مشاجره و جدل نداشته باشید. کودک باید خانه را یک محیط امن و حمایتگر بداند.
سخن پایانی
پرخاشگری در کودکان به دلایل مختلفی اتفاق میافتد. بنابراین قبل از اینکه بهدنبال کاهش رفتارهای پرخاشگرانه باشید، باید دلیل و سرچشمه این رفتارها را پیدا کنید. یادتان باشد پرخاشگری کودکان میتواند دلایل پنهان و پیچیدهای داشته باشد. بنابراین بهتر است با کمک یک دکتر روانشناس کودک خوب، دلیل این رفتارها را پیدا کنید و در صورت نیاز روند درمان و بهبود را آغاز کنید.
در این مطلب سعی کردیم درباره کودک پرخاشگر و روشهای رفتار با او صحبت کنیم. آیا کودک شما پرخاشگری میکند؟ شما در مقابل چه رفتاری نشان میدهید؟ سوالات و تجربههای خود را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
باید بدانید که در سنین پایین، کودکان ممکن است مهارت ارتباطی و ابراز احساسات را یاد نگرفته باشند و گاهی پرخاشگری کنند. اما یادگیری این مهارتها باید تا حدود هفتسالگی تکمیل شود. اگر دیدید که این رفتارها بیشتر شد و کودک به خودش یا بقیه آسیب میزند، باید حتما در اسرع وقت به روانشناس کودک مراجعه کنید تا دلیل پرخاشگری کودک تشخیص داده شود.
برای اینکه پرخاشگری در کودکان را تشخیص دهید، باید به رفتارهای آنها دقت داشته باشید. تحریکپذیری مداوم، عصبانیت و خشم مکرر، رفتارهای تکانشی، بداخلاقی، فریاد زدن و فحاشیکردن، حمله فیزیکی به دیگران، امنتاع از دستورالعملها و قوانین، مسائل رفتاری در مدرسه و تنش با همسالان از مواردی است که معمولا کودکان پرخاشگر آنها را انجام میدهند.
از این مطلب چقدر راضی بودید؟
روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه
میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد رای دهندگان 0
تا حالا امتیازی برای این مطلب ثبت نشده؛ با ثبت نظرتون مارو خوشحال میکنید
دیدگاهتان را بنویسید