دلایل مهرطلبی در کودکان چیست و چه درمانی دارد؟
کودکان از سنین پایین با ذهن کنجکاو و قلب‌های پاک خود در مسیر رشد و تعامل با دیگران قدم برمی‌داند. در این مسیر ممکن است چالش‌هایی پیش روی کودک باشد که الگوهای رفتاری مخرب و آسیب‌زننده‌ای را به وجود آورد. «مهرطلبی کودک» یکی از این الگوها است که در بسیاری از بچه‌ها مشاهده می‌شود. کودکانی که این الگوی رفتار را در پیش می‌گیرند، همیشه برای جلب رضایت و خشنودی دیگران تلاش می‌کنند و خواسته‌های دیگران را به خود ترجیح می‌دهند. مهرطلبی کودکان می‌تواند پیامدهای نامناسب و تاثیرات عمیقی روی سلامت روان کودک، اعتماد به نفس و توانایی برقراری ارتباطات سالم به دنبال داشته باشد. در این مطلب می‌خواهیم با نگاهی جامع به بررسی دلایل مهرطلبی کودک بپردازیم و راهکارهای بهبود و درمان این الگوی رفتاری را مرور کنیم. برای آشنایی بیشتر با کودکان مهرطلب و ریشه مهرطلبی در کودکان با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
مهرطلبی در کودکان چیست؟
مهم‌ترین قدم این است که بدانیم دقیقا مهرطلبی چیست و به چه نوع رفتارهایی گفته می‌شود. از نظر روانشناس کودکان، مهرطلبی کودک به الگویی از رفتارها اشاره دارد که کودک به طور مداوم تلاش می‌کند تا دیگران را راضی نگه دارد. در این مسیر ممکن است کودک نیازها، خواسته‌ها و احساسات خود را نادیده بگیرد. کودکان مهرطلب معمولا به دنبال تایید و پذیرش معمل، والدین، دوستان، همسالان یا سایر افراد مهم زندگیشان هستند. بسیاری از افراد این رفتار را بی‌ضرر می‌دانند، اما مهرطلبی در طولانی‌مدت می‌تواند مشکلات بسیاری را به همراه داشته باشد و به عزت نفس و سلامت روانی و عاطفی کودک آسیب برساند.
کودکان مهرطلب معمولا احساس می‌کنند که رضایت دیگران ارزش آن‌ها را تعیین می‌کند، بنابراین در بسیاری از مواد از بیان نظرات و خواسته‌های واقعی خود پرهیز می‌کنند. آن‌ها در موارد زیادی به خواسته‌های دیگران تن می‌دهند و حتی اگر آسیب ببینند، سکوت می‌کنند. آن‌ها معمولا به احساس امنیت عاطفی نیاز دارند و از طرد شدن و تنهایی می‌ترسند. باید بگوییم که مهرطلبی در کودکان معمولا در دوره پیش‌دبستانی و دبستان خود را نشان می‌دهد.
آسیب‌های مهرطلبی در کودکان
برخی از افراد فکر می‌کنند مهرطلبی آسیبی به دنبال ندارد و این خصوصیت می‌تواند به مقبولیت اجتماعی کودکان کمک کند. اما باید بدانید که در طولانی‌مدت مهرطلبی می‌تواند آسیب‌های جدی به کودک وارد کند و سلامت روان او را به خطر بیندازد. در ادامه مهم ترین آسیب های مهرطلبی در کودکان را مرور می‌کنیم.
- وابستگی عاطفی: کودکان مهرطلب معمولا وابستگی زیادی به دیگران پیدا می‌کنند و نمی‌توانند به‌تنهایی احساس شادی و رضایت داشته باشند. اختلال وابستگی در کودک می‌تواند باعث ایجاد روابط ناسالم در بزرگسالی شود و به فرد آسیب‌های جدی وارد کند.
