راه های کنترل خشم در کودکان

خشم یکی از احساسات طبیعی بشر است که همه افراد حتی کودکان آن را تجربه می‌کنند. با این حال اگر ما احساساتمان از جمله خشم را کنترل نکنیم، ممکن است چالش‌هایی پیش روی ما قرار بگیرد. کنترل نکردن خشم می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری شود و بر بهزیستی روانی و رشد کودک تاثیرات منفی بگذارد. بنابراین مهم است که والدین راه های کنترل خشم را به کودک خود آموزش دهند و به فرزندان خود یاد دهند که خشم را بهتر درک کنند. در این مطلب درباره علت و دلایل خشم در کودک صحبت می‌کنیم و راه های عملی برای کنترل خشم در کودکان را ارائه می‌دهیم. والدین با کمک این راه‌ها می‌توانند قدم مهمی برای بهبود سلامت روانی و کنترل عواطف بردارند. برای آشنایی با این راهکارها با ما همراه باشید.

دلایل خشم کودک چیست؟

در قدم اول بهتر است که دلایل خشم در کودکان را بدانید تا بتوانید درک بهتری از خشمگین‌شدن کودک داشته باشید. عوامل مختلفی می‌تواند خشم را در کودکان شعله‌ور کند که برای کنترل‌کردن خشم باید آن‌ها را بشناسید. سپس می‌توانید با کمک بهترین روانشناس کودک در تهران یا شهر خود راه‌هایی برای کاهش و کنترل خشم کودک پیدا کنید.

احساس ناامیدی در کودک

یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین دلایل خشم در کودکان ناامیدی است. کودکان وقتی که مسیر رشد خود را طی می‌کنند، با چالش‌ها و مشکلات جدیدی مواجه می‌شوند و محدودیت‌های تازه‌ای را تجربه می‌کنند. به همین دلیل اگر نتوانند این چالش‌ها را حل کنند، ممکن است ناامید و خشمگین شوند. 

فقدان مهارت‌های ارتباطی

از دیگر علت های خشم کودکان این است که بچه‌ها به‌خصوص در سنین پایین‌تر هنوز مهارت‌های ارتباطی را به‌خوبی یاد نگرفته‌اند. آن‌ها معمولا در بیان نیازها و احساسات خود چالش‌هایی دارند که باعث می‌شود نتوانند آنچه را می‌خواهند به‌راحتی بیان کنند. این محدودیت‌ ممکن است در برخی مواقع آن‌ها را دچار خشم کند. 

تنش‌های خانوادگی

باید بگوییم که کودکان در موقعیت‌های تنش‌زا بسیار آسیب می‌بینند و هر کودک این آسیب را به شکل خاصی نشان می‌دهد. تنش در خانه، اختلاف و مشاجره مکرر والدین، جدایی و طلاق می‌تواند در برخی از کودکان به بروز خشم و عصبانیت منجر شود.

مشکلات محیط مدرسه

برخی از کودکان به دلیل چالش‌هایی که در مدرسه تجربه می‌کنند، ممکن است خشمگین شوند. کودکانی که تحت قلدری قرار می‌گیرند یا با دوستان و هم‌سالان خود مشکل دارند، ممکن است احساس خشم بیشتری داشته باشند. همچنین فشار تحصیلی و مشکلات یادگیری نیز می‌تواند باعث ایجاد خشم شود.

فقدان مهارت هوش هیجانی

یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که والدین باید به فرزند خود آموزش دهند، هوش هیجانی است. هوش هیجانی در کودکان به آن‌ها کمک می‌کند تا هم بتوانند احساسات خود را مدیریت کنند و هم بتوانند رابطه سالم‌تری با دیگران داشته باشند. فقدان این مهارت‌ها باعث می‌شود که کودک نتواند هیجانات و احساسات خود را به‌خوبی کنترل و مدیریت کند. 

اضطراب و استرس کودکان

یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل خشم در کودکان این است که آن‌ها دچار اضطراب و استرس هستند. استرس نگرانی‌‌های شدید درباره موضوعی خاص است که می‌تواند نشانه‌های فیزیکی هم داشته باشد. استرس در کودکان می‌تواند بسیار آسیب‌زننده باشد. برخی از کودکان به دلیل ناتوانی از مدیریت استرس خود دچار خشم و عصبانیت می‌شوند. بنابراین کاهش استرس در کودکان یکی از مهم‌ترین کارهایی است که والدین باید انجام دهند.

مشکلات و اختلالات عصبی

در موارد شدیدتر برخی از کودکانی که به اختلالات عصبی رشدی و اختلالات مرتبط با سلامت روان مبتلا هستند، ممکن است احساس خشم بیشتری داشته باشند. اختلالاتی مانند ADHD و اوتیسم ممکن است بر مدیریت و کنترل احساسات کودک تاثیرگذار باشند و منجر به فوران خشم شوند. 

ژنتیک و ارث

بسیاری از محققان بر این باور هستند که برخی از ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری نیز از طریق ژنتیک به کودک منتقل می‌شود. به همین دلیل برخی از بچه‌ها ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد بروز خشم بیشتر باشند. 

تاثیرات اجتماع و همسالان

از دیگر دلایل خشم می‌توان به تاثیرات اجتماع اطراف کودک اشاره کرد. مشکلاتی در تعامل با همسالان یا اطرافیان و قرار گرفتن در معرض تعاملات منفی می‌تواند باعث افزایش رفتارهای پرخاشگرانه و فوران خشم شود. همچنین دسترسی داشتن به محتوای خشونت‌آمیز و تهاجمی می‌تواند به‌مرور بر رفتارها و درک کودک تاثیرگذار باشد. 

نیازهای برآورده نشده

کودکان نیازهای اساسی بسیاری دارند که رفع‌نشدن آن‌ها می‌تواند بسیار آسیب‌زننده باشد. گرسنگی و خستگی دو عامل مهم در ایجاد خشم در کودکان است. همچنین مشکلاتی مانند بیماری و درد نیز می‌تواند تحمل کودک را بسیار کاهش دهد و احتمال خشمگین شدن و عصبانیت او را بیشتر کند. 

غفلت اطرافیان از کودک

در بسیاری از مواقع عدم توجه به کودک و احساسات او می‌تواند خشم او را شعله‌ور کند. اگر کودک مورد بی‌توجهی قرار بگیرد یا حس کند برای کسی ارزشمند نیست، ممکن است از خشم خود برای انتقام، تلافی یا جلب توجه استفاده کند.  

این مطلب را هم بخوانید: دلایل بدرفتاری کودکان

مدیریت و کنترل خشم در کودکان

الگوسازی برای کودک

یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای کنترل خشم در کودکان این است که خودتان الگوی مناسبی برای او باشید. کودک وقتی که می‌بیند شما چطور احساسات خود را مدیریت می‌کنید و آرامش خود را در موقعیت‌های مختلف حفظ می‌کنید، با مشاهده شما این تکنیک‌ها را یاد می‌گیرند. 

تقویت رفتار مثبت کودک

از تاثیرگذارترین راه‌ها برای مدیریت و کنترل خشم در کودکان این است که رفتارهای مثبت او را تقویت کنید. وقتی که می‌بینید فرزندتان خشم خود را کنترل می‌کند، او را تحسین و تشویق کنید تا به‌مرور این رفتار مثبت را بیشتر انجام دهد. 

آموزش خودآگاهی به کودکان

بسیاری از کودکان به دلیل عدم شناخت احساسات خود خشمگین می‌شوند و رفتارهای پرخاشگرانه نشان می‌دهند. بنابراین بهتر است به کودک کمک کنید تا احساسات خود را بهتر بشناسد و آن‌ها را درک کند. از شکل‌ها، داستان‌ها و کتاب‌ها کمک بگیرید تا احساسات مختلف را به کودک یاد دهید. 

اجازه ابراز احساسات به کودک

فراموش نکنید که خشم یکی از احساسات طبیعی است که همه ما آن را درون خود داریم. خشم اگر به‌درستی مدیریت و درک شود، می‌تواند در بسیاری از مواقع کمک‌کننده باشد. نکته مهم این است که فضایی امن را برای کودک فراهم کنید تا او بتواند احساسات خود را بروز دهد و به روشی امن آن‌ها را بیان کند. این کار باعث می‌شود که کودک بتواند احساسات خود را راحت‌تر بیان کرده و آن‌ها را بهتر مدیریت کند.  به نیازهای کودک گوش دهید و سعی کنید با او گفت‌وگوی فعال و صمیمانه داشته باشید. 

آموزش مهارت‌های حل مسئله به کودک

یکی از مهم ترین دلایل خشم در کودکان این است که با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند و وقتی از حل‌کردن آن ناامید می‌شوند، احساس خشم دارند. بنابراین بهتر است راه‌های مختلف را برای آموزش مهارت های حل مسئله به کودک پیدا کنید. وقتی که کودک آرام است، همراه با او برای مسائلی که خشمش را تحریک می‌کنند، راه‌ حل پیدا کنید. سعی کنید کودک این راه‌ها را به کار گیرد تا به‌مرور بتواند کنترل بیشتری روی خشم خود داشته باشد. می‌توانید با کمک بازی‌ها و نقش‌آفرینی‌ها موقعیت‌های دشوار و مشکلات مختلف را تمرین کنید. 

استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش

روش‌های تنفسی مختلف را برای کاهش عصبانیت، کنترل خشم در کودکان و بازیابی آرامش به کودک آموزش دهید. همچنین تمرینات ذهن‌آگاهی و مدیتیشن را در برنامه کودک قرار دهید تا بتواند با کمک آن‌ها تنش‌های ذهنی خود را کاهش دهد و آرامش بیشتری به دست آورد. 

تشویق به بازی و ورزش

به کودک کمک کنید تا در طول روز فعال باشد و کارهای مختلفی مانند رقص، ورزش و بازی انجام دهد. این کارها به تخلیه انرژی و رهاسازی آن کمک می‌کند و به میزان زیادی در کاهش استرس موثر است. کودک را تشویق کنید تا زمانی را در فضای باز بگذراند، بازی‌های متنوع انجام دهد و فعالیت فیزیکی داشته باشد. به طور کلی بازی درمانی یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای بهبود سلامت روان، مدیریت عواطف و آموزش مهارت‌های مختلف به کودک است.

از روانشناس کودک کمک بگیرید

با کمک روانشناس کودک می‌توانید بسیاری از چالش‌ها و مشکلات کودک را شناسایی کنید و درک بهتری از احساسات او داشته باشید. یک روانشناس کودک خوب می‌تواند به شما در شناخت دلایل خشم کودک کمک کند و راهکارهایی برای مدیریت و کنترل خشم کودکان ارائه دهد. با کمک گرفتن از روانشناس، کودک می‌تواند در آرامش بیشتر مسیر رشد خود را طی کند.

سخن پایانی

بسیاری از کودکان در مسیر رشد خود با چالش‌هایی مواجه می‌شوند و مشکلات مختلفی را تجربه می‌کنند که می‌تواند منجر به خشمگین‌شدن آن‌ها شود. به همین دلیل شناخت دلایل و ریشه های خشم کودک کمک بزرگی به والدین می‌کند تا درک بهتری از کودک داشته باشند و موانع را تا جای ممکن از سر راه او بردارند. همچنین والدین می‌توانند راه های کنترل خشم در کودکان را به فرزند خود آموزش دهند و همراه با او این راهکارها را تمرین کنند. کلینیک دکتر ساداتی با بهره‌گیری از متخصصین مجرب و حرفه‌ای در کنار شما است تا بتوانید با خیال راحت مشکلات و چالش‌های پیش روی خود و کودک را شناسایی کرده و با کمک تیم درمانگران برای رفع این چالش‌ها راه‌های مناسب را پیدا کنید.