وابستگی ناسالم عاطفی چیست و چه علائمی دارد؟
روابط عاطفی و وابستگی‌هایی ما یکی از مهم‌ترین پایه‌های ارتباطی ما با دیگران را تشکیل می‌دهد. وابستگی به دیگران باعث تقویت پیوندهای عمیق با دوستان، خانواده یا شریک عاطفی می شود. با این حال وابستگی ناسالم می‌تواند آسیب‌ها و مشکلات بسیاری را برای ما و طرف مقابل به وجود آورد. وابستگی ناسالم عاطفی در بسیاری از افراد به چشم می‌خورد و باعث می‌شود که رابطه عاطفی از مرزهای سالم و عادی فراتر رود و به فرد آسیب بزند. در این مطلب درباره وابستگی ناسالم عاطفی و علائم آن صحبت می‌کنیم و راهکارهایی را برای بهبود و غلبه بر آن ارائه می‌دهیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
وابستگی ناسالم عاطفی به چه معنا است؟
به زبان ساده وابستگی عاطفی ناسالم که به آن دلبستگی ناایمن نیز گفته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که افراد با دیگران روابطی برقرار می‌کنند که با وابستگی شدید، وسواس یا کنترل همراه می‌شود. در واقع این وابستگی‌ها معمولا ناشی از نیازهای عاطفی برآورد نشده، آسیب‌های گذشته یا ناامنی‌هایی است که فرد آن‌ها را تجربه کرده است. این نوع وابستگی می‌تواند روی دو طرف و کیفیت رابطه آن‌ها تاثیر مخرب بگذارد.
ویژگی‌های وابستگی ناسالم
- وابستگی بیش از حد: فرد برای دریافت حمایت عاطفی بیش از حد به شخص دیگری تکیه می‌کند و استقلال خود را از دست می‌دهد.
- – حسادت و مالکیت: فرد ترس از دست دادن طرف مقابل را همیشه با خود دارد که منجر به کنترل رفتارها و محدود کردن تعاملات و روابط شریک زندگی با دیگران می‌شود.
- عزت نفس پایین: بسیاری از افراد ارزش زیادی برای خود قائل نیست و به دنبال تایید طرف مقابل است. این فرد احساس ناامنی و بی‌لیاقتی می‌کند.
- ترس از رها شدن: فردی که وابستگی عاطفی ناسالم دارد، از تنها شدن و رها شدن می‌ترسد و به همین دلیل می‌خواهد طرف مقابل را نزدیک خود نگه دارد.
- افکار وسواسی: فرد در نبود شریک عاطفی خود مضطرب می‌شود و دائما به او فکر می‌کند و افکار وسواس‌گونه دارد.
- فقدان مرزهای سالم: معمولا در این روابط مرزها ناسالم هستند و منجر به پیچیدگی و درهم‌تنیدگی می‌شود به شکلی که فرد هویت خود را از دست می‌دهد یا آن را وابسته به طرف مقابل می‌بیند.
علل وابستگی عاطفی ناسالم
- تجارب دوران کودکی یکی از مهم‌ترین دلایل وابستگی ناسالم، این است که دلبستگی به‌طور امن و سالم در کودک شکل نگرفته است و دلبستگی اضطرابی یا اجتنابی تا بزرگسالی همراه فرد آمده است.
- آسیب‌های گذشته: فرد ممکن است تروما یا تجربه‌های وحشتناکی داشته باشد که این تجربه‌ها باعث ترس از دست دادن، ناامنی و دلبستگی ناسالم می‌شود.
- عزت نفس پایین: افرادی که عزت نفس بالایی ندارند، همیشه در رابطه به دبنال تایید ارزشمندی خود هستند و الگوهای ارتباطی ناسالم را ایجاد می‌کنند.