- کاهش اعتمادبهنفس: یکی از مهم‌ترین آسیب‌های مهرطلبی، کاهش عزت نفس و خودباوری است. کودکانی که مدام به‌دنبال تایید دیگران هستند، به‌مرور توانایی اعتماد به خود را از دست می‌دهند و نمی‌توانند تصمیم‌گیری مستقل داشته باشند. آن‌ها فکر می‌کنند که بدون تایید دیگران ارزشی ندارند.
- سرکوب احساسات واقعی: کودک مهرطلب معمولا احساسات واقعی خود مانند خشم و ناراحتی یا مخالفت را پنهان می‌کند تا دیگران را ناراحت نکند. این سرکوب می‌تواند به مشکلات عاطفی، ایجاد اضطراب یا بروز افسردگی منجر شود.
- فشارهای روانی و استرس: از دیگر آسیب های مهرطلبی در کودک می‌توان به فشارهای روانی شدید اشاره کرد. تلاش مداوم برای راضی نگه داشتن دیگران، می‌تواند احساس خستگی، استرس، درماندگی و ناامیدی را در کودک ایجاد کند.
- مشکل در برقراری روابط سالم: مهرطلبی باعث می‌شود که کودک در روابط خود حد و مرز سالمی تعیین نکند. بنابراین او در معرض سوء استفاده و بهره‌کشی دیگران قرار می‌گیرد.
- کاهش استقلال و خلاقیت: کودکان مهرطلب از ترس انتقاد یا عدم تایید دیگران خود را سرکوب کرده و ابتکارات و خلاقیت خود را بروز نمی‌دهند. این باعث می‌شود که به‌جای رفتن به دنبال علایق خود، در پیِ رسیدن به خواسته‌های دیگران باشند.
ویژگی‌ها و نشانه های کودک مهرطلب
تا به اینجا درباره مهرطلبی و آسیب‌های آن صحبت کردیم. شناخت علائم مهرطلبی در کودکان به والدین و مربیان کمک می‌کند تا بتوانند این رفتار را در سنین پایین و مراحل اولیه راحت‌تر تشخیص دهند و برای بهبود و درمان کودک اقدام کنند. در ادامه برخی از نشانه های مهر طلبی در بچه ها را معرفی می‌کنیم.
- کودک مهرطلب همیشه برای جلب رضایت دیگران بیش‌ازحد تلاش می‌کند. او همیشه در پی خوشحال کردن دیگران است، حتی اگر این کار به ضرر او باشد.
- کودکان مهرطلب معمولا از انتقاد می‌ترسند، آن‌ها به دلیل ترس از طرد شدن و عدم پذیرش، ممکن است رفتارهای غیرواقعی از خود نشان دهند.
- بسیاری از بچه های مهرطلب در نه گفتن مشکل دارند. این کودکان معمولا نمی‌توانند به خواسته‌های دیگران «نه» بگویند، حتی اگر این خواسته‌ها ناراحت‌کننده، آسیب‌زننده یا غیرمنطقی باشند.
- کودکی که مهرطلب است، حتی زمانی که مقصر نیست، مدام عذرخواهی می‌کند.
- این کودکان معمولا احساسات واقعی خود را پنهان می‌کنند. آن‌ها از ابراز ناراحتی، خشم یا مخالفت خودداری می‌کنند تا دیگران را ناراحت نکنند.
- این کودکان معمولا به دنبال تایید دیگران هستند و همیشه از دیگران می‌پرسند که کارشان درست بوده یا نه.
- کودکانی که دچار مهرطلبی هستند، در بسیاری از مواقع از بحث کردن یا تعارض با دیگران پرهیز می‌کنند، حتی اگر حق با آن‌ها باشد.
- این کودکان به کمال‌گرایی تمایل پیدا می‌کنند، زیرا می‌خمواهند همیشه بهترین عملکرد را ارائه دهند و مورد تایید دیگران باشند.
باید بدانید که این نشانه‌ها ممکن است در موقعیت‌های مختلف و در کودکان مختلف متفاوت باشد. برای مثال ممکن است کودکی در خانه این رفتارها را داشته باشد، اما در مدرسه آن‌ها را بروز ندهد.
