پیشگیری از خودکشی نوجوانان؛ هشدارهایی برای والدین
بدون شک خودکشی نوجوانان یکی از مخرب‌ترین و چالش‌برانگیزترین مشکلات جوامع امروزی به شما می‌رود. در بسیاری از کشورهای دنیا خودکشی به‌عنوان یکی از عوامل شایع مرگ در بین نوجوانان است که در نتیجه چالش‌های عمیق فردی و ترکیب آن با عوامل اجتماعی، روانی و مشکلات رشد اتفاق می‌افتد. نوجوانی یکی از مهم‌ترین مراحل رشد انسان است که تجارب عاطفی جدید، شکل‌گیری هویت و تغییرات عمیق بیولوژیکی را به همراه می‌آورد. به همین دلیل در بسیاری از افراد آسیب‌پذیری بیشتری را نشان می‌دهد. درک عوامل موثر در خودکشی و دلایل آن باعث می‌شود که والدین بتوانند ارتباط بهتری با فرزند خود داشته باشند و علائم هشداردهنده را سریع‌تر تشخیص دهند. در این مطلب می‌خواهیم درباره راه های پیشگیری از خودکشی نوجوانان صحبت کنیم و علائم هشداردهنده را معرفی کنیم. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
دلایل خودکشی در نوجوانان
مهم‌ترین قدم برای درک بهتر نوجوانان و آشنایی با نشانه‌های هشداردهنده این است که ابتدا دلایل خودکشی نوجوانان را درک کنیم. از نظر روانشناس کودک و نوجوان درک بهتر و عمیق‌تر چالش‌هایی که نوجوان با آن‌ها روبه‌رو است، می‌تواند به رابطه بهتر و کمک کردن به نوجوان منجر شود. نوجوانان در مسیر شکل‌گیری هویت و شخصیت خود تجربه‌های دشوار و جدیدی را از سر می‌گذرانند. به همین دلیل بهتر است والدین با مسئولیت‌پذیری، درک و صبوری این مسیر را برای فرزند خود فراهم کنند. بدیهی است که دلایل خودکشی برای هر فرد متفاوت است، اما به طور کلی درصد زیادی از نوجوانان به دلایل زیر به سمت خودکشی میل پیدا می‌کنند.
اختلالات سلامت روان
از مهم‌ترین دلایل خودکشی نوجوانان، ابتلا به اختلالاتی است که سلامت روان را به خطر می‌اندازد. این اختلالات می‌توانند فرد را دچار آشفتگی‌های روانی کنند تا حدی که او به سمت پایان دادن به زندگی خود پیش برود. برخی از این اختلالات عبارت‌اند از:
- افسردگی شدید در نوجوانان
- انواع اختلالات اضطراب در نوجوانان
- اختلال دوقطبی در نوجوانان
- اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD
- اختلالات خوردن
- اختلال سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
توصیه می‌کنیم تغییرات احساسی و رفتاری در دوران بلوغ را بیشتر بشناسید.
دلایل اجتماعی خودکشی نوجوانان
از دیگر دلایلی که می‌تواند سلامت فکری فرد را به خطر بیندازد و زندگی او را تهدید کند، مشکلات عمیق و چالش‌های اجتماعی است. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
- مورد قلدری قرار گرفتن (فیزیکی و آنلاین)
- انزوای شدید یا طرد شدن از جامعه
- مشکلات در برقراری رابطه با دوستان و هم‌سالان
- احساس متفاوت‌بودن نسبت به دیگران
- مقایسه خود با دیگران و فشارهای اجتماعی
مسائل و مشکلات خانوادگی
خانواده نقش مهمی در سلامت روان کودک و نوجوان ایفا می‌کند، به همین دلیل تنش در خانه می‌تواند تاثیرات جبران‌ناپذیری روی نوجوانان بگذارد. برخی از مسائلی که ممکن است نوجوان را به سمت خودکشی میل دهد عبارت‌اند از:
- درگیری‌های شدید خانوادگی و تنش‌های مکرر
- طلاق یا جدایی والدین
- سوء استفاده فیزیکی، جنسی یا عاطفی از کودک یا نوجوان
- ارتباطات ضعیف والدین با فرزندان
- توقعات بالای والدین
- سرزنش، تحقیر، تنبیه یا خشونت والدین
فشارهای تحصیلی
متاسفانه مشکلات تحصیلی نیز یکی از عوامل خودکشی به شمار می‌رود که می‌تواند نوجوانان را به کام مرگ بکشاند.