علائم وابستگی ناسالم عاطفی
وابستگی عاطفی ناسالم می‌تواند به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد و از راه‌های مختلفی روی روابط تاثیر بگذارد. در ادامه مهم ترین علائم وابستگی ناسالم را مرور می‌کنیم تا در صورت وجود آن‌ها در خودتان یا شریک عاطفی‌تان بتوانید از کلینیک روانشناسی بزرگسالان کمک بگیرید.
وابستگی بیش از حد
فردی که درگیر این نوع وابستگی ناسالم است، به‌طور مکرر به دنبال اطمینان از طرف مقابل و تایید او است. این فرد در عملکرد مستقل ناتوان است و نمی‌تواند تصمیم‌گیری داشته باشد و به خود اعتماد ندارد.
حس حسادت شدید
افرادی که دارای الگوی وابستگی ناسالم عاطفی هستند، معمولا نظارت وسواس‌گونه‌ای روی رفتارها و کارهای شریک خود دارند. بررسی مکرر تماس‌ها و پیام‌ها، بررسی شبکه‌های اجتماعی و روابط فرد مقابل از جمله این کارها است. همچنین فرد رفتارهای کنترل‌گرانه‌ای دارد و تلاش می‌کند تا برای رفت‌وآمدها، روابط و کارهای طرف مقابل تعیین تکلیف کند.
احساس ناامنی
این افراد ترس از رها شدن دارند و به همین دلیل به طرف مقابل می‌چسبند و می‌ترسند شریک عاطفی‌شان آن‌ها را ترک کند. آن‌ها به‌طور مداوم ارزشمندی خود را زیر سوال می‌برند.
فدا کردن نیازهای شخصی
افرادی که وابستگی ناسالم دارند، معمولا نیازها، اهداف و خواسته‌های شخصی خود را نادیده می‌گیرند. آن‌ها بدون توجه به خود تلاش می‌کنند تا طرف مقابل را خوشحال کرده و رابطه را حفظ کنند.
ترس از درگیری
این افراد معمولا از تعارض‌ها و اختلاف‌ها پرهیز می‌کنند و می‌ترسند با بحث و اختلاف، رابطه تمام شود و طرف مقابل آن‌ها را ترک کند. آن‌ها بیش از حد با شریک عاطفی خود سازگاری می‌کنند و عقاید و علایق خود را سرکوب می‌کنند.
بی‌توجهی به روابط دیگر
افرادی که درگیر وابستگی ناسالم هستند، معمولا از خانواده، دوستان و همکاران فاصله می‌گیرند و منزوی می‌شوند. آن‌ها می‌خواهند طرف مقابل همه نیازهای عاطفی و اجتماعی آن‌ها را برطرف کند.
رفتارهای غیرمنطقی
فردی که وابستگی ناسالم دارد در بسیاری از موارد به طرف مقابل احساس گناه می‌دهد تا توجه و محبت او را جلب کند. درموارد شدیدتر فرد شریک خود را به ترک، آسیب‌زدن به خود یا حتی خودکشی تهدید می‌کند تا بتواند او را نزدیک خود نگه دارد.
این مطلب را هم از دست ندهید: نشانه های رابطه ناسالم
برای بهبود وابستگی ناسالم چه کارهایی انجام دهیم؟
وابستگی ناسالم در برخی از موارد می‌تواند بسیار شدید و بغرنج شود و آسیب‌های جدی به فرد و شریک او وارد کند به‌طوری که فرد نیاز به روانشناس داشته باشد. برای بهبود وابستگی عاطفی ناسالم فرد در قدم اول باید بپذیر که نیاز به بهبود رفتارهای خود دارد تا بتواند روابط خود را به‌درستی تنظیم کند. در ادامه چند راه عملی برای بهبود وابستگی ناسالم ارائه داده‌ایم.
افزایش خودآگاهی
فرد باید با کمک درمانگر رفتارهای وابسته خود را بشناسد و الگوهایی را که دارای وابستگی ناسالم هستند، شناسایی کند. بهتر است برای این کار هرروز احساسات و رفتارهای خود را یادداشت کنید. سعی کتید عوامل محرک را بشناسید و ببینید چه چیزهایی احساس ناامنی یا وابستگی شما را تشدید می‌کند. شناخت این محرک‌ها به مدیریت واکنش‌های شما کمک می‌کند.
