هنر درمانی در کودکان چیست و چه کاربردهایی دارد؟
اختلالات سلامت روان زندگی فردی و اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار میدهند. به همین دلیل راههای مختلفی برای درمان و بهبود آنها ابداع شده است که یکی از آنها هنر درمانی است. این روش برای تشخیص و درمان اختلالات سلامت رفتاری به کار میرود، زیرا بهخوبی میتواند افکار و احساسات پیچیده را منتقل کند. به همین دلیل یک راه محبوب برای درمان کودکان و نوجوانان به شمار میرود. بسیاری از بچهها در بیان و توضیح احساسات و افکار درونی خود ناتوان هستند، به بنابراین هنر درمانی میتواند یک راه مطمئن و کاربردی به شمار رود. در این مطلب درباره هنر درمانی در کودکان و کاربردهای آن صحبت میکنیم، پس تا پایان با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
هنر درمانی در کودکان به چه معنی است؟
هنر درمانی یک روش درمانی است که از هنر بهعنوان وسیلهای برای رواندرمانی بهره میبرد. بسیاری از درمانگران ممکن است از رویکردهای خلاقانه برای استفاده از هنر در عمل استفاده کنند. هنر درمانگر باید آموزشهای تخصصی را دریافت کرده و مجوز کار در این حیطه را داشته باشد. باید بدانید که هنر درمانی میتواند به دو شکل متمایز به کار رود. یکی هنر مورد استفاده در گفتاردرمانی سنتی، که یک روش مکمل برای تقویت سایر تکنیکهای درمانی به شمار میرود. دیگری هنر مورد استفاده بهعنوان درمان که به معنی پردازش از طریق بیان هنری خلاقانه است.
هنر مورد استفاده در محیطهای درمانی ممکن است شامل خلق هنر و نیز تمرین اشتراکگذاری، مشاهده و قدردانی از هنر باشد. هدف کلی این روش درمان و بهبود کلی سلامت روان است.
درمانگران میتوانند اهداف رواندرمانی را از طریق طیف گستردهای از انواع هنر پیش ببرند. توصیه میکنیم برای انجام این روش درمانی حتما با یک روانشناس خوب کودک مشورت کنید. در ادامه نمونههایی از هنر درمانی را بیان میکنیم:
- هنرهای تجسمی
- موسیقی
- نمایش
- نویسندگی
- کارهای خلاقانه
هنر درمانی در چه زمینههایی به کار میرود؟
متخصصان از هنر درمانی میتوانند در زمینههای مختلفی مانند موارد زیر استفاده کنند:
- ارتباطات
- پردازش و بهبود تروماها
- قابلیتها و تواناییهای فیزیکی
- کنترل و مدیریت احساسات
- عملکردهای شناختی و تواناییهای اجتماعی
هنر درمانی در کودکان و نوجوانان چگونه انجام میشود؟
هنر درمانی به بهبود و درمان کودکان و نوجوانان کمک میکند و به درمانگر اجازه میدهد تا از طریق خلق آثار هنری تجربههای مختلف را با افراد به اشتراک بگذارد. باید بدانید که هنر درمانی در کودکان و نوجوانان بر این نکته تاکید دارد که استفاده از هنر در یادگیری اجتماعی و رشد عاطفی ضروری است. درمانگران با استفاده از هنر میتوانند به کودکان در کشف احساسات پیچیده بسیار کمک کنند.
تکنیکهایی که درمانگر در فرآیند درمان از آنها استفاده میکند، به سبک درمانی، گروه سنی و نوع اختلال بستگی دارد. عناصر موجود، نمادها و معانی آنها در آثار هنری مراجعان ممکن است بر اساس مراحل رشد افراد تغییر کند. برای مثال تکنیکهایی که برای نوجوانان به کار میرود پیچیدهتر است. هنر درمانگر ممکن است از طریق لوازم مختلفی کار درمان را انجام دهد که شامل مداد شمعی، آبرنگ، خاک رس، رنگهای اکریلیک، مداد، ابزارهای کاردستی، شن و ماسه هستند.
مزایای هنر درمانی برای کودکان
کودکان در هر سنی ممکن است مهارتهای زبانی برای بیان نیازها و احساسات خود را نداشته باشند. هنر باعث میشود که تخیل و خلاقیت کودک بیدار شود و به او در درک بهتر محیط و حواس خود کمک کند. کارهای هنری حس آرامش را در بدن به ارمغان میآورند و بر طرز فکر، تفسیر محیط و وضعیت عاطفی تاثیر مثبت میگذارند. وارد کردن احساسات در یک شعر، آهنگ یا نقاشی راهی امن برای تخلیه احساسات منفی است که روند بهبود و رشد را تسریع میکند. در ادامه مزایای هنر درمانی در کودکان را مرور میکنیم.
- توسعه اجتماعی: هنر درمانی میتواند رشد اجتماعی کودکان را بهبود دهد. حمایتگری بدون قضاوت والدین و درمانگران به کودک فرصت میدهد تا تفاوتهای بین فردی را درک کند. در بسیاری از کارهای هنری بهصورت گروهی قابل انجام است و مهارتهایی مانند اشتراکگذاری، مسئولیتپذیری و تعاملات را بهبود میدهند.
- توسعه شناختی: کارهای هنری میتواند به کودکان مسائل بنیادین و عمیقی را آموزش دهد. علت و معلولها، انتخابها و نتایج آنها، حل مسئله، آزمایشکردن، ریسک و تصمیمگیری را میتوان از طریق هنر درمانی به کودکان آموزش داد. همچنین انجام یک کار هنری باعث میشود که حواس با دقت بیشتری عمل کنند و درک الگوها، شکلگیری واقعیت و مشاهدات دقیق را برای کودک به ارمغان میآورد.
- رشد عاطفی: هنر به رشد و درک بهتر احساسات کودکان کمک میکند و کودک میتواند آنها را در کارهای هنری خود به نمایش بگذارد. مشارکت در انجام کارهای هنری اعتماد به نفس کودک را افزایش میدهد و خلاقیت کودک را نیز پرورش میدهد.
- رشد فیزیکی: از مهمترین مزایای هنر درمانی در کودکان میتوان به بهبود رشد فیزیکی، هماهنگی اعضای مختلف بدن و بهبود رشد عضلات اشاره کرد.
انواع تکنیک های هنر درمانی در کودکان
درمانگرانی که در زمینه هنر درمانی فعالیت میکنند، برای هر فرد با توجه به سن و ویژگیهای او روشهای مختلفی را به کار میبرند که دامنه فعالیت گستردهای را شامل میشود. در ادامه مهمترین تکنیک های هنر درمانی در کودکان و نوجوانان را معرفی میکنیم:
ارزیابیهای هنر درمانی
هنردرمانگران ممکن است از ارزیابیهای استانداردی بهره ببرند که درمانگران دیگر هم از آنها استفاده میکنند. همچنین این درمانگران ممکن است از ارزیابیهای مخصوص هنردرمانی مانند ترسیم فرد، روش نقاشی درخت-خانه-انسان، طراحیهای تشخیصی و ارزیابی هنردرمانی احساسی-شناختی Levick استفاده کنند.
تکنیکهای هنرهای تجسمی
این تکنیکها میتوانند به طرحوارههای عاطفی نگاهی اجمالی داشته باشند و به هدایت تجربههای عاطفی اصلاحی کمک کنند. مراجع و درمانگر درباره انتخاب مواد، رنگها، نمادهای مورد استفاده، عناصر موجود در اثر هنری و موضوعاتی که میخواهند کشف کنند بحث میکنند.
این تکنیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نقاشی بداهه
- کلاژها
- مجسمهسازی
- ماندالا
- ترسیم خانواده
تکنیکهای نمایشی
هنردرمانگر ممکن است مرجع را از طریق تکنیکهایی مانند «صندلی خالی» یا مجسمهسازی خانوادگی راهنمایی کند. این تکنیکها میتوانند به درمانگر کمک کنند تا تصویری بالینی از اختلال ایجاد کند. از طرفی به درمانجو کمک میگند تا از الگوهای عاطفی آگاهی بیشتری پیدا کند و فرصتی برای کنترل هیجانات و احساسات خود به دست آورد.