دلایل مهرطلبی در کودکان
وقتی که می‌خواهید برای بهبود مهرطلبی کودک اقدام کنید، دانستن ریشه مهرطلبی در کودک بسیار اهمیت دارد. باید گفت که این مشکل می‌تواند نتیجه ترکیبی از عوامل خانوادگی، شخصیتی و محیطی باشد که در ادامه به مهم‌ترین موارد اشاره می‌کنیم.
سبک فرزندپروری نادرست باعث ایجاد مهرطلبی در کودکان
فرزندپروری سختگیرانه و مشروط می‌تواند باعث ایجاد مهرطلبی در بچه ها شود. اگر والدین عشق و محبت خود را مشروط به انجام رفتارهای خاصی از کودک کنند، ممکن است کودک برای جلب محبت و رضایت آن‌ها به مرور به سمت مهرطلبی پیش برود. بنابراین یادتان باشد که انواع سبک های فرزندپروری تاثیر زیادی در سلامت عاطفی کودک دارند.
تجربه‌های منفی در روابط اجتماعی
اگر کودکی تجربه طرد شدن، تحقیر یا انتقادهای شدید را از سوی والدین، معلم یا دوستان داشته باشد، ممکن است برای جلوگیری از تکرار این تجربه و برای فرار از طرد شدن، رفتارهای مهرطلبانه داشته باشد. تمسخر کودک، تخریب اعتمادبهنفس و نادیده گرفتن او می‌تواند مهرطلبی را در او افزایش دهد.
نیاز به امنیت عاطفی در کودک
کودکان در سنین پایین به‌میزان زیادی به والدین و مراقبان خود وابسته می‌شوند. اگر کودک احساس کند که رابطه عاطفی با والدینش در خطر است، ممکن است برای حفظ آن به مهرطلبی روی بیاورد.
الگوبرداری از والدین و نزدیکان
اگر کودک رفتارهای مهرطلبانه را از والدین و نزدیکان خود ببیند، ممکن است به‌مرور این رفتار را تقلید کرده و از آن فرد الگوبرداری کند.
فشارهای اجتماعی و فرهنگی
در برخی از جوامع و فرهنگ‌ها، کودک را تشویق می‌کنند که همیشه مطیع، مؤدب و راضی‌کننده باشد. این فشارها می‌تواند به‌مرور باعث ایجاد مهرطلبی در کودکان شود.
ویژگی‌های شخصیتی کودک
برخی از کودکان به طور طبیعی حساس‌تر هستند و خشنودی دیگران برایشان مهم است. این بچه‌ها بیشتر از بقیه در معرض مهرطلبی قرار دارند.
این مطلب هم برای شما مفید است: راه های شخصیت شناسی کودکان
راهکارهای بهبود مهرطلبی کودک
مهرطلبی در کودک اگر درمان نشود، می‌تواند بسیار آسیب‌زننده باشد و اثرات مخرب آن تا بزرگسالی همراه با کودک بماند. بنابراین مهم است که والدین و مربیان راهکارهایی را به کار گیرند تا به کودک کمک کنند مهرطلبی را کاهش داده و عزت نفس و استقلال خود را پرورش دهد.
تقویت اعتماد به نفس کودک
مهم‌ترین راه برای کاهش مهرطلبی کودک، تقویت و افزایش اعتماد به نفس کودک است. کودک را تشویق کنید که نظرات و احساسات خود را بدون ترس از قضاوت بیان کند. به او کمک کنید تا به توانایی‌هایش اعتماد کند. با کمک فعالیت‌های مورد علاقه کودک مانند بازی‌های خلاقانه، کارهای هنری یا ورزش، خودباوری را در کودک تقویت کنید.
آموزش مهارت نه گفتن به کودک
به کودک آموزش دهید تا به خواسته‌های غیرمنطقی دیگران «نه» بگوید. آموزش مهارت نه گفتن به کودکان یکی از مهارت‌های مهم است که در زندگی بزرگسالی نیز برای او مفید خواهد بود. این مهارت را از طریق بازی‌ها یا گفت‌وگوهای ساده تمرین کنید.