افزایش عزت نفس
به‌طور جدی خودمراقبتی را شروع کنید. درگیر فعالیت‌هایی شوید که آن‌ها را دوست دارید و باعث می‌شوند احساس خوبی نسبت به خودتان داشته باشید. سرگرمی‌های مورد علاقه و وقت‌گذرانی با دوستان را در اولویت قرار دهید. همچنین توصیه می‌کنیم اهداف شخصی برای خود تعریف کنید. رسیدن به دستاوردهای شخصی عزت نفس شما را بهبود می‌دهد.
حفظ مرزهای سالم
یکی از مهم‌ترین کارها برای بهبود وابستگی ناسالم عاطفی این است که مرزها را در رابطه مشخص کنید. نیازهای شخصی خود را بشناسید و آن را با شریک عاطفی خود در میان بگذارید. محدودیت‌ها و مرزهای مشخصی را تعیین کنید تا در آن‌ها احساس راحتی داشته باشید. مهارت نه گفتن را تمرین کنید تا بتوانید ارزش خود را حفظ کنید.
توسعه مهارت‌های ارتباطی سالم
احساسات و نیازهای خود را صادقانه، قاطعانه و بدون پرخاشگری و ضعف با شریک خود در میان بگذارید. سعی کنید زمانی از روز را به گفت‌وگوی فعال و شنونده بودن اختصاص دهید و نیازهای شریک خود را درک کنید. تعارضات را به‌طور سازنده و بدون مشاجره حل کنید و برای حل آن‌ها با کمک هم راه حل پیدا کنید. جلسات زوج درمانی زیر نظر متخصص می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
تقویت استقلال خود
سعی کنید برای بهبود وابستگی ناسالم عاطفی خود علایق فردی خود را دنبال کنید و هویت فردی خود را بازیابی کنید. فعالیت‌ها و علایق خارج از رابطه را فراموش نکنید. سعی کنید شبکه ارتباطی خود را گسترش دهید و با دوستان و خانواده وقت بگذرانید. تمرین کنید تا زمانی را جدا از شریک خود بگذرانید تا وابستگی خود را کاهش دهید.
کمک گرفتن از روانشناس
وقتی که درگیر وابستگی عاطفی ناسالم هستید، ممکن است نتوانید به جنبه‌های مختلف دقت و توجه کافی داشته باشید و برای خودتان زمان بگذارید. بنابراین توصیه می‌کنیم حتما از یک روانشناس حرفه‌ای کمک بگیرید. این کار به شما کمک می‌کند تا به مرور وابستگی خود را کاهش دهید و بتوانید حس ارزشمندی و عزت نفس خود را بازیابی کنید.
سخن پایانی
وابستگی ناسالم در روابط عاطفی می‌تواند به‌طور جدی به سلامت روان افراد و کیفیت روابط آسیب بزند. افراد معمولا ترس از ترک‌شدن و تنها ماندن دارند و به همین دلیل عزت نفس و حس ارزشمندی خود را از دست می‌دهند. در این مطلب سعی کردیم درباره وابستگی ناسالم عاطفی صحبت کنیم و علائم آن را مرور کنیم. همچنین راهکارهایی را برای بهبود روابط و کاهش وابستگی ارائه دادیم. نکته مهم این است که بسیاری از وابستگی‌های ناسالم در روابط عاطفی با کمک متخصص بهبود پیدا می‌کند. کلینیک دکتر ساداتی در تلاش است تا با کمک تیم حرفه‌ای متخصصان و درمانگران خود همراه شما باشد تا بتوانید سلامت روانی و عاطفی خود را بازیابی کنید. شما می‌توانید در محیطی امن، پر از اعتماد و فضایی حمایتگر مشکلات و نگرانی‌های خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید