سوگ در کودکان؛ نشانهها و راههای التیام
از دست دادن یا فوت کردن کسی از نزدیکان برای همه انسانها دشوار است. باید بدانید که کودکان هم غم از دست دادن را تجربه میکنند و ممکن است نتوانند بهراحتی درباره آن صحبت کنند. سوگ در کودکان با بزرگسالان متفاوت است، زیرا بسیاری از کودکان درک درستی از مرگ یا فقدان ندارند و به همین دلیل ممکن است سوگ متفاوتی را تجربه کنند. در این مطلب درباره سوگ در کودکان و راههای بهبود آن صحبت میکنیم. هر پدر و مادر یا هر سرپرست کودکی باید بداند که در هنگام مواجهشدن با موقعیتهای دشوار و سوگواری کودک چه رفتاری داشته باشد. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
چگونه درباره مرگ به کودکان بگوییم؟
وقتی که کودک کسی را از دست میدهد، باید در اسرع وقت درباره مرگ با او صحبت کنید. بهتر است این کار را نزدیکترین فرد به کودک انجام دهد. توصیه میکنیم از زبان واضح و مناسب سن کودک استفاده کنید. همچنین از عبارتهایی مانند «درگذشتن» و «رفتن» استفاده نکنید، زیرا برای کودکان گیجکننده است. وقتی که درباره مرگ و نیستی برای کودک صحبت میکنید باید منتظر کنجکاویها و سوالات او باشید و بهتر است با صبوری آنها را پاسخ دهید تا کودک بتواند درک بهتری از مرگ داشته باشد.
علائم سوگ در کودکان
فراموش نکنید که درک کودکان از دنیا، مرگ و فقدان عزیزان بسیار با ما متفاوت است و به همین دلیل آنها غم و اندوه خود را به شکلهای متفاوتی نشان میدهند. نحوه واکنش کودک به موارد مختلفی بستگی دارد مانند:
- سن و میزان درک آنها از مرگ
- پیوند آنها با فردی که فوت کرده است
- نوع واکنش سایر اعضای خانواده
- نوع شخصیت کودک
بهتر است علائم و نشانه های سوگ در کودکان را بشناسید تا بتوانید همراه و همدل آنها باشید. یادتان باشد کودک را به حال خود رها نکنید و حتما با مشاهده علائم سوگ در کودک با روانشناس خوب کودک مشورت کنید. در ادامه مهمترین نشانههایی را که کودک به دلیل غم و اندوه از خود نشان میدهد، مرور میکنیم.
- واکنشهای احساسی مانند ترس زیاد، غم، اضطراب یا خشم بیشتر از قبل
- واکنشهای فیزیکی مانند کاهش شدید انرژی، تغییر الگوی غذا خوردن، درد جسمی مانند سردرد و دلدرد
- پاسخهای اجتماعی مانند کاهش عزت نفس، کنارهگیری کردن از دوستان و همسالان، بیعلاقهشدن به مدرسه و فعالیتهای اجتماعی
- اختلالات خواب مانند کابوسدیدن، زود بیدار شدن از خواب و ترس از تاریکی
- واکنشهای رفتاری مانند عدم تمرکز، از دست دادن حافظه، پرخاشگری یا رفتار خوب بیش از حد
- رفتارهایی که مربوط به سنین پایینتر است، مانند شبادراری، مکیدن انگشت یا چسبیدن به والدین یا نزدیکان
نکته مهم این است که اگر سوگ بهبود نیابد، به مرور زمان احتمالا این علائم کمرنگ میشود و سپس در برخی موقعیتهای خاص دوباره پدیدار میشوند.
سن کودک چه تاثیری روی سوگ او دارد؟
گفتیم که سن یکی از معیارهای مهم در نوع سوگ در کودکان است و کودک در هر بازه سنی درک خاص خود را از فقدان و مرگ نزدیکان دارد. در کودکان زیر پنج سال هنگامی که فردی آشنا میمیرد، آنها هم احساس از دست دادن میکنند و متوجه میشوند که چیزی تغییر کرده است. این کودکان معمولا در اوایل این دوران به آرامش بیشتری نیاز دارند.
کودکان بالای پنج سال بهتدریج درک میکنند که مرگ دائمی و غیر قابل برگشت است و فردی که مرده هرگز برنمیگردد. برهی از کودکان در این سن تخیلاتی در سر خود میپرورانند و گاهی ممکن است خود را مقصر مرگ فرد بدانند. یا ممکن است با خود تصور کنند که اگر کاری را انجام دهند، فرد فوتشده بازمیگردد. بهتر است در این سن اطلاعات کافی، ساده و درست متناسب با سن به کودک بدهید تا او درک بهتری داشته باشد.
بهطور کلی نوجوانی دوره تغییرات بزرگ، چالشها و عدم اطمینان است. در کنار اینها مواجهشدن با مرگ نزدیکان ممکن است برای نوجوان بسیار دشوار و طاقتفرسا باشد. آنها حس میکنند که کسی سوگ آنها را درک نمیکند و در غم خود احساس تنهایی میکنند. بنابراین این احساسات میتواند منجر به عصبانیت و پرخاشگری یا گوشهگیری شود.
توصیه میکنیم با نوجوان صحبت کنید و او را تشویق کنید تا درباره احساسات خود صحبت کند. اگر صحبتکردن با شما برایش آسان نیست، به او کمک کنید که از یک فرد حرفهای و مورد اعتماد کمک بگیرد و به روانشناس کودک و نوجوان مراجعه کند.
راه های بهبود سوگ در کودکان
بسیاری از کودکان در سنین پایین فقدان و سوگ ناشی از آن را تجربه میکنند و به مرور راهی برای کنار آمدن یا فراموش کردن آن پیدا میکنند. اما مهم است که یک بزرگسال نزدیک به کودک از او حمایت کرده و احساساتش را درک کند. در ادامه راه هایی برای کمک به بهبود سوگ در کودکان ارائه میدهیم.
- سعی کنید یک برنامه روتین برای کودک در نظر بگیرید. فعالیتهای آشنا که مورد علاقه او باشند، میتوانند حس امنیت بیشتری برای او ایجاد کنند.
- بگذارید کودک بداند که تجربه احساسات مختلف طبیعی است و هیچ اشکالی ندارد که او غمگین و ناراحت است.
- او را تشویق کنید تا با شما یا فرد بزرگسال مورد اعتماد دیگری صحبت کند و از احساساتش بگوید. به او بگویید که صحبت کردن در درک بهتر احساسات و پیدا کردن راه برای مدیریت آنها بسیار موثر است.
- به او بگویید که شما هم تجربه غم، ناراحتی، عصبانیت یا خستگی را داشتهاید. این کار به او کمک میکند تا بداند در این برهه زمانی تنها نیست.
- به کودک راههایی برای ابراز اندوه، خشم و سوگ خود یاد بدهید. ساختن کاردستی، نقاشی کشیدن، استفاده از نمایش عروسکی، داستانها و نوشتن احساسات راههایی هستند که میتوانند تسکینبخش ذهن باشند.
- تا حدی که مناسب سن کودک باشد، اجازه دهید مراسم سوگواری را ببیند یا در این مراسمها کاری انجام دهد. این کار باعث میشود کودک انسانهای سوگوار دیگر را هم ببیند و خود را تنها و بدون حامی فرض نکند.
برای کودک سوگوار چه زمانی باید از متخصص کمک بگیریم؟
درصد زیادی از کودکان تاباور هستند و میتوانند به مرور زمان با تغییرات زندگی و فقدانها و غمها سازگار شوند و روال جدید زندگی را بپذیرند. در این میان برخی از کودکان برای درک غم و کنار آمدن با سوگ خود به کمک و حمایت بیشتری نیاز دارند. اگر علائم زیر را به مدت طولانی در فرزند خود مشاهده کردید، حتما با یک متخصص روانشناسی کودک مشورت کنید.
- اضطراب مداومی که از بین نمیرود.
- اشتیاق زیاد، دلتنگی و بیتابی برای فردی که فوت کرده است.
- رفتارهای پرخاشگرانه، تهاجمی و تکانشی مکرر
- عدم علاقه به دوستان و فعالیتهای مورد علاقه
- سرزنش کردن خود یا احساس گناه درباره مرگ
- رفتارهای خودآزاری و آسیبزدن به خود
این مطلب را هم از دست ندهید: تاب آوری در کودکان
سخن پایانی
وقتی عضوی از خانواده یا نزدیکان فوت میکند، احساسات و افکار کودک دچار دگرگونی میشود. آنها هم حس غم، دلتنگی، دوری و فقدان را حس میکنند، اما ممکن است نتوانند بهراحتی احساسات خود را بیان کنند. نحوه واکنش هر کودک به مرگ یا فقدان یکی از نزدیکان به سن و میزان درک آنها از مفهوم مرگ بستگی دارد. به همین دلیل والدین یا سرپرستان کودک باید در صورتی که بچهها با این موضوع روبهرو شدهاند، از آنها حمایت کنند و فضایی امن، مورد اعتماد و راحت برای ابراز احساسات کودک ایجاد کنند. همچنین برای پیدا کردن راههای مناسب سن و شخصیت کودک برای تسکین سوگ، از روانشناس کودک کمک بگیرند.
از این مطلب چقدر راضی بودید؟
روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه
میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد رای دهندگان 2
تا حالا امتیازی برای این مطلب ثبت نشده؛ با ثبت نظرتون مارو خوشحال میکنید
دیدگاهتان را بنویسید