ایجاد محیطی امن برای ابراز احساسات کودک
از دیگر کارهای مهمی که والدین برای بهبود مهرطلبی کودک باید انجام دهند، ایجاد فضایی برای ابراز احساسات است. به کودک یاد دهید تا احساسات و افکار واقعی خود را بدون ترس از انتقاد یا طرد شدن بیان کند. به او فعالانه گوش دهید و با او همدلی کنید. درک کردن کودک به او کمک می‌کند تا احساس ارزشمندی خود را بازیابد.
تشویق کودک به استقلال
به کودک خود فرصت دهید تا تصمیم‌های کوچک بگیرد و مسئولیت آن‌ها را بپذیرد. این کار به او کمک می‌کند تا احساس کنترل بیشتری روی زندگی خود داشته باشد و خودباوری را تقویت کند.
برای این کار، حتما نگاهی به راه های تقویت استقلال کودکان بیندازید.
آموزش تعیین حد و مرز با دیگران
به کودک یاد دهید که در روابط خود حد و مرز سالمی تعیین کند. برای مثال به او یاد دهید که نیازی نیست همیشه با دیگران موافقت داشته باشد. همچنین به او آموزش دهید که نیازی نیست برای رضایت دیگران احساسات و ارزش خود را زیر پا بگذارد.
کمک گرفتن از روانشناس خبره برای مهرطلبی در کودکان
اگر فکر می‌کنید که مهرطلبی کودک شدت بالایی دارد یا با اجرای راهکارها به نتیجه مطلوبی نرسیدید، وقت آن است که از یک روانشناس کودک و نوجوان کمک بگیرید. اگر مهرطلبی به مشکلات عاطفی عمیق‌تری منجر شده است، مراجعه به روانشناس حرفه‌ای می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. رویکردهایی مانند بازی درمانی کودکان یا روش‌های درمان شناختی-رفتاری به کودک کمک می‌کنند تا الگوهای رفتاری و فکری آسیب‌زننده را اصلاح کند.
الگوسازی برای کودک
والدین باید خودشان رفتارهای سالم و قاطعانه‌ای داشته باشند تا کودک از آن‌ها الگو بگیرد. تمرین مهارت نه گفتن به دیگران در مقابل کودک، حفظ اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی به کودک کمک می‌کند تا از این رفتارها الگوبرداری کند.
کاهش فشارهای غیرضروری به کودک
والدین باید انتظارات غیرواقعی خود را از کودک کاهش دهند و به او اجازه دهند تا خودش باشد. هرگز کودک را با کسی مقایسه نکنید و از او نخواهید که مانند دیگران عمل کند. یادتان باشد که عشق و محبت خود را به دستاوردهای کودک محدود نکنید و کودک را همیشه ارزشمند بدانید.
سخن پایانی
مهرطلبی در کودکان می‌تواند در نیازهای عاطفی، سبک‌های تربیتی و روابط اجتماعی آن‌ها ریشه داشته باشد. این رفتار در صورتی که ادامه پیدا کند، می‌تواند آسیب‌های زیادی را به سلامت روانی و عاطفی کودک وارد کند. بنابراین والدین باید با مهرطلبی و نشانه‌های آن آشنایی داشته باشند و به دنبال راهکارهایی برای بهبود این رفتار باشند. یادتان باشد که تغییر رفتارهای مهرطلبانه بچه‌ها نیازمند زمان، صبوری و همدلی است. شما می‌توانید به کودک کمک کنید تا به جای جلب رضایت دیگران، به خود و ارزش‌هایش اهمیت دهد. کلینیک دکتر ساداتی در کنار شما است تا با کمک راهکارهای حرفه‌ای و معتبر علمی، کیفیت زندگی و سلامت روان فرزندتان را بهبود دهد.
دیدگاهتان را بنویسید