- استرس درباره عملکرد تحصیلی
- اضطراب کنکور و پذیرش در دانشگاه
- ترس از ناامید کردن والدین
- حجم کاری و درسی بالا
- مشکلات یادگیری
مشکلات هویت‌یابی
گفتیم که در دوره نوجوانی انسان به دنبال هویتی تازه از خود است و می‌خواهد فردی مستقل و دارای یک هویت جدید باشد. این نیاز، باعث ایجاد چالش‌هایی برای نوجوانان می‌شود که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- چالش‌های هویت جنسی
- تضادهای هویت فرهنگی
- مشکلات عزت نفس و دوست داشتن خود
- مشکلات تصویر بدن
- ابهام و عدم اطمینان درباره آینده
- احساس تنهایی در نوجوانان و رها شدگی
تجربه‌های دشوار
از دیگر دلایل خودکشی نوجوانان می‌توان به تروماها و تجربه‌های دردناک و وحشتناک اشاره کرد. این تجربه‌ها می‌تواند اثرات عمیق و طولانی‌مدتی بر سلامت روان فرد بگذارند و برخی از آن‌ها تا بزرگسالی ادامه خواهد داشت.
- از دست دادن عزیزان
- خشونت جنسی، تجاوز و سوء استفاده‌های جنسی و فیزیکی
- بیماری یا جراحت شدید
- شاهد خشونت یا یک اتفاق دلخراش بودن
- تغییرات شدید در زندگی مانند جنگ، بلایای طبیعی، ورشکستگی والدین
- مشکلات شدید اقتصادی و فقر
عوامل بیولوژیکی
بسیاری از نوجوانان به دلیل تغییرات جسمی و هورمونی افکار خودکشی پیدا می‌کنند.
- تغییرات هورمونی در دوران بلوغ
- رشد سیستم عصبی
- استعدادهای ژنتیکی مشکلات سلامت روان
- عدم تعادل شیمیایی در مغز فرد
توصیه می‌کنیم با مهم ترین مشکلات نوجوانان آشنا شوید.
علائم تمایل به خودکشی نوجوانان
تا به اینجا با مهم‌ترین دلایل خودکشی در نوجوانان آشنا شدید. ممکن است بتوانید بسیاری از این عوامل را برطرف کرده و زندگی بهتری برای فرزند خود بسازید. اما برخی از والدین تصور می‌کنند که مشکلی در خانه یا مدرسه فرد وجود ندارد و به همین دلیل ممکن است نسبت به مشکلات فرزند خود بی‌توجه باشند. علائمی وجود دارد که ممکن است نشان‌دهنده تمایل فرد به خودکشی باشد. بنابراین توصیه می‌کنیم این علائم را بشناسید تا بتوانید در صورت مشاهده آن‌ها اقدام به‌موقع و موثری داشته باشید و جان فرزند خود را نجات دهید.
علائم رفتاری تمایل به خودکشی
- تغییرات بارز در روتین روزمره
- خوابیدن بسیار کم یا بسیار زیاد
- تغییرات ناگهانی در الگوهای و عادت‌های غذایی
- کاهش عملکرد تحصیلی و مشکلاتی در مدرسه
- کناره‌گیری از فعالیت‌های مورد علاقه
رفتارهای پرخطر تمایل به خودکشی نوجوانان
- اعتیاد در نوجوانان و افزایش مصرف مواد مخدر و الکل
- بی‌احتیاطی در رانندگی
- درگیر شدن در فعالیت‌ها و کارهای خطرناک
- رفتارهای جنسی پرخطر
تغییرات اجتماعی
- انزوای شدید و فاصله گرفتن از دوستان و خانواده
- ترک کردن گروه‌های اجتماعی
- دوری کردن از ارتباطات و تعاملات اجتماعی
نشانه های کلامی
ممکن است نوجوان مدام از جمله‌هایی استفاده کند که هشداردهنده هستند، مانند:
- «کاش مرده بودم»، «دیگر طاقت زندگی را ندارم»، «بدون من همه راحت‌تر خواهند بود»
- صحبت کردن درباره دردها و مشکلات غیر قابل تحمل
- صحبت کردن درباره ناامیدی شدید
- اشاره‌های مکرر به مرگ و خودکشی
- صحبت کردن درباره پوچی زندگی و بی‌هدفی
تغییرات خلقی
- نوسانات خلقی شدید
- تجریک‌پذیری و افزایش رفتارهای تکانشی
- خشم و پرخاشگری بسیار بیشتر از قبل
- غم و اندوه مداوم و شدید
- بی‌حسی عاطفی
- افزایش اضطراب
علائم فیزیکی
- دردهای جسمی بی‌دلیل
- علائم، زخم‌ها یا نشانه‌های آسیب به خود در نوجوانان یا خودآزاری
سایر علائم خودکشی در نوجوانان
- پست‌ها و پیام‌های تاریک، غم‌انگیز و ناامیدانه در شبکه‌های اجتماعی
- بخشیدن وسایل و دارایی‌های باارزش
- نوشتن یادداشت‌ها و شعرهای خداحافظی برای دوستان یا اعضای خانواده
راهکارهایی برای پیشگیری از خودکشی نوجوانان
حالا که با دلایل و نشانه های خودکشی نوجوانان آشنا شدید، بهتر است راهکارهایی برای پیشگیری از خودکشی نوجوانان را یاد بگیرید و آن‌ها را به کار ببندید. این راهکارها به شما کمک می‌کنند تا بتوانید تا حد امکان از خودکشی فرزند خود جلوگیری کنید.
بهبود ارتباط با نوجوان
مهم‌ترین راه برای کاهش احتمال خودکشی این است که ارتباط قوی با فرزند خود ایجاد کنید. به صورت فعالانه به اپ گوش دهید و گفت‌وگوهای روزمره داشته باشید. درباره احساسات و دغدغه‌های نوجوان از او بپرسید و بگویید که آن‌ها را درک می‌کنید. آرامش خود را حفظ کرده و به حرفهای او گوش دهید.
برای آشنایی بیشتر، راه های ارتباط با نوجوانان را بخوانید.
محیط خانه حمایتگر برای جلوگیری از خودکشی نوجوانان
یکی ازمهم‌ترین کارها برای بهبود سلامت روان و کاهش تنش‌های دوران نوجوانی، ایجاد خانه‌ای گرم و حمایتگر است. سعی کنید تا جایی که می‌توانید یک یا دو وعده غذایی را در کنار خانواده باشید و حس تعلق را برای کودک ایجاد کنید. فضایی امن و حریم خصوصی را برای فرزند خود در نظر بگیرید و به آن احترام بگذارید. انتظارات، قوانین و مرزهای معقولی را تعریف کنید.
نظارت بر سلامت روان
علائم اختلالاتی مانند افسردگی در نوجوانان و استرس را بیاموزید و تغییرات رفتاری نوجوان را زیر نظر داشته باشید. به الگوهای تغذیه و خواب او توجه کنید و عملکرد تحصیلی را هم در نظر بگیرید.
تشویق عادت‌های سالم
بهتر است فرزند خود را به ورزش منظم، خواب باکیفیت و عادت‌های غذایی سالم تشویق کنید. سرگرمی‌ها و علایق او را بشناسید و فضایی برای رشد آن فراهم کنید. به او کمک کنید تا روابط دوستانه مثبت خود را توسعه دهد.
آموزش مهارت‌های مقابله‌ای
یکی ازمهم‌ترین راه های پیشگیری از خودکشی نوجوانان این است که مهارت‌های مقابله‌ای و تکنیک‌های روبه‌رو شدن با مشکلات را به او بیاموزید. مهارت‌های حل مسئله، حل کردن سالم تعارض‌ها، تکنیک‌های کاهش استرس و حل چالش‌ها را با فرزند خود تمرین کنید. به فرزند خود در بهبود اعتماد به نفس، تاب‌آوری و تمرین استقلال او کمک کنید.
کمک حرفهای از روانشناس کودک و نوجوان
یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای پیشگیری از خودکشی نوجوانان کمک‌های حرفهای از مشاوران و روانشناسان در کلینیک روانشناسی کودک و نوجوان است. از یک تیم درمانگر حرفهای و قابل اعتماد کمک بگیرید و علائم فرزند خود را برای آن‌ها بیان کنید. همچنین اطلاعات خود را درباره نشانه‌های خودکشی و بحران‌های نوجوانی افزایش دهید. در صورت نیاز و تشخیص تیم درمانگر حتما به فرزندتان در مصرف دارو کمک کنید.
سخن پایانی
بدون شک خودکشی یکی از دردناک‌ترین اتفاق‌هایی است که می‌تواند برای نوجوانان و جوانان رخ دهد. عوامل مختلفی در این اتفاق دست به دست هم می‌دهند. از بحران‌های هویتی و دلایل فردی گرفته تا مشکلات خانوادگی و فشارهای اجتماعی همگی می‌توانند سلامت روان نوجوان را به خطر بیندازند و او را به سمت خودکشی سوق دهند. بنابراین مهم است که والدین و مربیان علاوه بر تلاش برای ساختن ارتباطات عمیق و مناسب با نوجوان، علائم هشداردهنده را بشناسند تا به محض مشاهده از کمک‌های حرفهای بهره‌‌مند شوند.
دیدگاهتان را بنویسید