تکنیکهای نوشتن
نامهنویسی، نوشتن خاطرات، افکار و شعر میتوانند رشد روانی را بهبود ببخشند. این تکنیکها که استاندارد هستند، روشی امن برای بیان احساسات پیچیده عاطفی را فراهم میکنند. در این میان ممکن است درمانگر از مراجع بخواهد تا کار خاصی را انجام دهد:
- توصیف یک روز ایدهآل
- قدردانی
- کاوشکردن در جزئیات یک رویا یا خاطره
تکنیکهای جسمی و حرکتی
تکنیکهایی مانند رقص و پانتومیم تکنیکهای حرکتی استانداردی هستند که امکان بیان احساسات، کاوش و توسعه رفتارهای جدید را فراهم میکنند. انجام این روشها به تشخیص درمانگر بستگی دارد.
تکنیکهای موسیقی
موسیقی ممکن است حالتهای خلقی مختلفی را در فرد به وجود آورد. همچنین میتواند مهارتهای تمرکز حواس، مدیریت خلق و خو، توانایی پیشرفتهتر برای بیان احساسات را را به فرد آموزش دهد. این تکنیکها را میتوان با نواختن سازها یا گوشدادن به آنها بهعنوان راهی برای استفاده از این مهارتها در محیط اجتماعی استفاده کرد.
کاربردهای هنر درمانی در کودکان و نوجوانان
تکنیکهای هنر درمانی برای بسیاری از اختلالات خلقی و رفتاری موثر هستند و تحقیقات نشان میدهد که کارهای خلاقانه برای بسیاری از افراد جنبه درمانی داشته است. هنر درمانگر به شما کمک میکند تا اختلالات را تشخیص داده و با کمک سایر متخصصان برای بهبود آن برنامه درمانی ارائه دهند. کودکان و نوجوانانی که با اختلالات زیر روبهرو هستند، میتوانند از هنردرمانی بهرهمند شوند:
- اختلالات اضطرابی دوران کودکی
- اختلال سلوک
- افسردگی در کودکان و نوجوانان
- اختلال استرس پس از سانحه
- روانپریشی
- تنشها و مشکلات خانوادگی
- عزت نفس پایین
- مصرف مواد مخدر در نوجوانان
- اختلالات اشتها
این مطلب را هم بخوانید: بازی درمانی چیست؟
سخن پایانی
تحقیقات بسیاری برای اثبات توانایی هنردرمانی وجود دارد که نشان میدهد هنر، رقص و موسیقی اثربخشی زیادی دارند و افراد میتوانند با ایجاد ارتباط بین فردی و درونفردی اختلالات خود را بهبود دهند. هنر درمانی در کودکان و نوجوانان به آنها کمک میکند تا احساسات خود را بهتر بشناسند و دنیای اطراف را بهتر درک کنند. در این مطلب سعی کردیم درباره هنر درمانی در کودکان، کاربردها و مزایای آن صحبت کنیم. برای اینکه بدانید این روش درمانی مناسب فرزند شما است یا خیر، حتما با یک روانشناس کودک حرفهای مشورت کنید.
سوالات متداول
استفاده از این روش به نوع اختلال، میزان پیشرفت و شدت آن بستگی دارد. هر جلسه معمولا ۵۰ دقیقه طول میکشد و در بسیاری از موارد بهصورت هفتگی برگزار میشود. معمولا برای مشاهده نتایج تغییر با این روش به سه تا شش ماه زمان نیاز است. البته این فرآیند به میزان مشارکت فرد و تخصص درمانگر بستگی دارد. درمانگران با توجه به میزان پیشرفت افراد و نوع مهارت آنها برنامههای درمانی را تنظیم میکنند یا آنها را تغییر میدهند. هرگاه فرد بهطور محسوس و واضح کمتر احساس بیارزشی داشته باشد، یا بر ناامیدی حاصل از افسردگی غلبه کند، یا دوباره برای انجام فعالیتهای سابق خود انگیزه پیدا کند، میتوان گفت که هنر درمانی وظیفه خود را تکمیل کرده است.
از این مطلب چقدر راضی بودید؟
روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه
میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد رای دهندگان 1
تا حالا امتیازی برای این مطلب ثبت نشده؛ با ثبت نظرتون مارو خوشحال میکنید
دیدگاهتان را بنویسید